De Eerste Kamer heeft een wetswijziging aangenomen waarmee uithalers in de Rotterdamse haven tot twee jaar cel kunnen krijgen. Deze vaak jonge criminelen die drugs uit zeecontainers halen, vormen een van de grootste problemen in de Rotterdamse haven. Tot nu toe kwamen ze meestal weg met een boete van minder dan honderd euro.
Bij het Openbaar Ministerie in Rotterdam "hangt de vlag uit", zegt een woordvoerder. De uithalers krijgen nu vaak alleen straf voor het betreden van verboden terrein, omdat meestal niet kan worden bewezen dat ze daar zijn om drugs op te halen. "Ze gebruiken dan als excuus dat ze zeeschepen zo mooi vinden of met de boot naar Engeland willen. Deze wetswijziging geeft ons een extra instrument tegen ondermijnende criminaliteit; mensen kunnen tot twee jaar cel krijgen als ze zich op verboden terrein bevinden."
In 2020 waren er 281 aanhoudingen van uithalers in Rotterdam, dit jaar staat de teller al op 380. "Daar zitten ook dubbele aanhoudingen tussen", zegt de woordvoerder. "We hebben één persoon die in 2020 en 2021 tien is keer aangehouden. En daaronder zijn er nog tientallen jongens bij wie dat vijf, zes, zeven of acht keer is gebeurd. Als je tien keer zo wordt aangehouden, ben je daar natuurlijk met een ander doel, maar dat is lastig om te bewijzen."
De wetswijziging geldt niet alleen voor het ongeoorloofd betreden van haventerreinen, maar ook van luchthavens en het terrein van spoorwegbedrijven. Ook bijvoorbeeld mensen die graffiti spuiten op dat soort plekken zouden nu zwaardere straffen kunnen krijgen.
Ik ben ervan overtuigd dat we wild-west-taferelen krijgen.
Bij ondernemersvereniging Deltalinqs, die bijna alle Rotterdamse havenbedrijven vertegenwoordigt, zien ze de wetswijziging als een eerste stap. "Wij worden pas echt blij als we minder uithalers zien", zegt directeur Bas Janssen. "Strenger straffen kan helpen, ik wil niet te cynisch zijn. Nu lopen ze weg met een boete van negen tientjes, terwijl bedrijven voor tienduizenden euro's hun operaties moeten stilleggen. Dat ze door hogere straffen nu meer worden ontmoedigd is een goede zaak."
Veiligheid
Dan is er nog het vraagstuk van de veiligheid. Nu laten veel uithalers zich gewillig oppakken door de lage straf, maar is dat straks nog steeds zo? "Van mij had deze wetswijziging niet gehoeven", zegt Andre Kramer, directeur van een containeropslagbedrijf in Rotterdam. "Ik verwacht dat die gasten zich gaan verzetten, ik ben ervan overtuigd dat we wild-west-taferelen krijgen. Dan heb ik liever dat ze in vrede meegaan. Voorheen kregen ze een boete en een gratis taxi naar Rotterdam, nu is het eventueel een paar jaar zitten."
"De veiligheid van de eigen medewerkers is cruciaal", zegt Janssen van Deltalinqs. "Net zoals het goed adresseren van een mogelijke toename van geweld." Het OM in Rotterdam zegt dat aspect "nauwlettend" in de gaten te houden. De andere grote terminalbedrijven in de haven wilden op zowel deze kwestie als de wetswijziging niet reageren.
"Ik vind het belangrijk om het probleem bespreekbaar te maken", zegt Kramer. "Ik snap dat de overheid denkt dat ze hiermee het probleem gaan oplossen. Maar ik denk dat het geld zo'n dominante rol speelt, dat die gasten het risico toch wel gaan lopen. Misschien helpt het als je ze tien jaar cel geeft, maar dat gaat ook niet. Ik heb ook niet meteen een oplossing."
Ook Janssen wil waken voor het idee dat dit nu de "silver bullet" is. "Wij willen bijvoorbeeld graag dat mensen anoniem kunnen getuigen. En dat cabines van het vrachtwagenpersoneel niet meer als 'verblijfplaats' worden gezien, zodat je geen onbevoegden kan meenemen. Deze wetswijziging is een prima stap, maar de vlag gaat pas uit als we het echte vraagstuk adresseren."
Daarmee doelt Janssen op het enorme cocaïnegebruik in Nederland. In Nieuwsuur vertelde de Rotterdamse politiecommissaris Fred Westerbeke dat uit rioolonderzoek blijkt dat er in zowel Amsterdam als Rotterdam elke dag 40.000 lijntjes coke worden gesnoven. "Dat is onvoorstelbaar veel", zegt Janssen. "Er wordt veel te veel gebruikt in Nederland. We moeten dat benoemen tot maatschappelijk vraagstuk. Zolang dat niet gebeurt, is het dweilen met de kraan open."
Over onder meer dat maatschappelijke vraagstuk maakten we bij Nieuwsuur eerder al een video, die kijk je hieronder.
