Oud-informateur Mariëtte Hamer zegt in Nieuwsuur dat de gesprekken tussen D66 en VVD voor een nieuw kabinet over het algemeen soepel verliepen. "Het is niet zo dat Rutte en Kaag voortdurend rollebollend over straat gaan. Het is ook niet alleen Kaag of Rutte. Het is ook de positie van het CDA en ook GroenLinks en de PvdA, je kan dit niet alleen maar toeschrijven aan persoonlijke verhoudingen."
Toch bemerkte Hamer wel oud zeer tijdens de formatie. "Het heeft een beetje te maken met angst voor de volgende verkiezing. Hoe gaat het met mij aflopen als ik in het kabinet stap? Daarnaast proef ik ook wel frustratie uit het verleden. Over hoe de formatie in het verleden is gegaan."
'Morgen bel voor de laatste ronde'
De huidige informateur, Johan Remkes, maakte na weken van overleg dinsdag bekend dat de vorming van een minderheidskabinet met een combinatie van VVD, D66 en/of CDA is mislukt. Hamer is teleurgesteld dat er nog steeds weinig schot zit in de formatie. "Ik schrok wel heel erg toen Remkes zei dat ze er niet waren uitgekomen. Ik had goede hoop dat er een uitkomst zou zijn. Maar als je naar de informateur luistert zegt hij eigenlijk: we zijn nog nergens."
Toch kan Hamer zich bijna niet voorstellen dat er woensdag géén doorbraak komt in de kabinetsformatie. "Nu alle koppen bij elkaar, we gaan nu een oplossing vinden. Want morgen is wel ongeveer de bel voor de laatste ronde."
Remkes heeft morgen gesprekken met de fractievoorzitters van VVD, D66, CDA, PvdA, GroenLinks, ChristenUnie, Volt, SGP en Fractie Den Haan. Hij praat met al deze partijen omdat hij, zoals hij dat noemt, op zoek wil naar "andere vormen van samenwerking en samenstelling." Wat dit dan voor samenstelling moet zijn is nog niet duidelijk. Er wordt gesproken over een extraparlementair kabinet.
'Niet shoppen bij de Kamer'
Dat is simpel gezegd een kabinet dat werkt met een regeringsprogramma waar de ministers van de deelnemende partijen zich aan moeten houden, maar de fracties van die partijen niet vooraf steun hoeven te beloven. De Kamerleden van alle fracties in de Tweede Kamer zijn dus vrij het kabinetsbeleid op punten wel of niet te steunen.
Hamer ziet nog wel wat nadelen aan zo'n regeringsvorm. "Een minderheidskabinet is net afgeschreven. Ik heb begrepen dat dit onder andere was omdat je het risico loopt dat je moet shoppen bij de Tweede Kamer. Dat moet bij extraparlementair kabinet nog meer." Hamer heeft wel een andere suggestie. "Waarom maak je met de zes meest essentiële partijen geen akkoord op hoofdlijnen. Vijf, zes, zeven acht pagina's. Met die partijen maak je een afspraak, die leveren dan ministers."
Als ook deze woensdag geen akkoord op tafel ligt, is het arsenaal aan oplossingen uitgeput denkt Hamer. "Ik ben nog bezorgder dan toen ik de opdracht doorgaf. Als je alsmaar doorgaat met opties verkennen, dan zit je op een dag onder de streep en heb je niks. We komen steeds verder onder die streep. En helemaal onderaan, dat is nieuwe verkiezingen."
