Een vertrouwelijk document van het ministerie van Justitie en Veiligheid over de zaak met piloot Julio Poch, wordt de Tweede Kamer al tien jaar onthouden. In de ministeriële nota staan vrijwel alle antwoorden op openstaande vragen over de slepende kwestie.
Uit het document, waarvan Nieuwsuur de inhoud kent, blijkt dat Nederlandse ministers onder grote druk van Argentinië alles op alles zetten om Julio Poch in 2009 uitgeleverd te krijgen. De nota beschrijft tot in detail een overleg tussen de ministeries van Justitie en Buitenlandse Zaken met de Argentijnse ambassadeur, drie weken voor de arrestatie van Poch.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid zegt in een reactie het document te kennen, en dat het stuk bewust niet naar de Kamer is gestuurd. "Het gaat om een intern ambtelijk document waarin persoonlijke beleidsopvattingen staan en dat betrekking heeft op diplomatiek verkeer. Deze worden in de regel niet naar de Kamer gestuurd."
Het ministerie heeft de nota wel naar de commissie-Machielse gestuurd, die dossieronderzoek doet naar de zaak-Poch. De minister wil daar verder niet op vooruitlopen.
De Argentijns-Nederlandse Poch werd in 2009 in Spanje gearresteerd. Argentinië wilde hem graag uitgeleverd hebben, maar Nederland kon dat niet doen. In het uitleveringsverdrag met Argentinië staat namelijk dat Nederland geen onderdanen uitlevert. Nederland deelde vervolgens vluchtgegevens van de piloot met Argentinië, waardoor hij in Spanje kon worden aangehouden.
De piloot werd destijds door Argentinië verdacht van deelname aan dodenvluchten, waarbij tegenstanders van de Argentijnse dictatuur uit het vliegtuig werden gegooid. Hij zat in Argentinië jaren in voorarrest, maar werd in 2017 vrijgesproken. Poch stelt Nederland aansprakelijk voor zijn schade.
Zijn advocaat Geert-Jan Knoops is "verbijsterd" over de nota en ziet daarin de bevestiging van politieke bemoeienis. "Als de commissie-Machielse dit stuk onder ogen krijgt, kunnen ze het rapport meteen schrijven. Hiermee kunnen zij alle antwoorden leveren op de vragen die Grapperhaus heeft gesteld."
'Verwijt van verkapte uitlevering'
Het kabinet stelt tot nu toe dat het geen keus had bij het delen van de reisgegevens van Poch met Argentinië. Voormalig minister van Justitie Ernst Hirsch Ballin verklaarde daarover vorig jaar nog onder ede als getuige bij de rechtbank: "Een dergelijk verzoek om rechtshulp behoort te worden ingewilligd." Maar uit de nota blijkt wel degelijk dat er een keuze was.
In de nota, gericht aan de minister, wordt Hirsch Ballin gewezen op de "politieke risico's" en dat het "niet zeker" is dat een rechter de 'Spanje-constructie' goed zal keuren. Hirsch Ballin erkent in handgeschreven aantekeningen op de nota dat "het verwijt van verkapte uitlevering op de loer ligt", maar gaat vervolgens toch akkoord met het verstrekken van de vluchtgegevens.
Minister wilde wet aanpassen
Uit de nota blijkt ook hoe ver Nederland wilde gaan. Zo had Hirsch Ballin zich al bereid verklaard om de Rijkswet op het Nederlanderschap aan te passen om Poch uit te zetten, maar dat duurde te lang voor de Argentijnen.
Minister Ferd Grapperhaus beloofde afgelopen jaren bij herhaling alle relevante informatie met de Tweede Kamer te delen. Maar deze nota gaf hij niet. Hoogleraar Staatsrecht Paul Bovend'Eert zegt daarover tegen Nieuwsuur: "Dit stuk hoort bij het volledig geven van opening van zaken zoals de minister dat heeft toegezegd."
Tweede Kamerleden zeggen zich misleid te voelen en verkeerd geïnformeerd. D66 en PvdA willen een debat met de minister over de kwestie.
Hirsch Ballin is gevraagd om een reactie, hij verwijst naar het ministerie.
