Demonstraties zijn er nauwelijks meer in Hongkong, activisten worden massaal gearresteerd. Vandaag werden Joshua Wong, Agnes Chow en Ivan Lam veroordeeld voor hun rol bij protesten in Hongkong vorig jaar zomer. Wong kreeg liefst 13,5 maand cel.
Ondertussen rapen in het parlement de laatst overgebleven pro-democratische volksvertegenwoordigers hun spullen bij elkaar. Na een nieuwe ronde ontslagen houdt de rest van het pro-democratiekamp in de Wetgevende Raad het voor gezien.
"We hebben geen andere keus", zegt vertrekkend parlementariër Lam Cheuk-ting. De verhuisdozen op zijn werkkamer zijn ingepakt. Is de pro-democratie-beweging in Hongkong ten einde?
De ontslagen gebeurden op basis van een recent door China opgelegde wet. Die geeft Hongkong de bevoegdheid om parlementsleden die onafhankelijkheid steunen of 'staatsgevaarlijk' zijn, uit hun functie te zetten.
Lams beslissing om op te stappen noemt hij een protest tegen die wet en tegen "een systeem dat een ondemocratisch gekozen chief executive, een trekpop van Peking, de macht geeft om democratisch gekozen vertegenwoordigers uit het parlement te zetten".
Iedereen die dit interview ziet, moet in het achterhoofd houden dat ik niet meer vrij ben om te zeggen wat ik vind.
Afgelopen zomer werd corona aangegrepen als reden om verkiezingen voor de Wetgevende Raad, die de pro-democraten vermoedelijk met afstand zouden winnen, met een jaar uit te stellen. De samenstelling van parlement werd verlengd, maar kort na het uitstel werden meerdere parlementsleden uit hun functie gezet.
"De democraten hebben de steun van de meerderheid van het Hongkongse volk", zegt Chu Hoi-dick, die al in september zijn biezen pakte. "Toch krijgen we van de machtshebbers minder zetels dan het pro-Pekingkamp."
Door die beperkte macht waren de democraten altijd al gedwongen om creatief te handelen. Zo strooiden ze eerder dit jaar mest in het parlement, in een poging een omstreden wet te stoppen die belediging van het Chinese volkslied strafbaar zou maken.
"Wat kunnen we anders doen om slechte wetgeving tegen te houden?" vraagt Chu zich af. Hij werd vorige maand gearresteerd voor betrokkenheid bij het incident. De wet kwam er alsnog. Chu wacht nog op zijn rechtszaak.
We zijn niet bang, maar proberen wel uit de gevangenis te blijven. Hongkong is geen vrije stad meer.
"De overheid blijft maar dissidenten arresteren, en leiders van het democratische kamp arresteren", zegt Lam, tegen wie nu vijf aanklachten lopen. Zowel hij als Chu zijn zich bewust van de risico's die ze lopen. Risico's die sinds de invoering van de Nationale Veiligheidswet alleen maar zijn toegenomen. Alles kan nu worden uitgelegd als ondermijning van de staatsveiligheid.
"Hongkong is sinds de wet geen vrije stad meer", zegt Chu. "Iedereen die dit interview ziet, moet in het achterhoofd houden dat ik niet meer vrij ben om te zeggen wat ik vind."
"We zijn niet bang, maar proberen wel uit de gevangenis te blijven", zegt hij monter. Hij maakt zich vooral zorgen over het lot van al veroordeelde activisten als Wong en Chow. "Ze zullen wellicht oneindig lang achter de tralies belanden. Dat is wat Peking wil."
Tegen Wong lopen zeker tien aanklachten, onder meer voor betrokkenheid bij de herdenking in Hongkong van de Tiananmen-protesten eerder dit jaar. Chu: "Men zal vermoedelijk met meer beschuldigingen komen om hun tijd in detentie zo lang mogelijk op te rekken."
Ondergronds opereren
In de afgelopen maanden zijn meerdere activisten naar het buitenland vertrokken omdat de grond hen te heet onder de voeten werd. "De democratische beweging geleid door Hongkongers in het buitenland, zal een belangrijkere rol gaan spelen", verwacht Chu. "Tegelijkertijd moet de pro-democratiebeweging in Hongkong mogelijk meer ondergronds opereren."
Hoe dat er precies zal uitzien, is nog onduidelijk. Maar deelname aan verkiezingen, als die volgend jaar inderdaad zullen plaatsvinden, ligt niet in de lijn der verwachting. Chu: "Op dit moment moeten we onszelf vooral weer hergroeperen, een nieuwe strategie uitzetten."
De gevangenis, marteling of executie, we zijn voorbereid. Dit is niet het einde van de pro-democratiebeweging.
Protesten zoals die van vorig jaar, die de stad maandenlang in de greep hielden, worden door zowel de pandemie als de Nationale Veiligheidswet niet meer gehouden. "Als de democratische beweging vooruit wil, zal er vroeger of later weer een nieuwe golf aan protesten moeten komen", zegt Chu, die zijn woorden zorgvuldig weegt. "Of dat zal gebeuren, en wanneer, is niet te zeggen."
Ook vertrekkend parlementariër Lam zegt niet op alle vragen antwoord te kunnen geven vanwege de veiligheidswet, maar neemt geen blad voor de mond. "De gevangenis, marteling of executie, we zijn voorbereid. Het regime zal al haar macht gebruiken om ons verder te onderdrukken", stelt hij, verwijzend naar de autoriteiten in Peking.
"Het zal een lange, zware strijd worden, maar Hongkongers geven nooit op. Dit is niet het einde van de pro-democratiebeweging."
