Minister Ferd Grapperhaus weigert een gedetailleerd verslag over politieke bemoeienis in de slepende zaak rond piloot Julio Poch aan de Tweede Kamer te geven. Dat schrijft hij in een brief die gisteren naar de Kamer is verstuurd. Eerder beloofde hij alle belangrijke informatie juist wel onmiddellijk te sturen.
Volgens hoogleraar Staatsrecht Paul Bovend'eert is Grapperhaus daar ook toe verplicht. "De minister houdt zich niet aan zijn belofte, en bovendien niet aan zijn grondwettelijke plicht." Een meerderheid van de Kamer heeft vanavond de minister gevraagd het document alsnog te overhandigen, daarbij wijzend op die inlichtingenplicht (artikel 68 van de grondwet).
'Zwalkend beleid'
Het gewraakte document, dat al in maart door Nieuwsuur online werd gezet, onthult dat de Kamer jarenlang is misleid over de rol die toenmalig minister Hirsch Ballin speelde bij de arrestatie van Poch in Spanje en bij diens uitlevering naar Argentinië. Julio Poch werd vervolgd wegens deelname aan de dodenvluchten tijdens de Argentijnse dictatuur onder Videla. Hij werd uiteindelijk vrijgesproken, maar zat jarenlang in voorarrest, mogelijk gemaakt door de hulp van Nederland bij zijn arrestatie.
De minister geeft nu als reden voor zijn weigering de stukken te geven, dat hij een onderzoekscommissie die de zaak onderzoekt niet voor de voeten wil lopen. Maar volgens hoogleraar Bovend'eert is dat de wereld op zijn kop: "De minister voert een zwalkend beleid. Eerst zegt hij de Kamer toe alle informatie te delen, nu komt hij daarop terug met een beroep op de voortgang van het onderzoek van de onafhankelijke commissie. Dat had de minister echter ook op voorhand kunnen bedenken. Niettemin blijft de minister verplicht de informatie te verschaffen als Kamerleden erom vragen."
Document staat al online
De politieke rol van Nederland in de kwestie Poch werd ruim tien jaar door de achtereenvolgende kabinetten ontkend. Het document, een ministeriële nota uit 2009 met alle details over de politieke bemoeienis, werd door Nieuwsuur vlak voor de coronacrisis onthuld.
De Tweede Kamer eiste na die uitzending een debat en alsnog alle informatie. Maar door de coronacrisis kwam de kwestie net zoals zoveel zaken op de lange baan. Nu voelen Kamerleden zich opnieuw geschoffeerd. "De minister heeft er kennelijk moeite mee onze zeer nauwkeurige vragen te beantwoorden en bedient zich nu van willekeur", zegt Sjoerd Sjoerdsma (D66). "Zo ontstaat de indruk dat hij documenten die hem goed uitkomen vrijwillig met de Kamer deelt, maar verzoeken om onwelgevallige documenten weigert."
Michiel van Nispen (SP): "Als de Kamer de minister een stuk vraagt, heeft hij dat gewoon te geven. Zeker als dat stuk al is onthuld en het bovendien het ongelijk van de minister aantoont. Dan moet hij zich niet achter een commissie gaan verschuilen. Ik vind dit heel verontrustend."
Nederland aansprakelijk?
Sinds de vrijspraak van Julio Poch in 2018 laaide in politiek Den Haag de discussie op over de rol die Nederland bij de arrestatie en uitlevering had gespeeld. De kernvraag is of Nederland aansprakelijk is voor de schade die de vrijgesproken Poch heeft geleden. Het kabinet stelt dat dat niet het geval is omdat het geen politieke, maar een zuiver juridische kwestie betreft.
Uit het door Nieuwsuur onthulde document blijkt echter dat politieke risico-afwegingen wel degelijk een hoofdrol speelden bij het besluit om mee te werken aan de arrestatie en uitlevering van Poch in 2009.
Advocaat Geert-Jan Knoops, die namens Poch in een civiele procedure een schadevergoeding van de Nederlandse Staat eist, reageert verontwaardigd op de nieuwe brief van Grapperhaus. "Deze weigering is niet alleen een schoffering van de Kamer, de minister belemmert hiermee ook onze civiele zaak. Wij zijn nu niet in staat om op basis van de complete informatie, die nota bene wel al bekend is, getuigen zoals overheidsfunctionarissen te horen, die wel al zijn toegekend."
