Na twee landelijke demonstraties laten de boeren vandaag weer van zich horen in Noord-Brabant. Die provincie is al sinds 2017 bezig met het stikstofbeleid: maatregelen die met name veehouders in het hart van hun bedrijf zouden treffen. Zij staan met de rug tegen de muur, vinden ze. Voor jongeren die veehouder willen worden geldt dat misschien nog sterker.
Een van hen is de 17-jarige Jordy Karremans uit het Brabantse Oud Gastel. Hij wil melkveehouder worden en heeft al een trekker, maar nog geen boerderij. En dus loopt Jordy stage in Nispen op de Belgische grens in Brabant, bij het familiebedrijf van Piet de Regt, die samen met zijn dochters Yvonne en Marion 180 koeien heeft.
De Regt gunt Jordy het beste, maar over de toekomst voor veehouders is hij somber. "Die jongens zijn gemotiveerd en die gaan naar de landbouwschool. Maar als de politiek zo met hen om blijft gaan, zal dat zeker wegzakken."
Hij doelt met name op de stikstofcrisis. Jarenlang mochten Nederlandse boeren hun bedrijven uitbreiden, ook als daarbij volgens Europese regels eigenlijk te veel stikstof vrijkwam in de buurt van kwetsbare natuurgebieden. Nu na een uitspraak van de Raad van State het kabinet inziet dat dit beleid niet houdbaar is, dreigt de Nederlandse boerenindustrie te moeten inkrimpen om weer aan de Europese richtlijnen te voldoen.
Maar De Regt is er niet van overtuigd dat de veestapel de stikstofcrisis veroorzaakt. Zeker, zijn koeien zijn wat dat betreft geen lieverdjes, maar de grootste vervuiler is volgens hem de industrie uit het nabijgelegen Antwerpen. "Je kunt geen scherm op de grens zetten en dus zal de stikstof uit België gewoon komen overwaaien. Bij zuidwestenwind komt die van de industrie in Antwerpen hier binnenwaaien."
Hij heeft ten dele een punt. Vanuit het buitenland komt er elk jaar veel stikstof ons land binnen: 43 miljoen kilogram. Echter: zelf produceren we veel meer, namelijk 183 miljoen kilo, waarvan 61 procent afkomstig van de landbouw. Nederland produceert per hectare land met afstand de grootste hoeveelheid stikstof van heel Europa.
Kotsbeu
Dat levert schade op aan natuurgebieden. Om aan Europese natuurregels te voldoen zal de Nederlandse veestapel hoogstwaarschijnlijk moeten krimpen. De vrees van boerenstudent Jordy dat er voor hem in Nederland geen toekomst is, is dan ook zeker niet onterecht. "Ik ga volgend jaar in Canada kijken", zegt hij. "Dat is momenteel mijn eerste keus. Ik wil eigenlijk ook graag Europa uit."
Jordy is boos dat het voor hem als beginnend veehouder nu heel onduidelijk is met welke regels hij straks rekening moet houden. "Ik ben het kotsbeu hier. Iedere keer verandert het weer. Ze weten zelf niet wat ze willen."
Waar komt Jordy's liefde voor koeien en het boerenleven vandaan? Hij legt het hieronder uit:
Jordy zit in de tweede klas van de MBO-landbouwschool Curio in West-Brabant in een klas van tien leerlingen. Een krimpend aantal, volgens leraar René Vermunt. "Ik kan me nog herinneren dat toen ik twintig jaar geleden begon op school je hier nog twee klassen van twintig had."
Het zit Vermunt dwars dat Den Haag steeds met nieuw beleid komt waarbij de ene maatregel schuurt met of zelfs haaks staat op de vorige. "Iedere vier jaar zitten er weer nieuwe mannetjes op die stoelen. Die zijn niet te sturen, hebben een eigen agenda."
"Over drie jaar is het weer iets anders. Dan beginnen de leerlingen te steigeren. Dan zeggen ze: 'Meneer, het klopt niet wat u vertelt.' Mijn antwoord: 'Het ligt niet aan mij, maar aan de politiek. Die is niet te vertrouwen. Dat vind ik echt."
Jordy: "Af en toe lopen de discussies over hoe het gaat uitpakken heel hoog op bij ons in de klas. De een denkt: 'Er zit wel toekomst in ons vak'. De ander zegt: 'Het kan zo echt niet'. En dan willen de discussies nog wel eens hoog oplopen."
