Het Verenigd Koninkrijk heeft plots te maken met duizenden Albanezen die illegaal het land binnenkomen. Ze komen via het Kanaal, en steken het water over in kleine boten.
In 2020 waren het er nog maar 50, maar dit jaar maakten tot nu toe al 12.000 Albanezen de oversteek. Daarmee vormen ze de grootste groep overstekers. Britse politici maken zich zorgen, want een deel van de Albanezen belandt in de criminaliteit.
We zijn hardwerkende mensen. Zeggen dat we allemaal criminelen zijn, is racistisch.
Er zijn drie redenen dat de Albanezen juist naar het Verenigd Koninkrijk vertrekken, zegt Fatjona Mejdini, journalist en hoofd van het Initiatief tegen Transnationale Georganiseerde Misdaad in de Albanese hoofdstad Tirana. "Ten eerste is er al een grote Albanese diaspora in het VK, dat maakt het makkelijker voor andere Albanezen om ook daarheen te verhuizen."
Een tweede reden dat Albanezen nu voor Engeland kiezen, is de prijs van de oversteek. "Een jaar geleden kostte het nog 30.000 pond om de oversteek te maken", vertelt Mejdini, "maar tegenwoordig kun je al voor 2500 pond het Kanaal over".
Criminele bendes
De derde reden gaat over de criminele bendes die actief zijn in het VK. Hun rijkdom heeft een grote aantrekkingskracht. In filmpjes op onder meer Tiktok zijn jonge Albanezen te zien met mooie auto's, in chique restaurants en in dure merkkleding. Ook maken de mannen video's over hoe makkelijk het is om de oversteek te maken.
Mejdini: "Jonge mannen zien die filmpjes en denken: dat wil ik ook. Zij realiseren zich niet dat de jongens in die video's criminelen zijn."
'Invasie'
Door corona verslechterde de toch al belabberde economische situatie in Albanië. Het gemiddelde inkomen is 600 euro per maand en de werkloosheid onder jongeren ligt op 20 procent. Daarom verlaten jaarlijks tienduizenden Albanezen het land, op een bevolking van nog geen drie miljoen.
Een deel van hen gaat naar Duitsland. Dat zijn vaak de hoogopgeleide Albanezen, zoals dokters en ingenieurs. De laagopgeleide Albanezen kiezen juist voor het Verenigd Koninkrijk. Het merendeel daarvan, zo'n 10.000 dit jaar, zijn jonge, alleenstaande mannen.
De Britse minister van Binnenlandse Zaken Suella Braverman noemt de komst van de Albanezen een "invasie van criminelen". "Laten we niet doen alsof het om vluchtelingen gaat. We weten allemaal dat de waarheid is, ze behoren tot criminele bendes."
Albanese criminelen vormen met meer dan 1.500 gevangenen de grootste groep buitenlanders in Britse gevangenissen. Bijna 900 Albanezen werden het afgelopen jaar gedeporteerd, bijna het dubbele ten opzichte van vorig jaar.
Maar volgens journalist Mejdini gaan de Albanese mannen niet naar het VK met de intentie betrokken te raken bij criminele activiteiten. "Als ze daar eenmaal zijn, komen ze erachter dat het moeilijk is om een illegale migrant te zijn: het is lastig om werk te vinden en je wordt niet snel rijk. Dat maakt hen een kwetsbaar doelwit voor criminele bendes."
Volgens hoogleraar rechten Andi Hoxhaj, die werd gevraagd om in het Lagerhuis toelichting te geven over het probleem, moet de criminaliteit in een grotere context worden gezien. "Het Verenigd Koninkrijk is aantrekkelijk voor georganiseerde misdaadgroepen, niet alleen voor Albanezen, omdat de cocaïnemarkt heel groot is. In Londen wordt er meer cocaïne gedaan dan in Amsterdam, Barcelona en Berlijn bij elkaar."
Stigma
Migena Adamou kwam vijf jaar geleden naar het VK. Nu werkt ze als maatschappelijker werker en geeft ze Engels les aan andere Albanezen in Londen. Adamou spreekt van een hechte gemeenschap. "Er is een Albanese bakker, een Albanees restaurant en een Albanese kapper, allemaal in één wijk. We zijn hardwerkende mensen."
Ook Adamou maakt zich zorgen om de toenemende criminaliteit en het effect op Albanese gemeenschap. Volgens haar ontstaat er een onterecht stigma. "Je kunt niet generaliseren en zeggen dat we allemaal criminelen zijn. Dat is racistisch. Er zijn 140.000 Albanezen in het Verenigd Koninkrijk, dat zijn niet allemaal criminelen."
Hoogleraar Hoxhaj benadrukt dat ook het asiel- en visasysteem schuld draagt. Van alle asielaanvragen die in 2020 binnenkwamen, is nog maar 4 procent verwerkt. Inmiddels zitten zo'n 150.000 mensen in opvangcentra en hotelkamers te wachten op de uitslag van hun verblijfsaanvraag.
De wachttijden zijn lang en de kans dat de Albanezen uiteindelijk asiel krijgen is klein: alleenstaande mannen uit Albanië hebben slechts 14 procent kans dat hun aanvraag wordt goedgekeurd. Dat maakt de criminaliteit des te aantrekkelijker.
