Op het eerste gezicht lijkt Highway 16 niet meer dan een normale snelweg. De billboards naast de weg verraden echter het donkere verhaal dat schuilgaat achter deze weg, die dwars door de wildernis van de Canadese provincie British Columbia slingert. De afgelopen decennia verdwenen hier tientallen jonge, inheemse vrouwen.
De snelweg kreeg daarom van omwonenden de bijnaam de 'Highway of Tears', oftewel de Snelweg van Tranen. "Meisjes, lift niet", staat er in grote letters op een bord aan de kant van de weg. Lange tijd was er in Canada geen aandacht voor de zaken, maar daar komt nu langzaamaan verandering in.
Dat is alleen te laat voor Tamara Chipman. Zij werd voor het laatst gezien op 21 september 2005 toen ze langs de snelweg aan het liften was. Tot op heden is de 22-jarige moeder nooit teruggevonden. Gladys Radek, de tante van Tamara, zet zich al jaren in voor de verdwenen vrouwen en hun families. Want Tamara is niet de enige.
Veruit de meeste slachtoffers komen uit de 'First Nations', de oorspronkelijke bewoners van Canada. Ze herinneren de slachtoffers met totempalen.
De Canadese politie heeft 18 zaken van moord of vermissing officieel gelinkt aan de snelweg. Maar Gladys deed ook haar eigen onderzoek. "Drie slachtoffers komen uit onze stam", zegt ze. "Na de vermissing van Tamara begon ik uit te zoeken hoe veel mensen er door de jaren heen zijn verdwenen."
Ze deed online research en praatte met families van slachtoffers. "Zo stelde ik een lijst samen van 44 mensen die vermist of vermoord zijn." Bijna alle zaken blijven tot op de dag van vandaag onopgelost.
Vermiste vrouwen
Langs de Snelweg van Tranen worstelen inheemse gemeenschappen al jaren met armoede. Er is vaak geen geld voor een eigen auto en het openbaar vervoer is slecht geregeld. De dorpen in het gebied van Highway 16 liggen honderden kilometers verwijderd van de bewoonde wereld.
Dat is een van de redenen dat veel mensen gedwongen zijn om te liften, om bijvoorbeeld naar hun werk of school te komen. Dat liften zorgt indirect voor meer verdwijningszaken. Veel vermiste vrouwen zijn namelijk voor het laatst gezien tijdens het liften.
Maar armoede is niet de enige oorzaak van de problematiek langs de snelweg. De Canadese regering heeft inmiddels een grootscheeps onderzoek afgerond. Daarin werd duidelijk dat het probleem veel groter is dan alleen de Highway of Tears. De overheid telde in heel Canada meer dan 1200 vermoorde of vermiste inheemse vrouwen en meisjes. Volgens inheemse belangenorganisaties ligt dat aantal nog veel hoger met schattingen die oplopen tot boven de 4000.
Het rapport legt de moeizame relatie tussen Canada en zijn oorspronkelijke bewoners bloot. Inheemse vrouwen zijn volgens overheidsstatistieken goed voor ongeveer vier procent van de vrouwelijke bevolking van Canada, maar ook voor 16 procent van alle moorden op vrouwen in het land.
"Racisme, ernstig racisme is een van de belangrijkste oorzaken van dit probleem", zegt Gladys. "Wij zijn nooit serieus genomen. Als weer een van onze meisjes verdween, zei de politie: 'Ach, die is vast weggelopen'."
Het overheidsrapport heeft geleid tot hervormingen bij de politie. Angela Rabut, agent bij de plaatselijke politie en contactpersoon voor de inheemse stammen binnen de politie, legt dat uit. "Een concrete verandering is dat we nu een standaardprocedure hebben voor vermiste personen. Bij elk onderzoek naar een vermist persoon hebben we één agent die contact onderhoudt met de familie."
Tragedies
Desondanks is de relatie tussen de politie en de inheemse stammen nog altijd moeizaam. Het wantrouwen in de politie komt niet alleen voort uit de vermissingszaken rond de Highway of Tears. Tot diep in de twintigste eeuw rukte de Canadese overheid tienduizenden inheemse kinderen weg uit hun gezinnen en plaatste ze gedwongen in kostscholen en witte pleeggezinnen.
Het was bedoeld "om de Indiaan in het kind te doden", zoals de regering haar handelen verklaarde. Er heerst dan ook diepe achterdocht binnen de inheemse gemeenschappen.
"De band is niet erg goed", zegt Gladys. Volgens haar is er wel potentie. "Maar je moet je realisren dat de politie ons heeft weggehaald. Zij zijn verantwoordelijk voor de tragedies door de gedwongen gezinsscheidingen, zij zijn degenen die ons weghaalden uit onze huizen."
Blijven zoeken
Agent Rabut heeft begrip voor het wantrouwen en de kritiek van inheemse stammen op de politie. "Om eerlijk te zijn is het niet het deel van mijn baan dat ik het leukst vind. Niemand wil horen hoe verschrikkelijk we zijn geweest." Toch blijft ze positief. "Het enige wat ik kan doen is de relatie met de gemeenschappen verbeteren en vooruitkijken."
Ook Gladys blijft zich inzetten. "Als familielid en tante kan ik de dood van Tamara moeilijk accepteren, tenzij ze mij bewijs laten zien. Dna, botten, tenminste iets." Zolang ze niet kunnen bewijzen dat Tamara dood is, gaat Gladys ervan uit dat ze nog steeds vermist is. "We blijven zoeken naar haar."
