Is het zinvol om een extra coronaprik te nemen, bovenop de vaccinatie die je al hebt gehad? En voor wie moet die prik zijn? De Gezondheidsraad adviseerde gisteren om voorlopig alleen de mensen met een ernstige afweerstoornis een extra shot te geven, terwijl in Israël iedereen 'm al kan halen. Volgens deskundigen daar, met succes.
Naast Israël is ook in Hongarije al voor iedereen een zogenaamde boosterprik beschikbaar. In Duitsland, Frankrijk, België, Griekenland en het Verenigd Koninkrijk is de prik binnenkort beschikbaar, met name voor kwetsbare mensen.
Koploper
Israël is de grote koploper als het gaat om de derde prik: al drie miljoen inwoners kregen daar een derde dosis van het Pfizer-vaccin. De 'boosters' zijn beschikbaar voor iedereen boven de 12 jaar. Wie daar niet voor kiest, wordt zes maanden na het zetten van de tweede dosis niet langer als 'volledig gevaccineerd' gezien, en verliest ook de vrijheden die daarbij horen.
Hoe langer geleden de tweede prik, hoe lager de bescherming.
Israël zette in op de derde prik, nadat bleek dat de bescherming van het vaccin steeds verder afnam, zegt viroloog Eyal Leshem. Hij is ook directeur van het Centrum voor Reisgeneeskunde en Tropische Ziekten van het grootste ziekenhuis van Israël. "Zo rond eind juli, begin augustus, zagen we een hele snelle toename in het aantal coronabesmettingen. Ook zagen we een toename in het aantal ziekenhuisopnamen en ernstig zieken. Veel van die mensen waren volledig gevaccineerd."
"We merkten dat degenen die al in januari gevaccineerd waren, minder bescherming hadden dan de mensen die pas in april hun tweede prik hadden gekregen. Dus hoe langer geleden je de tweede prik had gekregen, hoe lager de bescherming was. Daarom was een boostprik een geoorloofde reactie."
Het dagelijkse aantal besmettingen in Israël ligt de afgelopen dagen boven de piek van de vorige golf. Toch is de impact van de boostershots duidelijk merkbaar, ziet Leshem. "Absoluut. We gaan naar school, we gaan naar werk, alles is open. We hebben geen lockdown, de ziekenhuisopnames zijn te overzien en we hebben geen toename van het aantal ernstige gevallen. Dankzij de booster."
Ook Gabi Barbash, hoogleraar epidemiologie en oud-topambtenaar, heeft de indruk dat de derde prik zijn werk goed heeft gedaan. "De resultaten zijn fenomenaal. Het vaccin was in staat de deltavariant onder bedwang te houden. De derde dosis heeft dit land gered."
'Schaarse aanvoer'
Toch is er ook kritiek op de aanpak van Israël. Wetenschappers van onder meer de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zeggen dat er geen bewijs is dat extra coronaprikken nodig zijn voor de hele bevolking.
De WHO schreef bovendien eerder al dat boostershots "de vraag naar vaccins opdrijven en de schaarse aanvoer verbruiken". Dat terwijl sommige bevolkingsgroepen in verschillende landen nog niet eens toegang hebben gekregen tot een eerste dosis van het vaccin.
"Ik denk dat dat een terecht punt is", zegt Barbash. "Aan de andere kant: Israël heeft niet zoveel inwoners dat we hiermee de wereldwijde levering van vaccins in gevaar brengen. En als wij de derde dosis niet hadden gehad, zou het hier een ramp zijn geworden. Het was onze enige optie."
Vierde prik?
De oproep van de WHO ten spijt, denkt viroloog Leshem dat veel landen uiteindelijk toch genoodzaakt zullen zijn een booster in te zetten. "Aan de ouderen en aan zwakke groepen. Want we zien dat de immuniteit terugloopt."
Hoogleraar epidemiologie Barbash denkt dat het verstandig zou zijn als andere landen iederéén een derde prik zouden geven. net als in Israël. "Je moet een muur bouwen tussen het virus en de bevolking."
De Gezondheidsraad raadt aan om ook in Nederland al voorbereidingen te treffen op het grootschalig inzetten van boosters. "Zodra er een dalende trend van de vaccineffectiviteit tegen ernstige ziekte is, moet boostervaccinatie worden overwogen."
Coronaminister Hugo de Jonge liet gisteren in de persconferentie weten dat het RIVM "nauwlettend in de gaten houdt of de bescherming van de vaccins afneemt". Mocht het nodig zijn, dan zullen eerst "de mensen die de prik het meest nodig hebben" aan de beurt zijn.
Ondertussen denkt Israël al verder. Een vierde prik wordt al voorbereid, zegt de regering.
