Morgen begint een rechtszaak tegen zeven mensen die betrokken zouden zijn bij het verstrekken van het dodelijke zelfmoordpoeder 'Middel X'. Twee van de verdachten zijn oud-bestuursleden van de Coöperatie Laatste Wil. Die coöperatie vindt dat iedereen het recht heeft zijn eigen levenseinde te bepalen.
De zeven personen die morgen voor de rechter staan worden verdacht van deelname aan een criminele organisatie vanwege hun, volgens het OM, "georganiseerde werkwijze". Samen zouden zij een systeem in stand hebben gehouden waarbij het middel voor zelfdoding wordt verstrekt.
Vorig jaar juli werd een lid van de coöperatie, Alex S., al veroordeeld tot 3,5 jaar cel voor hulp bij zelfdoding omdat hij het middel op grote schaal doorverkocht. Zijn poeder wordt gelinkt aan zeker tien sterfgevallen.
Nieuwsuur sprak vorig jaar met Mado Holthuis. Haar moeder kocht 'Middel X' bij Alex S. en overleed in november 2018. Hoewel Holthuis de keuze van haar moeder respecteert, twijfelt ze aan de belofte van Coöperatie Laatste Wil dat het poeder leidt tot een zachte dood:
Over de zeven verdachten die morgen terechtstaan zegt het OM dat zij allemaal "op een of andere wijze" betrokken zijn geweest bij zogenoemde huiskamergesprekken. Informatie geven over zelfdoding is toegestaan, maar het OM denkt dat het daar niet bij bleef. "Volgens het OM maakten de verdachten het met elkaar mogelijk dat rondom deze bijeenkomsten ook het 'Middel X' werd verstrekt."
Twee van de zeven worden ervan verdacht het middel daadwerkelijk te hebben verstrekt.
Zes jaar geleden introduceerde Coöperatie Laatste Wil het poeder 'Middel X'. Het werd gepresenteerd als een humaan middel om op een zelfgekozen moment uit het leven te kunnen stappen. Gebruikers zouden binnen twintig minuten na inname in een coma raken en zonder pijn overlijden.
Direct na de introductie van het middel ontstond er een run op. Premier Mark Rutte noemde het in 2018 "uiterst onwenselijk" dat het poeder in omloop was. Het ministerie van Volksgezondheid sprak met de chemische industrie af het poeder niet meer te leveren aan particulieren. Justitie waarschuwde begin dat jaar de Coöperatie Laatste Wil dat hulp bij zelfdoding strafbaar is. Sinds juni 2021 doet het OM onderzoek naar verschillende leden en oud-bestuursleden van de coöperatie.
'Mensonterende situaties'
Over de claim dat het middel leidt tot een humane dood zijn sinds het begin sterke twijfels. Ad Kerkhof, suïcidepreventie-expert en oud-hoogleraar klinische psychologie: "Ik heb te veel verhalen gehoord van mensen die hun dierbaren aantroffen in verschrikkelijke situaties en posities. Met bloed, met uitwerpselen, met half in bed, half uit bed. Mensonterende situaties."
Kerkhof vindt het een goede zaak dat de verdachten voor de rechter komen. "Ik vind dat zij verantwoordelijkheid dragen voor de uitwassen van een wanbeleid dat ze hebben gevoerd met betrekking tot de verspreiding van een middel dat mensen gebruiken bij suïcide."
Juridische kosten
Het huidige bestuur van de coöperatie steunt de twee verdachte oud-bestuursleden en betaalt hun juridische kosten. "Wij geloven dat zij volstrekt onschuldig zijn", zegt de huidige voorzitter Rob van Doorn. "Mijn waarneming is dat zij er alles aan hebben gedaan om de toegang tot de middelen zoveel mogelijk te bevorderen via andere kanalen. Ik heb geen zicht op hoe het is gegaan bij de vijf mensen die niet tot het bestuur horen, maar ik durf de stelling aan dat ook zij volledig te goeder trouw waren in het werk dat ze hebben gedaan."
