Het zeewater stijgt waarschijnlijk deze eeuw al met minstens een meter, zo voorspelde de VN eerder dit jaar. In de laatste rapporten van Deltares moeten we zelfs rekening houden met misschien wel 3 meter stijging. Bestaat Nederland dan nog wel? En hoe gaan we om met klimaatvluchtelingen?
Het zijn vragen die aan bod komen in de serie Na ons de zondvloed, die fotojournalist Kadir van Lohuizen maakte voor de NTR. Hij reisde de wereld af naar plekken waar klimaatverandering nu al tot grote problemen leidt. Van Bangladesh tot New York. Van Jakarta tot Terschelling en van de Marshalleilanden tot Miami.
"Met deze serie wil ik laten zien dat de dreiging van het water wereldwijde problematiek is waar we iets mee moeten. Het is niet alleen een probleem van Bangladesh of Miami, het is een internationaal probleem", zegt Van Lohuizen. "Dat begint niet pas als het water aan je eigen voordeur staat."
Ander scenario mogelijk
De fascinatie van de fotograaf voor het probleem begon in 2011. "Ik kwam toen op een eilandengroep in de Cariben. Daar vertelden bewoners mij dat ze geëvacueerd zouden worden vanwege de stijgende zeespiegel. Toen realiseerde ik me dat het iets is dat al aan de gang is op de wereld en ben ik verder onderzoek gaan doen."
Ook Nederland kan in de problemen komen door het stijgende zeewater, maar volgens Van Lohuizen wordt daar niet naar gehandeld. "We zijn zo gewend aan een maakbaar land. We hebben de zee overwonnen, polders en dijken gebouwd. Het beangstigt me een beetje dat we niet willen nadenken over dat er misschien een ander scenario mogelijk is."
Hij benadrukt dat het probleem niet pas begint als het water ons letterlijk aan de lippen staat. "Het begint met frequentere overstromingen, verzilting van het land en drinkwater dat brak wordt. Als we geen water meer hebben en onze gewassen niet meer kunnen verbouwen, dan houdt het heel snel op."
Een stad als Amsterdam zal een stijging van 3 meter niet doorstaan, zegt Van Lohuizen. "Die 3 meter gaat komen, de vraag is alleen wanneer. In de slechtste voorspelling zou de zee over 80 jaar 3 meter kunnen stijgen. En dan is de vraag of Amsterdam wel op deze plek kan blijven."
Hij vertelt dat Indonesische hoofdstad Jakarta al is opgegeven en in zijn geheel naar een andere plek wordt verhuisd. "Het idee dat een stad als Amsterdam zou kunnen verdwijnen en op een andere plek herbouwd zou moeten worden, dat is moeilijk te bevatten. Daar we willen we niet zo aan."
Waar gaan wij heen?
Toch zijn er genoeg plekken op de wereld die onbewoonbaar zullen worden, zegt Van Lohuizen. Sommigen al op de korte termijn. Denk aan landen in de Pacific. Een stad als Dhaka in Bangladesh, maar ook Miami in het Amerikaanse Florida.
"Waar gaan de mensen die daar wonen straks naartoe? Internationaal hebben we daar nog niet goed naar gekeken. Het woord klimaatvluchteling is wel ingeburgerd, maar het is nog niet erkend."
Klimaat is nu nog geen grond om asiel te krijgen, zegt de fotograaf. "Het is nu nog geen discussiepunt bij de Verenigde Naties. Maar het is een vraag die wel gaat gelden, ook in Nederland op langere termijn. Waar gaan wij heen? De Duitse grens over? Het begint pas te heuvelen bij Arnhem."
Het eerste deel van de serie 'Na ons de zondvloed' is morgen te zien om 20.20 uur op NPO 2.
