Drieduizend euro ouderbijdrage, driehonderd kilometer per dag reizen naar een basisschool of je baan opzeggen omdat je kind thuiszit: sommige ouders zijn wanhopig op zoek naar passend onderwijs voor hun hoogbegaafde kinderen. Binnenkort spannen ze een rechtszaak aan bij het College voor de Rechten van de Mens.
"Mijn zoon Jason van negen heeft een IQ van 145+ en heeft vier basisscholen gehad", vertelt Joyce Storm. "Hij heeft bij elkaar een jaar thuisgezeten. De samenwerkingsverbanden (organisaties die verantwoordelijk zijn voor het faciliteren van extra behoeften van leerlingen, red.) deden niks. Ik raakte m'n werk kwijt, want ik had een kind dat thuiszat."
Onderwijsjurist Fleur Terpstra staat al jaren ouders van hoogbegaafde kinderen bij die geen geschikt onderwijs vinden. Nu stapt ze naar het College voor de Rechten van de Mens, dat toeziet op naleving van de mensenrechten, waaronder het recht op gelijke behandeling. Doel: hoogbegaafdheid als handicap kwalificeren, zodat scholen aanpassingen wel móeten maken.
Een uitspraak - die hoogbegaafdheid bestempelt als handicap - kan ouders helpen in procedures bij een normale rechter.
Vijftig ouders hebben inmiddels hun verhaal toegevoegd aan het dossier dat Terpstra indient bij het College. "Hoogbegaafdheid is geen handicap, maar als je kijkt naar hoe het schoolsysteem nu werkt met een vast curriculum en een jaarklassensyteem wordt dat het wel", aldus Terpstra.
"Als het College hoogbegaafdheid bestempelt als handicap, komt het te vallen onder de Wet Gelijke Behandeling", legt de jurist uit. Net als voor bijvoorbeeld slechthorende kinderen moeten scholen dan wel voorzieningen aanbieden, anders maken zij zich schuldig aan discriminatie.
Hoewel uitspraken van het College niet bindend zijn, verwacht Terpstra dat een uitspraak - die hoogbegaafdheid bestempelt als handicap - ouders kan helpen in procedures bij een normale rechter.
Sinds 2014 moeten scholen voor ieder kind een passende plek vinden, maar voor hoogbegaafde kinderen lukt dat dus niet altijd. Uiteindelijk kwam Joyce Storm terecht bij een school op drie uur rijden van haar woonplaats. "Dat was een reguliere basisschool met een klas voor hoogbegaafden. Alleen voor die klas was de vrijwillige ouderbijdrage in eerste instantie 750 euro."
De Raad van State deed in 2018 al uitspraak over een school die een hogere ouderbijdrage vroeg voor een speciale hoogbegaafdenklas. Volgens de rechter valt zulk onderwijs aan hoogbegaafde kinderen gewoon onder passend onderwijs en was er dus geen sprake "van iets extra's, waar ouders voor kunnen kiezen". De ouderbijdrage is namelijk bedoeld voor extra's buiten het reguliere curriculum om, zoals schoolreisjes.
Gespecialiseerde leerkachten
Uit een inventarisatie van Nieuwsuur van honderd schoolgidsen van basisscholen met hoogbegaafdenonderwijs blijkt dat minstens zes van deze scholen een hogere vrijwillige ouderbijdrage vragen voor hoogbegaafdenonderwijs. Zo vraagt een basisschool in Rijswijk drieduizend euro voor een hoogbegaafdenklas: "Het werken met verkleinde groepen brengt extra kosten met zich mee (extra personeel en een extra lokaal)", schrijft de school.
Andere scholen hanteren dezelfde ouderbijdrage voor hoogbegaafdenklassen, maar vragen ouders van hoogbegaafde leerlingen via een stichting toch om een gift: "De kosten van deze onderwijsvoorziening zijn hoger door de kleinere klassen en gespecialiseerde leerkrachten", schrijft een school in Dronten. "Het bestuur benadert de ouders jaarlijks voor een vrijwillige bijdrage in de vorm van een gift van 750 euro per leerling."
De Onderwijsinspectie heeft geen beeld van dit soort constructies via stichtingen, laat een woordvoerder Nieuwsuur weten, maar benadrukt dat vrijwillige bijdragen van ouders niet bedoeld zijn voor passend onderwijs binnen de reguliere onderwijstijd.
