Het Kremlin spreekt het tegen, maar Amerika vermoedt dat Rusland plannen maakt om begin volgend jaar Oekraïne binnen te vallen. Deskundigen betwijfelen of het echt zo ver komt, maar waarschuwen tegelijk dat een invasie zeker geen onrealistisch scenario is.
Hoe dan ook: mocht het tot een inval komen, wordt het waarschijnlijk een hevige strijd. Oekraïne is al lang niet meer de natie met een slecht georganiseerd en slecht bewapend leger. Bovendien is de bevolking strijdbaarder en anti-Russischer dan ooit, volgens Oekraïense analisten.
"Oekraïne heeft veel meer ervaren soldaten dan in 2014", zegt Maria Avdeeva, onderzoeksdirecteur van de European Expert Association. "Ze zijn klaar om te vechten voor Oekraïne."
Beter uitgerust leger
2014 was om meerdere redenen een sleuteljaar voor Oekraïne. Rusland annexeerde toen het Oekraïense schiereiland de Krim. En na maandenlange massale demonstraties tegen de regering vertrok de pro-Russische president Viktor Janoekovitsj.
Pro-Russische separatisten in de grensgebieden Donetsk en Loegansk keerden zich vervolgens tegen de nieuwe Oekraïense regering. Met Russische steun riepen ze hun eigen Volksrepublieken uit. De strijdende partijen stemden in met een wapenstilstand, maar die wordt regelmatig geschonden. Er vielen tot nu toe meer dan 13.000 doden bij het conflict.
Begin november voerde Rusland de troepenaantal langs de Oekraïense grens op. "Dat leidt nog tot paniek bij de bevolking", zegt Volodimir Doebovik van het Oekraïense Centrum voor Internationale Studies. Want, zegt ook hij, sinds 2014 is er bij het Oekraïense leger veel verbeterd. Mede dankzij Amerikaanse steun. "Het verschil is groot. Er is een groter, beter uitgerust en meer ervaren leger."
Volgens president Volodymyr Zelensky zijn de strijdkrachten zelfs in staat een Russische aanval af te slaan. Dat betwijfelt Doebovik. Want ondanks de Amerikaanse steun staat Oekraïne bij een Russische inval waarschijnlijk grotendeels op zichzelf. "En Rusland is natuurlijk sterker dan Oekraïne."
"Maar het wordt wel een hevige strijd. Dat weten ze in Moskou maar al te goed. Er zullen veel doden vallen. Dat blijft hopelijk een afschrikwekkende factor voor het Kremlin als ze inderdaad een grootschalige invasie overwegen."
Als Oekraïne zich losmaakt van Rusland en zich bij de NAVO aansluit, loopt het project van Poetin spaak.
Daar komt bij dat, juist door de Russische aanwezigheid in de Donbass, de Oekraïense bevolking veel meer verenigd en meer anti-Russisch is dan in 2014, zegt Avdeeva.
"Jonge Oekraïners zijn opgegroeid met het idee dat we een agressieve buurman hebben. Zelfs in de historisch Russisch-gezinde regio's is er door de agressie minder steun voor Rusland. Mensen stemmen niet meer op pro-Russische kandidaten. Jongeren zijn bereid terug te vechten."
'Wat Poetin wil, is belachelijk'
De steun voor Rusland kalft verder af doordat Russische desinformatie minder ruimte krijgt. Oekraïners zijn zich er nu beter van bewust dat Russische argumenten voor het verhogen van het aantal troepen aan de grens, niet kloppen, zegt Avdeeva.
President Vladimir Poetin stelt Rusland te willen verdedigen tegen de expansieve houding van de NAVO. Avdeeva: "Hij zegt bang te zijn voor de NAVO aan zijn grenzen, maar Rusland hééft de NAVO al aan z'n grenzen bij Estland en Letland. Hij wil de NAVO op afstand houden, maar als hij Oekraïne binnenvalt grenst hij aan nóg meer NAVO-landen."
Eigenlijk heeft Poetin andere redenen voor een eventuele invasie, meent Doebovik. "Als Oekraïne onder Russisch bewind valt, kan Rusland misschien weer een supermacht worden. Als Oekraïne zich losmaakt van Rusland, deel gaat uitmaken van het Westen en zich bij de NAVO aansluit, loopt dat project spaak. Dat zou een ramp zijn voor Poetin en gelijkgestemden in Rusland."
Volgens Poetin vormen Rusland, Oekraïne en Wit-Rusland historisch één geheel. Maar dat is onzin, zegt Avdeeva. "In het Kremlin mogen ze zeggen wat ze willen, maar de realiteit is dat Oekraïne een onafhankelijk land is. Wat Poetin wil, is belachelijk."
