De Adviesraad Migratie raadt het kabinet af gebruik te maken van een streefgetal om van tevoren te bedenken hoeveel asielzoekers we per jaar in Nederland willen ontvangen. Dat schrijft de raad in een nieuw advies. Jaarlijks vaststellen hoeveel arbeidsmigranten je wil hebben, kan volgens de adviesraad wel nuttig zijn.
Een streefcijfer voor migratie is geen hard quotum dat niet overschreden mag worden. Het is een getal om richting te geven aan het migratiebeleid. Het dwingt de politiek na te denken over hoeveel migranten je als land wil ontvangen. Wat betekent de komst van migranten bijvoorbeeld voor de zorg, huisvesting en de sociale cohesie in Nederland?
Het vorige kabinet vroeg de Adviesraad Migratie uit te zoeken of streefgetallen zouden kunnen helpen in het Nederlands beleid. In het coalitieakkoord benadrukte het huidige kabinet dat het advies van de raad zwaar zal wegen bij het maken van nieuw beleid.
Dit jaar zouden we met de komst van ruim 85.000 Oekraïners zeer waarschijnlijk over ons streefgetal heen zijn gegaan. Zoiets valt niet te voorspellen.
Als voorwaarde voor het effectief werken met streefcijfers is het van belang dat de overheid ook echt invloed kan uitoefenen op het aantal migranten dat naar Nederland komt. De adviesraad maakt een onderscheid tussen asiel- en arbeidsmigratie. Bij asielmigratie is die invloed maar beperkt.
Voor asielmigratie wegen de voordelen van streefcijfers daarom niet op tegen de risico's, schrijft de adviesraad. Omdat asielmigratie sterk afhangt van de situatie in de rest van de wereld, is het erg lastig een getal te bepalen.
"Dit jaar zouden we met de komst van ruim 85.000 Oekraïners zeer waarschijnlijk over ons streefgetal heen zijn gegaan," zegt Monique Kremer, voorzitter van de Adviesraad Migratie. "Zoiets valt niet te voorspellen."
'Teleurstelling organiseren'
Opties om de hoeveelheid asielmigratie te sturen zijn er wel. Kremer: "Je kan betere afspraken maken met landen van herkomst over het terugkeren van uitgeprocedeerde asielzoekers. En je kan extra kijken naar opvang in de regio. Maar dat zijn geen quick fixes."
Het risico van een richtgetal voor asiel, is dat de overheid daarmee "haar eigen teleurstelling organiseert" zodra de asielinstroom boven het streefgetal uitkomt. De adviesraad vindt het gebruik van streefcijfers bij asielbeleid daarom onverstandig.
Arbeidsmigratie
Voor arbeidsmigratie ziet de adviesraad wel het nut van streefcijfers. Volgens Kremer is het beleid op het gebied van arbeidsmigratie nu vooral gericht op wat de economie ten goede komt. "Terwijl de overheid wel meerdere mogelijkheden heeft om invloed uit te oefenen."
Als het doel is om het totaal aantal migranten terug te brengen, zo schrijft de raad, kan de regering zich beter richten op arbeidsmigratie dan op asielmigratie. Arbeidsmigranten maken een groter deel (24 procent) uit van het totaal aantal migranten dan asielmigranten (12 procent).
In het Noord-Limburgse Horst aan de Maas hebben arbeidsmigranten volgens inwoners veel invloed op het dagelijks leven:
Voor arbeidsmigranten van buiten de Europese Unie kan de regering strenge regels opstellen voor wie wel en niet in Nederland mag komen werken. Op arbeidsmigranten binnen de EU heeft Nederland minder grip, omdat zij vallen onder het vrij verkeer van personen en diensten.
Goedkope tomaten
Toch kan de regering ook hier sturen door keuzes te maken in het economische- en vestigingsbeleid. "Nu hebben we heel sterk de aandacht gericht op economische groei: als we werknemers nodig hebben, moeten ze gewoon komen." Daarbij wordt onvoldoende bekeken wat de invloed is op de welvaart van de gehele samenleving.
Over die dilemma's wordt volgens Kremer te weinig nagedacht. "Het is niet zo dat dit ons allemaal zomaar overkomt." De consequentie van goedkope tomaten uit de glastuinbouw of snelle bezorging van pakketjes dankzij de vele distributiecentra, is dat er veel arbeidsmigranten nodig zijn om dat werk te doen.
