Het kabinet moet zich intensief gaan bemoeien met het aantrekken van arbeidsmigranten van buiten de Europese Unie. Dat adviseert de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken (ACVZ). Het gaat specifiek om migranten die hier in de langdurige zorg gaan werken, bijvoorbeeld in verpleeghuizen.
Doordat zorginstellingen te weinig medewerkers hebben, ontstaan "schrijnende situaties" waarin "noodzakelijke, passende zorg" voor steeds meer mensen niet beschikbaar is, zegt het adviesorgaan. Het personeelstekort in de langdurige zorg loopt mogelijk op tot meer dan 85.000 medewerkers in 2031.
Arbeidsmigratie van buiten Europa is nu nog een taboe. Dat is onverstandig.
Andere maatregelen tegen het personeelstekort, zoals betere arbeidsvoorwaarden of het zoeken van personeel binnen Europa, zijn niet genoeg om het probleem op te lossen, schrijft de ACVZ. Daarom moet de regering met een beleid komen om vakmigranten van MBO-niveau 3 en hoger van buiten de Europese Unie uit te nodigen.
De belangrijkste aanbeveling van de ACVZ is om partnerschappen te sluiten met enkele landen. Dat betekent dat Nederland met die landen concrete afspraken maakt over de voorwaarden waaronder migranten naar Nederland komen. Volgens de commissie kan dat een win-winsituatie opleveren voor beide landen. De ACVZ ziet Indonesië en Tunesië als geschikte landen voor zo'n partnerschap.
In Indonesië wordt al door Nederlandse bedrijven zorgpersoneel geworven:
Het advies druist in tegen het huidige kabinetsbeleid. Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Karien van Gennip ziet de inzet van arbeidsmigranten van buiten de EU als "sluitstuk" in de zoektocht naar personeel. Alle andere opties hebben de voorkeur.
Door die passieve houding ontbreekt het volgens voorzitter van de adviescommissie Monique Kremer aan duidelijk beleid. "Het is nu eigenlijk een taboe om over arbeidsmigratie van buiten Europa na te denken, maar als je naar de tekorten kijkt is het heel onverstandig om je hoofd in het zand te steken."
Misstanden
Maar ook de Arbeidsinspectie is geen voorstander van meer arbeidsmigratie. In mei pleitte de inspectie zelfs voor een beperking ervan, mede vanwege de slechte omstandigheden waar veel arbeidsmigranten in moeten leven en werken.
Ook in de Tweede Kamer ligt het onderwerp gevoelig. Vrijwel de hele Tweede Kamer stemde in juli tegen het meewerken aan een plan van de Europese Commissie om arbeidsmigratie uit Marokko, Tunesië en Egypte te bevorderen. Alleen D66 en DENK stemden voor.
Ook na het nieuwe advies zien partijen arbeidsmigratie niet als oplossing voor het personeelstekort. "Het aantrekkelijker maken voor mensen om in de zorg te werken moet wat ons betreft veel meer aan worden gedaan", zegt PvdA-Kamerlid Kati Piri. Ook VVD en SP willen dat het kabinet eerst alle andere mogelijke oplossingen inzet voordat extra arbeidsmigratie wordt overwogen. JA21 wil alleen "zeer beperkt" mensen van buiten de EU "voor (technisch) hoog gekwalificeerde arbeid".
Draagvlak
Kremer begrijpt de zorgen die spelen, maar "arbeidsmigratie is dan ook geen quick fix". Ze erkent dat het een grote uitdaging is om genoeg woningen voor huiszoekenden in Nederland én voor arbeidsmigranten te bouwen. "Tegelijkertijd is het belangrijk dat er straks voor iedereen voldoende zorg is."
Vanwege alle moeilijkheden wil de adviescommissie dat juist het kabinet de regie neemt in het organiseren van arbeidsmigratie. Kremer: "Arbeidsmigratiebeleid betekent ook dat je als overheid veel doet voor huisvesting en inburgering en op die manier zorgt dat er draagvlak is."
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid laat weten dat het kabinet later met een inhoudelijke reactie op het advies komt.
