De burgemeester van Roosendaal, Han van Midden (VVD), pleit voor een vorm van sociale dienstplicht voor jongeren die 18 jaar worden, zowel voor jongens als meisjes en voor "jongeren van alle nationaliteiten". De burgemeester is enorm geschrokken van de "volledige wetteloosheid" in een aantal wijken in zijn gemeente.
Jongeren zouden volgens Van Midden vanaf hun 18de een jaar lang moeten werken in de zorg, bij een bejaardentehuis, in het verkeer of in een buurthuis. "Wat dan ook. Een jaar pure dienstverlening voor de samenleving, om elkaar te leren begrijpen."
'Nu is het klaar'
Hij heeft er een intensieve gespreksronde op zitten met de inwoners van vijf wijken. De wijken gingen na de vuurwerkrellen op slot voor buitenstaanders. Ook werd er een samenscholingsverbod ingesteld. Van Midden: "Het begon met een rotonde (in de wijk Kalsdonk) die in de fik ging. Daarop volgde onrust in de wijk Langdonk, met veel vuurwerk."
"Dat werd agressief vuurwerk met veel brandstichting. Er werd een kerk in de brand gestoken en er werden brandbommen gemaakt met een jerrycan met 50 liter benzine. Levensgevaarlijk. Toen heb ik gezegd: nu is het klaar."
De burgemeester stelde een noodverordening in. "Een lokaal probleem is hier een regionaal, en misschien wel een nationaal probleem geworden."
Van de gesprekken met bewoners heeft Van Midden naar eigen zeggen veel opgestoken. "Het belangrijkste is dat eigenlijk iedereen is geschrokken. Zelfs de jongeren zeggen: 'Dit was eigenlijk te gek. Dit was niet leuk meer'."
Boeiende nieuwe inzichten, noemt hij het. De jeugd vroeg er volgens de burgemeester om "een keer aangepakt te worden". "Jongeren zeiden: 'De politie doet niets. Dus tot die tijd gaan wij gewoon door.' Op een gegeven moment ging de politie er tegenin en toen was het ook klaar. De jongeren vroegen om gezag en hebben dat gekregen. En gek genoeg waarderen ze het nog ook."
Maar helemaal voorbij zijn de problemen nog niet. "De jeugd is de verveling ver voorbij. Daar moeten wij iets mee als stadsbestuur en ik denk dat dit breder in Nederland borrelt."
Eind november sprak Han van Midden over het kat-en-muis-spel tussen politie en rellende jongeren. Hij sprak toen ook de politiek in Den Haag aan:
Van Midden is nu ruim een jaar burgmeester van Roosendaal. Hij is van de ene verbazing gevallen in de andere. Neem bijvoorbeeld de vuurwerkoverlast. "Na de zomervakantie is het vuurwerkseizoen geopend. Dus in september, oktober begint het hier al."
Hij noemt de "heel broze structuur" van twee probleemwijken in zijn gemeente, Kalsdonk en Langdonk. Daar is de afgelopen jaren veel veranderd. Jeugdbendes zijn er verantwoordelijk voor de vuurwerkrellen, die zo hun sporen hebben achtergelaten. Riekus, een vrijwilliger bij Het leger des Heils in Langdonk, die niet zijn achternaam vermeld wil zien: "Mensen waren in de wijk allemaal doods- en doodsbang. Die hebben niet geslapen. Het was gewoon oorlogsgebied."
Oorlogsgebied, die term valt vaker bij inwoners van de wijk. Ilona Goos: "Het was echt verschrikkelijk. Er is hier wekenlang veel vuurwerk geweest. Twee weken geleden regende het ineens vuurwerk over het hondenspeelveld. Er zijn honden over de hekken heen gesprongen. Hondeneigenaren durven er nu niet meer naar toe."
Blokkendozen
Lokaal politicus Arwen van Gestel, fractievoorzitter van de Vrije Liberale Partij in Roosendaal, wijst ook op de sociale problen in de wijken. Kaldonk werd vroeger gedomineerd door de Philipsfabriek. Mensen liepen er zo van hun huis de Philipspoort in en omgekeerd.
Maar Philips is uit Roosendaal vertrokken. Ervoor in de plaats gekomen zijn gigantische distributiecentra, die aan beide kanten van de stadsgrens zijn opgetrokken. Van Gestel: "Die blokkendozen zetten de leefbaarheid in de aangrenzende wijken onder druk." En de arbeidsmigranten die er werken, hebben geen binding met de buurt.
Barro Wijkmans van het buurtcomité in Kalsdonk beaamt de problemen. "Vroeger had je Philips, maar nu rukken de blokkendozen op. Daar komt een heel ander slag volk op af om er te werken. Prima natuurlijk, maar je ziet de wijk echt veranderen. En vooral de oudere generatie wil hier weg, mensen die hier al veertig jaar wonen."
