Niet alleen linkse partijen willen de zogenoemde kostendelersnorm wijzigen. Ook VVD- en CDA-wethouders roepen het nieuwe kabinet op de wet aan te passen en de leeftijd van de norm te verhogen van 21 naar 27 jaar.
"De norm leidt er nu toe dat kinderen uit huis gaan of uit huis worden gezet, vaak met bestemming onbekend", zegt Peter Heijkoop, CDA-wethouder in de gemeente Dordrecht. "En daar maken we ons echt zorgen over."
Norm leidt tot armoede
Wie als bijstandsgerechtigde een volwassen kind in huis heeft, krijgt minder uitkering vanaf diens 21e, de kostendelersnorm. Van een 21-jarige wordt verwacht dat hij of zij bijdraagt aan de huishouding. En dus is minder uitkering nodig, is het idee.
Maar als het kind niet in staat is genoeg te verdienen, kunnen bijstandsgezinnen er zo honderden euro's op achteruit gaan. Met toenemende armoede tot gevolg.
Linda Kuijpers is chronisch ziek. Haar zoon Nova (21) is zwaar autistisch en heeft een Wajong-uitkering. Ze zijn elkaars mantelzorgers en worden sinds kort geconfronteerd met de kostendelersnorm:
Door het tekort aan sociale huurwoningen is uit huis gaan vaak geen optie voor 21-jarigen in bijstandsgezinnen. Heijkoop: "We moeten niet vergeten dat dit gaat om jongeren die vaak al een lastige start gehad hebben, op school en met het vinden van werk. En die kunnen niet zomaar een woning zelf vinden. Er is een groot te kort aan sociale woningen."
Het leidt ertoe dat een deel van de bijstandskinderen die wél uit huis gaan of eruit worden gezet, dakloos raakt. "De doorstroming staat stil dus de jongeren kunnen geen kant op", zegt Heijkoop.
Dit is zowel voor die kinderen als voor de woningmarkt niet goed.
Gemeenten roepen het toekomstige kabinet daarom op de kostendelersnorm op te schuiven naar 27 jaar. Heijkoop zit namens alle wethouders aan tafel bij het kabinet om erover te onderhandelen. "Dit voorstel is geen links verhaal maar wordt ondersteund door wethouders van GroenLinks tot de VVD."
Bijvoorbeeld door Alberta Schuurs, VVD-wethouder van de gemeente De Ronde Venen. "Binnen de VVD hebben we nu een andere manier van kijken, zeker lokaal omdat we daar de problematiek zien. Een van de problemen van de norm is dat kinderen hun huis uit worden gezet omdat de bijstandsuitkering wordt gekort. Dat is zowel voor die kinderen als de woningmarkt niet goed."
'Mensenwerk kost geld'
De kostendelersnorm is onderdeel van de participatiewet. Deze wet, in 2015 ingevoerd door de PvdA-bewindslieden Lodewijk Asscher en Jetta Klijnsma, had als doel het voorkomen van armoede en het begeleiden van mensen vanuit een uitkering naar werk. Maar de wet werkt niet.
Heijkoop: "Er is meer dan een miljard bezuinigd op het aan het werk helpen van mensen. En dat wreekt zich elke dag. Mark Rutte heeft het over de menselijke maat die voorop moet staan. Mensenwerk kost ook tijd en geld. Geef ons dan ook de ruimte en middelen om die wet uit te voeren."
Of helemaal afschaffen?
Vakbond FNV gaat, net als sommige linkse partijen, nog een stap verder dan de gemeenten en pleit voor het volledig afschaffen van de kostendelersnorm. Volgens vicevoorzitter Kitty Jong hebben gezinnen lang niet zoveel voordeel van het delen van de woonkosten als het vorige kabinet aannam. "Ouders en ouderen die een vriend of familielid willen opvangen, kunnen niet langer rondkomen."
Voor het bevorderen van de participatiesamenleving werkt de kostendelersnorm volgens De Jong averechts. "Je stort meer mensen in de armoede en stimuleert in feite dat meer mensen op straat moeten leven. Want familie en vrienden met een bijstandsuitkering worden financieel gestraft als ze je willen opvangen."
"De kostendelersnorm pakt disproportioneel onrechtvaardig uit. We zijn blij dat gemeenten dat nu ook inzien. Nu het toekomstige kabinet nog."
Woensdag biedt vakbond FNV demissionair minister van Sociale Zaken Wouter Koolmees een petitie aan tegen de kostendelersnorm. Het ministerie laat weten dat de minister komende week een brief stuurt naar de Tweede Kamer over de norm.
