Einde aan recordprijzen gas? 'De prijzen blijven nog wel even grillig'

Al stijgen de energieprijzen minder hard dan verwacht, kondigen sommige energieleveranciers zelfs prijsverlagingen aan en zijn de gasvoorraden van Europa goed gevuld, van een einde aan de energiecrisis is nog geen sprake. Want de markt is krap en dus zullen prijzen fluctueren, waarschuwen energieleveranciers.

De markt van gasprijzen draait vooral om verwachtingen. De prijs is nu 2,5 keer hoger dan vóór de crisis, die uitbrak door de oorlog in Oekraïne. "Terwijl alles nu meezit: een milde winter, voldoende gasvoorraad en een minder sterk groeiende economie in China", zegt Hans van Cleef, energie-econoom bij Adviesbureau Publieke Zaken.

Zo stegen vorige week de prijzen voor gas in Nederland nog hard door een dreigende staking bij twee grote Australische energiebedrijven. "Vloeibaar gas van Australië gaat naar Azië, niet eens naar Nederland, maar toch stegen de prijzen met 40 procent in één dag", aldus Van Cleef.

Sentiment

De prijs ging omhoog omdat als er door de staking minder aanbod is uit Australië, afnemers ergens anders gas moeten vinden. Dat drijft dan ook de prijzen in Europa op. Maar nu de stakingen waarschijnlijk van de baan zijn, zakt de gasprijs alweer sterk. Al blijft ook belangrijk hoe de Chinese economie zich herstelt. Bij economische groei, groeit ook de vraag naar gas.

Het sentiment van de markt bepaalt hoe de prijzen zich zullen ontwikkelen, zegt Van Cleef. "De markt is krap, het aanbod vloeibaar gemaakt gas (lng) groeit nauwelijks. De markt is gevoelig en dus zijn de prijzen sterk fluctuerend. Mensen zeggen dat de energiecrisis over is. Maar die houdt echt nog wel een tijd aan, zeker 2 á 3 jaar", verwacht hij.

Door de oorlog in de Oekraïne schoten de prijzen voor gas en stroom vorig jaar omhoog. Daarna zijn gasverbruikers zich anders gaan gedragen. Niet alleen bedrijven hebben minder gas verbruikt, ook huishoudens zijn opnieuw zuiniger omgesprongen met gas. Zij verbruikten 13 procent minder gas dan in de eerste helft van 2022, meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gisteren.

Het gas voor Europa komt nu voor het grootste deel uit de VS en Qatar, die Rusland als gasleverancier hebben vervangen. Daarvoor heeft Nederland snel de importcapaciteit geregeld. "We hadden al lng-import en opslag in Rotterdam en vorige jaar is in zes maanden een nieuwe importterminal gebouwd in de Eemshaven. Nu wordt er nog gebouwd aan een extra opslag in de Rotterdamse haven waardoor de capaciteit verder toeneemt", zegt Rene Peters, directeur Gastechnologie TNO.

Overigens is dat vloeibare aardgas produceren wel lastig, aldus Peters. "Het kost veel energie en nieuwe installaties bouwen kost tijd, minimaal twee jaar. Dat maakt ook dat de markt nu nog instabiel is."

Zekerheid

Ook een verschil met vorig jaar is dat consumenten nu weer vaste contracten kunnen afsluiten. In veel gevallen zitten die tarieven onder het prijsplafond. Daardoor lopen mensen mensen weinig risico. Is het afsluiten van een vast contract nu wijsheid?

"De gasprijs daalt nog steeds", zegt Peters. "In de winter is de prijs weliswaar wat hoger, maar je ziet toch dat de prijzen nog steeds aan het dalen zijn. Dus als je het risico aan kunt, is een variabel contract een goede optie. Tegelijkertijd hebben dynamische contracten een minder dempend effect en dan kun je bij stijgende prijzen wel opeens heel veel meer moeten gaan betalen, bijvoorbeeld bij een strenge winter."

Het prijsplafond verdwijnt aan het einde van dit jaar en er zijn nog geen duidelijke nieuwe afspraken over gemaakt. Ook Van Cleef kan zich voorstellen dat mensen snakken naar zekerheid. "Het ziet er nu gunstig uit, maar dat is zeker geen garantie voor de toekomst. Ik denk dat de kans groter is dat de prijzen weer stijgen dan dalen, maar dat is natuurlijk speculatie."

Rust

Bij vergelijkingssites als Independer en GasLicht.com is het deze periode de meest gestelde vraag: wel of niet vastzetten? "Ons advies is vastzetten. Zeker omdat de prijsplafond afloopt. Dan zal de prijs die je aan de leverancier moet betalen begin volgend jaar dus hoger liggen. Ook zal de prijs stijgen omdat in de winter normaal gesproken meer gas wordt verbruikt", zegt Joris Kerkhof, energie-expert van Independer.

Ben Woldring van energievergelijker Gaslicht.com zegt dat de meeste mensen nu kiezen voor 1 jaar vast. "In de afgelopen twintig jaar zijn er maar een paar momenten geweest dat vastzetten voor 3 jaar gunstiger was geweest dan vastzetten voor 1 jaar. Bij dalende prijzen zit je immers langdurig aan zo'n contract vast. Tegelijkertijd geeft een vast contract natuurlijk ook rust en ben je met 1 jaar vast in ieder geval beschermd tegen eventuele uitschieters komende winter."

De overheid speelt overigens ook mogelijk nog een rol: bij een verlaging van de energiebelasting, dalen de kosten. Woldring: "Daar profiteer je ook van als je je prijs vastzet. Want eigenlijk zet je alles vast bij een vast contract, behalve de belastingen. Gaan die omlaag, dan betaal je uiteraard ook minder."