Drie mannen, drie generaties zwarte Amerikanen, zijn heftig en geëmotioneerd in discussie. De oudste man, een veertiger, is kwaad over de video waarin te zien is dat George Floyd met buitensporig geweld wordt aangehouden door agenten, waarna hij overlijdt. "Wij hebben altijd al om moeten gaan met deze bullshit, en er is niemand die ons beschermt." We moeten het heft nu in eigen hand nemen, zegt hij.
De jongere man zegt zijn pijn te begrijpen, maar zegt ook dat geweld niet de juiste weg is. Hij haalt de jongste man, een tiener, erbij en spreekt hem aan: "Jullie moeten het beter doen dan wij. Die man is boos op zijn 45ste, ik op mijn 31ste, jij op je 16de. Jezelf in gevaar brengen is niet de juiste weg. Bedenk een betere manier, want het is ons niet gelukt."
Deze discussie, te zien in een veel gedeelde video, raakt volgens de Amerikaanse Princeton-onderzoeker Omar Wasow aan de kern van de protesten die de Verenigde Staten de afgelopen dagen in hun greep houden. "Je ziet de diepe boosheid, pijn en rouw die veel van wat we in deze protesten zien, motiveert."
Net zoals de oudere man in de video lijkt een deel van de actievoerders ervan overtuigd dat alleen met geweld hun doel, een einde aan het institutionele racisme, is te bereiken. Terwijl de meest demonstranten vreedzaam actie voeren, liepen de protesten op veel plekken uit op rellen. Wasow deed onderzoek naar eerder gewelddadig en geweldloos protest en kwam tot de conclusie dat het beeld dat het publiek heeft van de demonstranten, bepalend is voor de effectiviteit van de protesten.
Bekijk hier de discussie tussen de drie mannen (de tekst gaat verder onder de video):
Wasow onderzocht de acties van de burgerrechtenbewegingen in de jaren 60. "Ik zag dat protest heel effectief kan zijn, vooral wanneer het de aandacht van nationale media weet te krijgen. Media hebben een sterke invloed op politici en de publieke opinie."
Daarbij is de vorm van de protesten van doorslaggevend belang. "In het eerste deel van de jaren 60 waren de meeste protesten niet gewelddadig, terwijl de demonstranten zelf wel het doel waren van racistisch geweld. De beelden hiervan zorgden ervoor dat burgerrechten bovenaan de publieke en politieke agenda kwamen." Dit leidde tot de Civil Rights Acts van 1964, een mijlpaal in de emancipatie van zwarte Amerikanen.
Later dat decennium escaleerden de protesten. De actievoerders gingen zelf geweld gebruiken. Er braken rellen uit en de beweging verloor steun van de witte middenklasse. Wasow: "De media focusten in deze periode veel meer op deze criminaliteit en wanorde. De publieke opinie bewoog mee. Dat leidde er weer toe dat meer politici campagne voerden met een law and order-agenda."
De twee scripts van de jaren 60 spelen nu opnieuw.
Het gewelddadige protest bracht in dit geval de doelen van de demonstranten juist verder weg. Welke kant het nu op gaat, durft Wasow niet te zeggen. "Aan de ene kant zien we dat veel aandacht uitgaat naar politiegeweld en de andere zorgen van zwarte Amerikanen. Tegelijkertijd richten veel van de camera's zich op de brandende gebouwen en mensen die de Starbucks binnenvallen." Op Twitter noemt president Donald Trump de gewelddadige actievoerders terroristen.
Wasow: "Het is nog onduidelijk welk narratief de Amerikaanse publieke opinie zal domineren. Maar het is zeker dat de twee verschillende scripts van de jaren 60, nu opnieuw spelen."
Profiteert Trump?
De onderzoeker verwacht dat de protesten hoe dan ook maatschappelijke veranderingen teweeg zullen brengen. Voor de demonstranten kan dat onbedoelde gevolgen hebben. "Kiesdistricten dichtbij gewelddadige protesten stemden in de jaren 60 conservatiever dan andere districten. Bij de verkiezingen van dit jaar zullen de protesten ook een rol spelen. Als Amerikanen de sympathie voor de demonstranten verliezen, vergroot dat de kansen van een law and order-kandidaat als Donald Trump."
"Maar het is nog vroeg. Veel hangt af van welke vorm de protestbeweging aanneemt. Mijn advies aan de demonstranten is om na te denken over welk verhaal ze de wereld willen vertellen."
Wasow refereert nog eens aan de video met de drie mannen. "De speech aan de tiener bood ook wat hoop. Misschien kan die jongeman helpen bij de weg effenen voor een ander soort beweging, een beweging die weer een verschil kan maken."
Veel actievoerders zeggen het geweld niet goed te willen praten, maar er wel begrip voor te hebben:
