De menigte was niet zo groot als vorige week in Boedapest, maar dat honderden Nederlanders vanmiddag samenkwamen om te protesteren tegen een wet in een land 1400 kilometer van hier, doet de Hongaarse Szonja Zsiros goed. "Dat zoveel mensen de noodzaak voelen om hun solidariteit te betonen, maakt me blij."
De nieuwe wet waartegen het protest bij het Homomonument in Amsterdam was gericht, regelt een verbod op "homo-promotie", aldus premier Victor Orbán. Het gaat dan bijvoorbeeld om boeken en films met een homoseksueel personage. Leraren mogen homoseksualiteit niet meer bespreken met hun leerlingen. Het doel is volgens Orbán het "beschermen van jongeren tegen informatie over homoseksualiteit en geslachtsverandering".
In Hongarije zelf en elders in Europa leidde de wet tot grote verontwaardiging. De wet is direct gericht tegen lhbti'ers, zeggen critici. "De mogelijkheid om beelden of teksten te zien waarin lhbti'ers zijn vertegenwoordigd wordt weggenomen", zegt Szonja, die zelf homoseksueel is. "Iedereen die bij deze gemeenschap hoort, zal zich volkomen alleen voelen."
"Hongarije zet de klok jaren, eeuwen terug." Activisten, politici en lhbti'ers spraken zich in Amsterdam uit tegen de wet:
Szonja studeert in Nederland maar heeft nog familie en vrienden in Hongarije. Onder Orbán is haar land de afgelopen jaren de verkeerde kant opgegaan, vindt ze. "De overheid doet alles wat in hun macht ligt om meer macht en controle te vergaren. Het middel dat ze gebruiken is de lhbti-gemeenschap. Dat is is een heel makkelijk onderwerp in Hongarije, dat nog vrij traditioneel is, om hun aanhang mee te vergroten."
De Hongaarse regering ontkent dat de homogemeenschap het doel is van de wet. Volwassenen zouden namelijk niet worden beperkt in het zelf mogen bepalen "hoe ze hun leven inrichten".
Onzin, zegt Szonja. Als kinderen niks meer mogen leren over homoseksualiteit, kan dat nare gevolgen hebben. "Ik ben bang voor de volgende generatie lhbti'ers. Ik maak me zorgen om hun welzijn, hun mentale gezondheid. Als ze niet kunnen zien dat wat ze doormaken compleet normaal is, dan vrees ik echt dat het zelfmoordpercentage onder jongeren zal toenemen."
Als Hongarije de rechten van anderen wil beperken, mag het niet de voordelen van een EU-lidmaatschap hebben.
Szonja reisde terug naar haar thuisland om mee te doen aan het protest van vorige week maandag. "Het was heel indrukwekkend om al die jonge en zulke verschillende mensen om me heen te zien. Maar ik herkende ook angst ook wanhoop in hun ogen. Deze mensen hebben geen idee hoe deze wet hun dagelijkse leven of dat van hun geliefden zal beïnvloeden."
Dinsdag nam het Hongaarse parlement de nieuwe wet aan. De Europese Commissie, die sinds kort de mogelijkheid heeft om subsidies af te snijden van regeringen die zich niet aan Europese rechtsstaatnormen houden, kijkt nu of het sancties zal opleggen. "Als de EU echt ergens voor staat, en dat is tolerantie en gelijkheid, dan moeten ze niet toestaan dat deze wet erdoor komt", zegt Szonja.
Demissionair premier Mark Rutte noemde de wet vandaag "verschrikkelijk" en "achterlijk" en beloofde er donderdag met zijn mede-Europese leiders over praten. Maar veel Europarlementariërs vinden dat de leiders en de Commissie niet genoeg haast maken. "De Europese Commissie durft niet op te treden. Hoe kan je wetten maken die gaan over vrijheid van meningsuiting, als Hongarije zulke opvattingen erop nahoudt?", zo zegt Sophie in 't Veld (D66) tegen Nieuwsuur.
Ook Szonja hoopt dat de EU zich feller, en als één geheel uitspreekt. "Het is heel moeilijk voor mij om te zeggen als Hongaarse burger met familie en vrienden in dat land. Maar als Hongarije de rechten en het leven van anderen wil beperken dan zou het niet de voordelen van een EU-lidmaatschap mogen hebben."
