Om de migrantencrisis bij de Grieks-Turkse grens te beteugelen, is een vervolg op de EU-Turkijedeal nodig. Dat zegt Gerald Knaus, de man die wordt gezien als architect van het vluchtelingenakkoord uit 2016. "Het is hoog tijd dat we beleid bedenken in lijn met de rechten van vluchtelingen en Europese waarden", zegt hij tegen Nieuwsuur.
Bij de Turks-Griekse grens hebben zich volgens de VN afgelopen dagen zeker 13.000 migranten verzameld. De situatie in de winterse omstandigheden is nijpend. "Wat we zien is bepaald niet fraai. Het is een chaos, en het wordt alleen maar erger", zegt Knaus.
De Turkse president Recep Erdogan besloot donderdag om migranten die naar de Europese Unie willen niet tegen te houden. Hij wil zo de EU dwingen meer geld te geven om de miljoenen vluchtelingen uit Syrië op te vangen. Van de NAVO wil hij meer steun in het conflict met Syrië in Idlib.
Chantage van Erdogan? Zo ziet Knaus het niet. "Ja, het is een cynische zet om vluchtelingen naar de grens te brengen. Maar in Turkije zijn al 3,6 miljoen vluchtelingen, oftewel vier procent van de bevolking. Als de EU en het Verenigd Koninkrijk vier procent van haar bevolking als vluchtelingen zou accepteren, zou elke vluchteling ter wereld in de EU of het VK zijn. Zoveel heeft Turkije dus al gedaan."
'EU heeft crisis op eilanden niet aangepakt'
Bovendien houdt de EU zich zelf ook niet aan alle verplichtingen in de deal, zegt Knaus. "We zien traangas en geweld tegen migranten die aankomen op Griekse eilanden."
Sinds de vluchtelingendeal uit 2016 krijgt Turkije jaarlijks 1,5 miljard euro van Brussel voor de opvang van, nu 3,5 miljoen, Syrische vluchtelingen. Daarnaast werd afgesproken dat Syrische vluchtelingen zouden worden herverdeeld over EU-landen. En dat migranten die geen recht hebben op bescherming in de EU, terug worden gestuurd naar Turkije. De overeenkomst loopt dit jaar af.
"Dankzij de miljarden waarmee Europa Syriërs in Turkije heeft gesteund, vertrokken veel minder vluchtelingen in bootjes richting de EU", zegt Knaus. "Maar de vier jaar aan tijd die de EU hiermee heeft gekocht, is niet gebruikt om de crisis op de Griekse eilanden aan te pakken." De opvangkampen op de eilanden zijn overvol en de leefomstandigheden erbarmelijk.
Wat we nu zien is beleid gedreven door paniek en paniek is nooit een goede raadgever.
Knaus pleit voor een nieuw akkoord met Turkije, waarbij de EU opnieuw miljarden investeert in onderwijs, gezondheidszorg en sociale voorzieningen voor asielzoekers die Turkije opvangt. "Dat is niet toegeven aan chantage, dat is gewoon verstandig beleid in het belang van de EU."
Daarnaast zou de EU veel meer met Griekenland moeten samenwerken om de overvolle migrantenkampen op de Griekse eilanden te ontlasten, zegt Knaus. En er zou een internationale coalitie van landen moeten komen die landen grenzend aan Syrië helpt bij een eventuele nieuwe toestroom van vluchtelingen. "Dat zou een krachtig signaal zijn van de EU en andere landen dat zij bereid zijn op te komen voor de rechten van vluchtelingen."
"Al deze dingen zijn haalbaar, we hebben het eerder gedaan maar we moeten het beter doen. Wat we nu zien is beleid gedreven door paniek en paniek is nooit een goede raadgever."
