David van Benthem
David van Benthem
De smartphone bestaat vijftien jaar. In anderhalf decennium heeft het ding een grote rol gekregen in de levens van veel mensen. Ook bij kinderen. Scholieren zitten gemiddeld zo'n vijf uur per dag achter hun smartphone.
De invloed op de schoolprestaties is groot, zegt neuropsychiater Theo Compernolle. Hij schreef een boek over de smartphone en leerprestaties. "Als pubers zich continu laten storen, dan hebben ze veel meer tijd nodig om te leren, maken ze veel meer fouten en ervaren ze veel meer stress." Ook genieten ze veel minder, zegt hij.
De Vlaamse psychiater stelt dat kinderen door hun smartphone vaker multitasken. Hij stelt dat multitasken ervoor zorgt dat je veel minder efficiënt te werk gaat.
Het Zeeuwse Calvijn College kiest er daarom voor om smartphonevrij te zijn. Dat betekent niet alleen dat de telefoons tijdens de les uit blijven staan, maar ook tijdens de pauzes. Volgens locatiedirecteur Gerrit Terlouw is dat niet alleen vanwege de concentratie, maar ook om offline contact aan te moedigen.
Op andere scholen gebruiken ze de smartphone, in sommige gevallen, in de les. Kinderen hechten veel belang aan het bereikbaar zijn en lezen van berichten:
Voor afleiding zorgt de smartphone zeker. Maar het is de vraag of offline contact ook daadwerkelijk beter is dan online contact via bijvoorbeeld social media. Dat online contact blijkt in ieder geval niet schadelijk voor een groot deel van de minderjarigen.
Hoogleraar Jeugd en Media Patti Valkenburg heeft daar dit jaar onderzoek naar gedaan. Daaruit blijkt dat 90 procent van de scholieren, het overgrote deel dus, geen negatieve invloed ervaart van socialmediagebruik.
Er zijn ook positieve effecten van social media op schoolprestaties. De laatste maanden staan er vrijwel continu Engelstalige jeugdromans in de top tien van meest verkochte boeken.
Boektitels gaan rond op BookTok, een onderdeel van TikTok: één van de meest populaire platforms onder jongeren. Valkenburg: "TikTok stimuleert dus indirect hun kennis van het Engels, nota bene een verplicht vak in het voortgezet onderwijs. Dat is toch een bijzondere aanmoediging van de leescultuur?"
Kwetsbaar
Tegelijkertijd wil de hoogleraar niet bagatelliseren dat 10 procent van de jongeren wel negatieve effecten ervaart bij socialmediagebruik. "Dan gaat het nog altijd om best een groot aantal kinderen. Dus dat moeten we serieus nemen."
Het gaat dan om jongeren die kwetsbaarder zijn dan andere leeftijdsgenoten. Een gebrek aan impulscontrole of extra gevoeligheid voor nare ervaringen op social media spelen daar een rol bij.
Ouders
Ouders moeten ook een rol spelen bij het goed gebruiken van de smartphone. Roy Vathorst geeft trainingen aan scholieren, ouders en scholen over social media. Hij benadrukt het belang van begeleiding door ouders, terwijl hij ook realistisch blijft. "Kijk er op een positieve manier naar en begeleid je kind in het proces. Maar probeer niet elke app helemaal uit te vogelen, want daar heb je uiteindelijk gewoon geen tijd voor."
Volgens hoogleraar Valkenburg is het belangrijk dat afspraken tussen ouders en kind in een vroeg stadium gemaakt worden. "Want als er al een gewoonte is ontwikkeld, is terugdraaien veel moeilijker."
