Belangenorganisaties van Nederlandse geadopteerden reageren tevreden op het rapport van de commissie-Joustra dat vandaag is gepresenteerd. Die commissie concludeerde dat internationale adopties zoals die nu georganiseerd zijn niet langer door kunnen gaan.
"Er zijn veel misstanden geweest in het verleden, maar het systeem van adopties is nog steeds fraudegevoelig en misstanden komen tot de dag van vandaag voor", aldus commissievoorzitter Tjibbe Joustra. De regering heeft voorlopig alle adopties stopgezet.
Veel geadopteerden zijn al jaren op zoek naar hun biologische familie en lopen hierbij tegen allerlei misstanden en schimmige adoptiepraktijken aan. Vaak is daarom niet meer te achterhalen wat de echte reden van hun adoptie is geweest en of die legaal is verlopen. Voor Chamila Seppenwoolde van United Adoptees International zijn de conclusies niet nieuw: "We stellen al jaren misstanden aan de kaak." Ze vindt dat de tijdelijke stop op adopties een definitieve moet zijn. "Want excuses betekent dat je niet alleen sorry zegt, maar ook dat je het niet meer zal doen."
Judy Aubrain van Plan Kiskeya uit Haïti ondersteunt de conclusies van de commissie-Joustra en waardeert de excuses van het kabinet. "Dat is een grote erkenning voor veel geadopteerden en families op Haïti", aldus Aubrain.
Advocate Lisa Marie Komp voert twee procedures tegen de Staat namens geadopteerden uit Sri Lanka en Brazilië. Een van de eerste gevolgen van het rapport is dat er vanuit de Staat geen beroep meer zal worden gedaan op verjaring. "In alle zaken die ik tot nu toe heb gevoerd wordt altijd meteen verjaring gebruikt. De Staat was niet bereid in gesprek te gaan en liet het aankomen op een procedure waarin dus niet eens naar de inhoud werd gekeken. Daarom vind ik het zeer opmerkelijk en positief dat dat argument nu niet meer zal worden opgevoerd." De verjaringstermijn (20 jaar) betekent vaak dat een zaak niet inhoudelijk wordt behandeld omdat de adoptie meer dan 20 jaar geleden plaatsvond.
Komp denkt met dit rapport in de hand steviger te zullen staan in de twee rechtszaken die ze heeft lopen. "Dit is een bevestiging van onze conclusies dat het niet deugt. Op basis van de informatie die er ligt moet je concluderen: de misstanden waren er en ze waren ernstig. En de overheid wist ervan. In het beste geval hebben ze niks gedaan, waar dat wel had gemoeten, in het ergste geval hebben ze meegewerkt."
Regeling voor schadevergoeding
De advocate vindt dat het uitkomen van het rapport ook oproept tot reflectie op hoe de Staat zich tot nu toe heeft opgesteld. "We moeten ons afvragen, willen we allemaal afzonderlijke procedures over adopties? Ik denk dat de Staat nu haar conclusies moet trekken, in gesprek moet met mensen die schade hebben geleden en een regeling moet treffen voor schadevergoeding zonder juridische procedures."
Een individueel budget voor geadopteerden om te kunnen zoeken naar hun familie is noodzakelijk.
Seppenwoolde en Aubrain pleiten beiden voor (financiële) ondersteuning door de regering van zoektochten van geadopteerden naar biologische familie. "Er is meer nodig dan erkenning en excuses", zegt Aubrain. "Een individueel budget voor geadopteerden om te kunnen zoeken is noodzakelijk." Seppenwoolde maakte in 2018 al samen met andere belangenorganisaties een plan voor hulp bij zoektochten maar ook gratis naamswijziging en herroeping van adopties. "Wij vinden dat er een ruimhartige compensatie moet komen voor iedere geadopteerde."
Minister Dekker van Rechtsbescherming heeft alle conclusies van de commissie overgenomen en dus tijdelijk internationale adopties stilgelegd. Of dit tot een definitief einde aan internationale adopties zal leiden, is aan het volgende kabinet.
