Door de oorlog in Oekraïne wordt de kloof in Letland, tussen Russischtaligen en Lets sprekende Letten, groter. De Letse overheid wil afrekenen met het Sovjetverleden. Russischtalige tv-zenders zijn verboden en er is (al voor de oorlog) een voorstel aangenomen dat onderwijs in het Lets verplicht stelt.
Een groot deel van de Russischtaligen steunt, net als de andere Letten, het 'broedervolk' uit Oekraïne in de strijd tegen de Russen. Ze vinden dan ook niet dat ze de dupe moeten worden van het anti-Russische sentiment. Bij een protest tegen het bannen van Russisch op Letse scholen zegt een bezorgde moeder: "Blijkbaar denken ze carte blanche te hebben. Dat ze Russen van alles aan kunnen doen vanwege Poetin. Maar wij wonen in dit land."
Ruim een derde deel van de inwoners van Letland is Russischtalig. Een deel is Kremlingezind. De Letse historicus Martin Kaprans, die is gespecialiseerd in de Russische minderheden in zijn land, zegt dat ongeveer een op de vijf Russischtaligen pro-Russisch is. "Er is een pro-Kremlinsegment onder de Russisch sprekenden, dat zich zeer verbonden voelt met Rusland en al het Kremlinbeleid steunt. Inclusief de geopolitieke ambities in Oekraïne, Syrië en op andere plekken."
Monument gesloten
Het verbieden van zenders en het verbieden van Russischtalig onderwijs is niet het enige. Sinds een week staat er een hek om het Overwinningsmonument in Riga, dat daar staat als eerbetoon aan de overwinning van de Sovjet-Unie op de Nazi's in de Tweede Wereldoorlog. Volgens de burgemeester staat het hek er omdat er scheuren in het monument zitten.
Maar volgens Kaprans is dat niet de ware reden. "Veel politici hebben uitgesproken dat dit monument gesloopt of in een nieuwe context geplaatst moet worden, om de connectie met de Sovjet-nalatenschap te ontwijken."
Het straatbeeld in de hoofdstad Riga wordt gedomineerd door geel en blauw en door Oekraïense vlaggen:
NieuwsuurOveral zijn de kleuren geel en blauw te zien in Riga. 
NieuwsuurEr is veel steun voor de Oekriaieners. 
NieuwsuurOp veel gebouwen hangen vlaggen, als steunbetuiging.
Er is altijd wel enige scepsis over de loyaliteit van de Russischtalige Letten, ziet historicus Kaprans. "Vooral vlak voor de landelijke verkiezingen is het altijd een vraag hoe loyaal zij zijn, in welke mate ze te vertrouwen zijn als deel van de Letse natie."
Ondertussen komt deze loyaliteitskwestie steeds meer aan de oppervlakte. Maar het bannen van Russische invloeden kan ook averechts werken, denkt gemeenteraadslid in Riga, Konstantin Chekushin.
Hij reageert op het besluit om op 9 mei niet langer de overwinning op nazi-Duitsland te herdenken, maar de Oekraïense slachtoffers van de oorlog. "Helaas is het misverstand ontstaan dat mensen die bloemen leggen om de bevrijding van Europa te herdenken, de agressie tegen Oekraïne steunen. Dat is onjuist. Dit soort provocaties zullen Poetin juist helpen."
Geen alternatief
YouTubers Anna en Arthur Leitland proberen de kloof te dichten. "De overheid heeft niet genoeg gedaan om de dialoog open te houden tussen politiek en de Russischtaligen", zegt Anna. Met hun kanaal, dat 300.000 volgers heeft, brengen ze dagelijks 'de juiste informatie' over de oorlog nu er bijna geen Russischtalige tv-kanalen meer zijn. Ze richten zich op twijfelaars, zegt Anna. "Zodat ze een expert horen en denken: misschien heb ik toch ongelijk."
Arthur vindt dat de overheid problemen opzoekt door Russische kanalen te verbieden en geen alternatief te bieden. "Door het verbod gaan mensen Russischtalige content zoeken die uit Rusland afkomstig is."
