Schreeuwende cliënten, intimiderende appjes en doodsbedreigingen. Lang niet alleen strafrechtadvocaten die de zware jongens bijstaan krijgen ermee te maken.
Volgens de Orde van Advocaten zijn agressie en intimidatie wijdverspreid. Bedreigingen komen voor bij familie -en erfrechtadvocaten, bij huurzaken en bij juridische conflicten in de vastgoedsector. Daarom komt de beroepsvereniging met maatregelen: een weerbaarheidstraining, een veiligheidsscan van kantoren en een aanscherping van de beroepsopleiding voor advocaten.
"Binnen de hele advocatuur zie je vormen van bedreiging", zegt Robert Crince le Roy van de Orde van Advocaten. Vooral bij zaken met grote financiële belangen en emotionele kwesties. "Een advocaat die voor de andere partij optreedt, wordt soms gezien als diegene die het leed heeft toegebracht. Met alle gevolgen van dien."
Les van vechtsportleraar
Bij de weerbaarheidstraining, een eendaagse cursus, delen advocaten ervaringen uit en krijgen ze handvaten hoe om te gaan met agressie en intimidatie. Dit jaar is er plek voor 250 advocaten, volgend jaar gaat het om 500 plaatsen.
Strafrechtadvocaat Sanne Schuurman, die de weerbaarheidstraining ontwikkelde in opdracht van de Orde, schrikt van de verhalen van deelnemers. "Ik heb verhalen gehoord over bedreigingen, bommen onder een auto, cliënten die ontvoerd zijn en pistolen op kantoor. En dan echt buiten de strafrechtpraktijk om."
Sommige cursisten verlaten de zaal, omdat een eerdere ervaring dan weer boven komt. "Dat is heftig."
Cursisten krijgen onder meer les van een vechtsportleraar die jarenlang in gevangenissen heeft gewerkt. En van iemand van de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten, een dienst van Defensie die wordt ingezet voor het binnendringen van gebouwen en het beveiligen van personen of objecten.
De eerste trainingen zijn al geweest. Kijk hier een stukje mee:
De beroepsvereniging stelt de training in na de moord op strafrechtadvocaat Derk Wiersum, die kroongetuige Nabil B. bijstond in het Marengo-proces. Een paar maanden later werd in Enschede advocaat Philippe Schol beschoten. In Amsterdam en Utrecht werden vorig jaar twee advocatenkantoren onder vuur genomen.
"Waar een advocaat vroeger misschien dacht: ze doen het toch niet, denken ze nu: misschien doen ze het wel. Advocaten zijn zich meer bewust van de positie waarin ze zich bevinden", vertelt Schuurman.
Maarten Kox, civiel advocaat in Amsterdam en gespecialiseerd in huurrecht, is één van de deelnemers aan de weerbaarheidstraining. "Ik heb een zaak gedaan tegen iemand die uit huis gezet zou worden. Hij begon mij te bellen en kwam ook langs bij mij op kantoor. Op een goed moment belde hij me en zei: ik weet dat je daar en daar woont en als je mij op straat zet dan kom ik bij jou wonen."
Je wordt sneller gezien als een verlengstuk van je cliënt.
Op het kantoor van SmeetsGijbels in Rotterdam is een keer ingebroken door iemand die gelieerd was aan een zaak. "Het ging om iemand die dacht dat-ie voorwerpen kon vinden in het kantoor", vertelt familierechtadvocaat Paul de Gier. "Verder ben ik zelf midden in de nacht wel eens gebeld en toen ik opnam, hoorde ik alleen maar 'doodslijst'."
Zijn vakgenoot Bob Theunissen uit Nijmegen kreeg ook te maken met agressie. "Een cliënt vond dat het niet zijn kant op ging. Hij reageerde woest en stond op van tafel. Dat maakte een intimiderende indruk op mij."
Volgens Theunissen wordt het werkklimaat binnen zijn expertise grimmiger. "Ik hoor ook van collega's dat je sneller gezien wordt als een verlengstuk van je cliënt."
Geen les in mes afpakken
Schuurman, de initiatiefnemer van de weerbaarheidstraining, stelt dat deelnemers geen trucjes krijgen voorgeschoteld. "We gaan mensen niet leren hoe je een pistool of een mes afpakt of hoe je uit een verwurging komt. Daar gaat het niet om."
"We leren mensen wat een bedreiging met hen doet. We proberen om dingen in te zetten die niet fysiek zijn, om die bedreiging te voorkomen of om te zorgen dat ze veilig wegkomen."
Noodknop
Naast de training kunnen advocaten een veiligheidsscan aanvragen. Beveiligingsexperts beoordelen hun kantoor op een aantal criteria zoals toegankelijkheid, de sloten en de ligging. Ruim 200 advocatenkantoren maakten er inmiddels gebruik van. Beveiligingsbedrijf Kop Beveiliging zegt door verschillende kantoren te zijn ingeschakeld om maatregelen te treffen zoals 'doorgooibeperkende' folie op de ramen of een noodknop die in verbinding staat met collega's of een alarmsysteem.
Als een advocaat maatregelen treft, draait hij of zij daar zelf financieel voor op. De beroepsvereniging vindt dat daarop uitzonderingen mogelijk moeten zijn. "Ik vind dat advocaten hun eigen verantwoordelijkheid hebben", zegt Crince le Roy. "Maar als een advocaat in de gefinancierde rechtsbijstand niet genoeg financiële middelen heeft, zou de overheid een helpende hand kunnen bieden."
Hij doelt op voorzieningen zoals beveiliging van deuren, ramen of camera's. Hij wil in gesprek met minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid over een regeling.
