De ogen van de wereld zijn gericht op Qatar vanwege het WK voetbal. Dat wilden ze zelf. Om te laten zien dat ze geen klein duimpje, maar een internationale speler van belang zijn. Maar of ze er in het emiraat nog steeds blij mee zijn?
"Ik word boos als ik alle negatieve reacties zie", zegt influencer Khalifa Al Haroon, oprichter van het I Love Qatar Netwerk tegen Nieuwsuur. Hij is vooral kwaad omdat er volgens hem geen sprake is van opbouwende kritiek, maar van "versluierd racisme tegenover Arabieren en Qatarezen".
Ook emir Tamim bin Hamad Al Thani van Qatar sprak eerder zijn ongenoegen uit over alle kritiek. Volgens het staatshoofd is er een "ongekende campagne" gaande tegen Qatar, sinds bekend is geworden dat het land dit jaar het WK voetbal mag organiseren.
David Roberts, een historicus die gespecialiseerd is in de Golfregio, vindt dat Qatar in de spiegel moet kijken. "Je krijgt waarvoor je hebt betaald, niet alles gaat op jouw voorwaarden. Ze hadden veel meer moeten doen en ook veel eerder. Juist nu de ogen van de wereld op ze gericht waren."
Worsteling
Ook James Lynch, voormalig diplomaat in de regio en nu werkzaam als mensenrechtenexpert van de Europese Raad voor buitenlandse betrekkingen, ziet dat Qatar worstelt met de nieuwe status. "Als je een land wilt zijn waar je fijn mee kan handelen en waar je een WK organiseert, dan moeten mensen vrij zijn om te leven hoe ze willen leven, als ze anderen daar geen kwaad mee doen."
Deze tegenstellingen zijn niet opgelost, zegt hij, en daarom blijft het ingewikkeld. Lynch zegt dat het beeld bestaat dat Qatar het mildere broertje is van landen als Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en Bahrain, maar benadrukt dat het land dezelfde wetten en regels hanteert. En die ook handhaaft, als ze dat willen.
In Qatar is het duidelijk nog wennen dat er spotlights op het land staan. Het was in de jaren '90 dat het emiraat zich begon te ontwikkelen van een stil oliestaatje dat vooral niet teveel wilde opvallen tussen grote buurlanden als Saoedi-Arabië en Iran, naar een land dat zichzelf laat zien.
Roberts, verbonden aan het Arab Gulf States Institute in Washington, ziet een duidelijke aanleiding voor die ontwikkeling: het aanvallen van Koeweit door Irak. "Dat staat Qatar nog helder voor de geest. Een kleine, weerloze, rijke Golfstaat die wordt binnengevallen door een veel groter buurland."
Roer gaat om
Vanaf dat moment ging het roer om. Met Al Jazeera kwam er een vooraanstaand medium om te laten zien dat Qatar niet meer zo gesloten was als voorheen en ging het emiraat militair samenwerken met de VS. De bekroning van het zichtbaar zijn voor de hele wereld zou het WK voetbal moeten worden, dat deze zondag begint.
"Dit WK moet Qatar op de kaart zetten. De soevereiniteit en de veiligheid van het emiraat op de lange termijn veiligstellen", zegt Lynch.
Maar nu blijkt dat Qatar toch moeite heeft om de grote rol die het wil, ook te spelen. Het land, dat eeuwenlang nauwelijks een rol van betekenis speelde in de wereld, laat de traditionele regels niet los. Blijkt ook uit het bierverbod rondom stadions dat twee dagen voor de start van het WK werd afgekondigd.
Correspondent Daisy Mohr zegt dat er wordt gesuggereerd dat het veiliger zou zijn om geen alcohol rondom de stadions te verkopen. "En de meeste Qatarezen zullen de alcohol tijdens de wedstrijd niet missen. De zorg is natuurlijk wel dat als ze op het allerlaatste moment hierover van gedachten kunnen veranderen, hoe zit dat dan met andere dingen die gevoelig liggen. Rechten van lhbti'ers die het land zullen bezoeken bijvoorbeeld."
Mohr spreekt veel Qaterezen die hun frustratie uitspreken over alle internationale kritiek. "Zij verheugen zich op het WK, vinden dat ze hun best hebben gedaan. Met de westerse media hebben ze het helemaal gehad."
