Opnieuw leidt de vriendschap tussen Hongarije en Rusland tot boosheid in Brussel. Drie dagen na het bezoek van premier Viktor Orbán aan president Vladimir Poetin trad nieuw beleid in werking waardoor Russen makkelijker in Hongarije kunnen komen werken.
Europarlementariërs vrezen dat Russen met kwade bedoelingen het Schengengebied in komen. "Russische staatsburgers krijgen zo carte blanche om zich door Europa te bewegen", zegt Raquel Garcia Hermida-van der Walle (D66). "Dit is een directe bedreiging voor onze veiligheid." De EU-politici pleiten voor stevige maatregelen tegen Hongarije, zoals het invoeren van grenscontroles.
Nationale Kaart
Hongarije kent al langer het zogenoemde Nationale Kaart-systeem, waarmee gastarbeiders die niet uit een EU-land komen toch makkelijk in Hongarije aan de slag kunnen. Hun families mogen mee. Deze regel geldt onder meer voor burgers van Servië en Oekraïne. Sinds 8 juli kunnen ook Belarussen en Russen aanspraak maken op zo'n kaart.
Garcia Hermida: "Dat is een veiligheidsrisico. Sinds de invasie van Oekraïne hebben we de controles juist aangescherpt voor Russische staatsburgers."
Arbeidsmigranten zónder de Nationale Kaart mogen alleen Hongarije binnen op uitnodiging van een Hongaarse werkgever. Bovendien is er een limiet aan het totaal aantal gastarbeiders, maar niet aan het aantal migranten met een Nationale Kaart, zegt de Hongaarse politicus en oud-Europarlementariër István Szent-Iványi. "Zij hebben een zeer bevoordeelde status."
Europarlementariër Jeroen Lenaers (CDA) denkt dat Rusland deze migratieroute kan gebruiken voor sabotage in pro-Oekraïense landen. "Orbán zet de deur wagenwijd open voor iedere Rus die naar Europa wil komen, zonder veiligheidsscreening of wat voor controle dan ook. We weten dat Rusland alle manieren gebruikt om bijvoorbeeld een spion te sturen of om mensen te sturen die onze samenlevingen ondermijnen."
Szent-Iványi beaamt dat die zorgen zeer reëel zijn. "Eerder hadden we hier de zogenoemde Russische 'spionnenbank' die onder invloed van de Russische geheime dienst bleek te staan. Na Amerikaanse druk is die vertrokken uit Boedapest."
'Gunst aan Poetin'
Terwijl Orbán normaal gesproken z'n best doet om migranten zoveel mogelijk tegen te houden, opent hij nu dus de grenzen voor Russische arbeidsmigranten en hun familie. Lenaers: "Dat Hongarije die mensen nodig heeft, is een fabeltje. Ze gooien de grenzen alleen open voor Rusland, daar zitten andere beweegredenen achter. Het is vooral een gunst aan president Poetin."
Het is niet voor het eerst dat Orbáns houding ten opzichte van Rusland hem op kritiek komt te staan vanuit Brussel. Hongarije lag lang dwars bij EU-sancties tegen Rusland en bij EU-steun voor Oekraïne. Tot ontsteltenis van de rest van de EU bracht Orbán recent zelfs een bezoek aan president Poetin. Dat lag extra gevoelig omdat Hongarije momenteel voorzitter is van de Europese Unie.
"Orbán is bezig met het ondermijnen van heel veel van de vrijheden en de fundamenten van de Europese Unie", zegt Garcia Hermida. Voor haar is de maat vol, nadat Hongarije ook regelmatig door de Europees Commissie berispt is voor schendingen van de rechtsstaat. "Orbán is een soort peuter die elke keer een waarschuwing krijgt van de ouders en uiteindelijk gebeurt er niets."
Grenscontroles met Hongarije?
Haar partij, D66, pleit ervoor Hongarije het EU-voorzitterschap te ontnemen. "We moeten snel en helder actie ondernemen, het stemrecht ontnemen van Hongarije in de Europese Raad en ook financiële consequenties hieraan verbinden."
Ook Lenaers wil Hongarije stevig straffen. Hij pleit ervoor het land tijdelijk uit de Schengenzone te gooien "door de interne grenscontroles met Hongarije opnieuw in te voeren. Totdat we daadwerkelijk gerustgesteld zijn dat dit geen manier is om via de achterdeur allemaal onwenselijke Russische staatsburgers in Europa te krijgen".
Nieuwsuur vroeg de Hongaarse regering via meerdere wegen om een reactie, maar kreeg daarop geen antwoord.
