In Narva, een stadje in Estland op de grens met Rusland, is het niet mogelijk openlijk tegen Poetin te demonstreren. Hoewel het formeel ook strafbaar is openlijk vóór Poetin te zijn, worden vooral anti-Poetindemonstranten streng aangepakt. Een jonge lerares die afgelopen 9 mei een T-shirt droeg met daarop in het Russisch de tekst 'Poetin is een eikel' werd gevraagd ontslag te nemen.
Hoewel het Estse ministerie van Onderwijs de school in Narva terecht wees en het ontslag wilde tegenhouden, heeft de lerares op verzoek van de schoolleiding voortijdig haar dienstverband beëindigd. "Ik droeg het T-shirt op 9 mei, de dag dat aan de Russische kant van de grens een feesttent was opgebouwd en we met pro-Poetinpropaganda werden gebombardeerd", aldus Alina Vorontsihhina. Na haar actie werd ze bedreigd via sociale media en door ouders op de school waar ze lesgaf.
Volgens burgemeester Katri Raik is ondanks dit incident al veel veranderd in haar stadje: "Twee jaar geleden was het nog absoluut onmogelijk geweest zo'n T-shirt te dragen. Narva opent zich meer en meer", aldus de burgemeester.
Identiteit kapot
Tot de Russische inval in Oekraïne leefden de Russische inwoners van het grensstadje vredig naast elkaar. De meesten wonen al sinds generaties in Narva en, hoewel ze naar de stad kwamen toen Estland nog onderdeel uitmaakte van de Sovjet-Unie, zijn ook na de val van de Muur in 1989 gebleven. "Alle inwoners leken blij dat ze in Estland wonen en niet een paar honderd meter verderop in Rusland", aldus de burgemeester.
In Estland is ruim 22 procent van de bevolking van Russische afkomst. In Narva bijna iedereen. "Na de inval in Oekraïne was in één klap de identiteit van 98 procent van onze inwoners kapot. Tot dan toe waren ze gewoon trots Russisch te zijn. Nu moesten ze ineens kiezen", aldus de burgemeester. En ondanks dat Estland officieel de Russische tv-zenders afsloot en sympathiebetuigingen aan Poetin formeel strafbaar stelde, bleven veel vooral oudere inwoners hem steunen.
Het is een kwestie van tijd en dan is hier niemand meer voor Poetin.
Lerares Vorontsihhina kreeg ook steun van ouders die juist tegen het Russische regime zijn, maar de schoolleiding vroeg haar toch om ontslag te nemen. Dat heeft ze gedaan. "Ik voelde me bedreigd, want het is hier erg gepolariseerd. De oorlog heeft veel Russische inwoners emotioneel gemaakt, want de steun aan het regime in Rusland is een deel van hun identiteit."
De burgemeester heeft Alina niet openlijk gesteund, "want ik moet als burgemeester het contact met alle inwoners open houden. Maar het is gelukkig een kwestie van tijd en dan is hier niemand meer voor Poetin."
Oude Sovjettank beklad
Ook de kunstenaar Vovan Kastan werd bestraft omdat hij zich tegen het Russische regime uitte. Hij viel op omdat hij een provocerende tekst kladde op een Sovjet-monument ter nagedachtenis aan de overwinning op nazi-Duitsland en werd meteen gearresteerd.
Het monument, een oude Sovjettank, is een bedevaartsoord voor aanhangers van Poetin in Narva. Hoewel in alle Baltische staten kortgeleden de Sovjet-monumenten zijn weggehaald, loopt de strafzaak tegen Vovan Kastan nog steeds. Hij durft zich niet langer openlijk tegen het regime te uiten omdat hij "zich financieel niet nog meer strafzaken kan permitteren". Intussen leggen Poetinaanhangers nog steeds massaal bloemen en kaarsen op de plek waar de tank stond.
De oorlog in Oekraïne verdeelt Narva dwars door families en vriendenkringen. "Er zijn mensen die me smeken om bij de grootouders de elektriciteit af te sluiten zodat ze niet meer Russische tv via de satelliet kunnen kijken", zegt burgemeester Raik.
De premier van Estland, Kaja Kallas, heeft zich meermaals, ook afgelopen maandag in Nieuwsuur, kritisch uitgelaten over Poetin en de inval in Oekraïne. "We wisten allang dat Rusland gevaarlijk is en we moeten blijven proberen ze duidelijk te maken dat ze niet zomaar buurlanden kunnen binnenvallen." Toch ziet Kallas geen probleem in de verdeeldheid van haar Russische bevolking. "Het staat iedereen vrij te denken wat hij wil."
