Een bedrijf dat gespecialiseerd is in traumatherapie leidt Oekraïners met een psychologie-opleiding op om zo landgenoten te helpen bij het verwerken van mogelijke oorlogstrauma's. Gemeenten hebben al interesse getoond in de diensten van deze Oekraïense psychologen, die vluchtelingen op korte termijn in hun eigen taal kunnen helpen.
Deze zaterdag kregen negen Oekraïense psychologen een training van Anne van de Ouwelant van het bedrijf Trauma Company. Ze leert haar Oekraïense collega's hoe je een trauma herkent en hoe je daar vervolgens mee om moet gaan. En dat is, ook al zijn het gediplomeerde psychologen, nodig. "Ze hebben een psychologie-achtergrond. Maar dat wil niet zeggen dat ze alle kennis hebben over trauma. Die proberen we ze hier bij te brengen."
Eén van de psychologen die aan de slag wil als 'trauma-sensitieve coach', is Oleksandra. Zij merkt nu al dat ze baat heeft bij praten over wat er is gebeurd. Ze deed er zelf vier dagen over, samen met vrienden en kinderen, om naar het westen van het land te vluchten toen de oorlog uitbrak. Eerst hebben ze vrienden die in Oekraïne wilden blijven afgezet bij familie, daarna zijn ze doorgereisd naar de grens. "Die 24 uur waren de langste nacht van mijn leven."
'Signalen herkennen'
Oleksandra heeft zelf nog geen last van flashbacks of nachtmerries. Maar ze is zich er van bewust dat dit later alsnog kan ontstaan. Niet alleen bij haar, maar ook bij anderen. Daarom wil ze met landgenoten in gesprek. "Ik wil vooral mensen helpen, al is het alleen maar om ze bewust te maken van het proces waar ze nu mentaal inzitten. Ze kunnen dan signalen herkennen."
Voor haar aanstaande collega Dariia voelt het als een strijd, maar dan in Nederland. "Onze frontlinie als psychologen is hier. Hier kan je veilig hulp verlenen."
Liesbeth Renckens, klinisch psycholoog bij ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum zegt dat zeker niet alle gevluchte Oekraïners hulp nodig zullen hebben. Ook al hebben ze allemaal nare dingen meegemaakt. "Veel mensen zullen het in het begin zwaar hebben, maar in een veilige omgeving mentaal opknappen." Een minderheid zal uiteindelijk psychologische hulp nodig hebben, verwacht Renckens.
Wat je nodig hebt is dat je de taalbarrière kan slechten. Dus wat deze zorgaanbieder doet is heel fijn.
Voor de groep die nu tegen problemen aanloopt kunnen de Oekraïense psychologen uitkomst bieden, denkt wethouder Leon Meijer van de gemeente Ede. In zijn gemeente worden Oekraïners opgevangen in Harskamp. "Wat je nodig hebt is dat je de taalbarrière kan slechten. Dus wat deze zorgaanbieder doet is heel fijn. Om mensen in hun eigen taal beschikbaar te maken om te helpen."
Meijer verwacht dan ook gebruik te gaan maken van de diensten van deze psychologen. "Op het moment dat wij denken: kinderen hebben toch wel wat gesprekjes nodig, dan kunnen wij zorg inschakelen." De hulp is overigens niet alleen gericht op kinderen, maar moet ook beschikbaar worden voor jongeren of volwassenen.
Dat er nu extra psychologen beschikbaar komen is niet alleen praktisch vanwege de taalbarrière. Het helpt ook om sneller te kunnen behandelen, want naast taalproblemen zijn er in de GGZ ook al wachtlijsten. Het kan ook helpen de toch al lange wachtlijsten niet te ver te laten oplopen.
'Omgeving meenemen'
Bij die gesprekken moeten de psychologen straks ook oog hebben voor de omgeving van de patiënt, zegt trainster Anne van de Ouwelant . "De mens is heel veerkrachtig. Maar als bij de mensen om je heen voortdurend dat belletje gaat rinkelen, kan je eigen belletje ook niet stoppen met rinkelen." Dus leert ze de Oekraïense psychologen om ook de omgeving mee te nemen bij de therapie.
Oleksandra en Dariia zien het als een plicht om landgenoten te ondersteunen. Dariia: "Ik wil hulpbehoevende mensen helpen. Alle Oekraïners hebben nu hulp nodig. Ze hebben veel verdriet en angsten."
De bedoeling is dat de psychologen op 1 mei gaan beginnen.
