Jorn Jonker
Jorn Jonker
Een deel van de dreigende pensioenkortingen is onnodig. Dat betogen meer dan veertig experts in een brief aan de fractievoorzitters in de Tweede Kamer. Ze willen dat de regels worden versoepeld zodat er straks niet of minder hard in de oudedagsvoorziening gesneden hoeft te worden.
Volgens de groep - met daarin onder meer hoogleraren en mensen uit het bedrijfsleven - moeten de pensioenfondsen zich van het kabinet nu onterecht arm rekenen. Die fondsen moeten in de boekhouding doen alsof hun beleggingen in de toekomst niet meer zullen opbrengen dan de huidige rente op risicovrije leningen. En omdat die rente momenteel extreem laag is, moeten fondsen dus doen alsof de waarde van hun bezit vrijwel niet zal groeien.
Verder de put in
Daardoor hebben ze te weinig geld in kas om straks alle pensioenen te betalen. Dat uitgangspunt is volgens de groep experts niet realistisch en dat boekhoudsysteem moet volgens hen veranderd worden. "Anders rekenen we onszelf alleen maar verder de put in. Ons pensioenstelsel en zijn miljoenen deelnemers verdienen beter."
Door die lage rente waar van het kabinet in de boekhouding mee gewerkt moet worden, de zogenoemde rekenrente, komen fondsen momenteel al flink in de problemen. De fondsen hebben, volgens de huidige regels, te weinig geld in kas om aan alle toekomstige verplichtingen te voldoen. Hun geld zal volgens de rekenregels immers vrijwel niet meer groeien. Daardoor dreigen meerdere fondsen komend jaar te moeten snijden in de pensioenuitkering.
De groep experts ziet dit met lede ogen aan. "Er is geen enkel ander land dat zoveel pensioenvermogen per inwoner heeft opgebouwd als ons land. En toch lezen we dagelijks in de krant dat onze pensioenfondsen in grote moeilijkheden verkeren."
Rendement
Volgens de groep briefschrijvers is de huidige rente waarmee fondsen moeten rekenen niet reëel. Fondsen beleggen immers niet alleen in risicovrije staatsobligaties, maar ook in andere zaken waardoor hun belegde geld wel kan groeien. En dat is niet alleen theorie zeggen de briefschrijvers. In het verleden behaalden fondsen een rendement van gemiddeld 7 procent, zeggen zij.
De opstellers van de brief aan de fractievoorzitters stellen dus voor om een hogere rekenrente te gebruiken. Een rente die het gemiddelde is van dat soort resultaten in het verleden en de huidige lage rente. Met een hogere rekenrente hoeven er minder pensioenen gekort te worden.
Ook hoeven mensen die nu werken dan minder premie te betalen voor dezelfde pensioenopbouw omdat fondsen er vanuit kunnen gaan dat het ingelegde geld harder zal groeien de komende jaren.
Meer risico
Sommige jongeren bekijken dit soort pleidooien met argusogen. Als de pensioenfondsen telkens toch niet hoeven te korten omdat de regels veranderd worden tijdens het spel, blijft er dan voor hen nog wel wat over? En stel dat het rendement toch echt tegenvalt, dan moet er later toch alleen maar harder gekort worden als dat nu niet gebeurt?
De opstellers van de brief denken dat het zo'n vaart niet zal lopen, wel erkennen de experts dat met hun voorgestelde methode er geen gegarandeerd pensioenbedrag zal meer zijn. Er wordt meer risico genomen. De briefschrijvers menen bovendien dat jongeren ook niet zo veel baat hebben bij de huidige rekenmethode omdat ze met hun premie momenteel maar weinig pensioen opbouwen op papier. Fondsen moeten immers doen alsof die inleg de komende jaren weinig extra waard zal worden.
De timing van het pleidooi van de groep experts is niet zo maar gekozen. Momenteel dreigen meerdere pensioenfondsen te moeten korten en minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken) heeft van de Kamer en van de polder de opdracht gekregen om 'onnodige kortingen' te voorkomen.
Rendement
Zijn pensioenakkoord wankelt door de dreigende kortingen. Als het kabinet niet een deel ervan voorkomt, zullen partijen als de PvdA dat akkoord niet meer steunen, valt achter de schermen te horen. Koolmees wil voor eind november met een oplossing komen en voert momenteel gesprekken hierover.
Verschillende hoogleraren, zoals Dirk Bezemer en Sylvester Eijffinger, ondertekenden de brief. Maar ook bekende mensen uit het bedrijfsleven, voormalig rekenmeester Coen Teulings en de namen van mastodonten als Elco Brinkman, Bernard Wientjes en Herman Wijffels staan eronder.
Eerder hamerden alleen partijen als 50Plus, SP en PVV er op dat de rekenrente te laag is, maar inmiddels wordt die discussie dus steeds breder gevoerd. Toch zijn er ook genoeg experts die juist van het tegenovergestelde overtuigd zijn en vinden dat fondsen van een laag toekomstig rendement moeten uitgaan en pas de uitkeringen moeten verhogen als er daadwerkelijk een goed rendement behaald is, in plaats van geld uitgeven wanneer er slechts een goed rendement verwacht wordt. Ook Klaas Knot van De Nederlandsche Bank is die laatste mening toegedaan.
