De Kinderombudsman Margrite Kalverboer pleit voor een onafhankelijke commissie van wijzen die gaat onderzoeken wat Nederlandse kinderen van IS-aanhangers nodig hebben om terug te kunnen keren naar Nederland. Ze heeft de brief 'in stilte' aangeboden aan minister Ferd Grapperhaus van Justitie.
Op dit moment verblijven negentig minderjarigen met een Nederlandse link in Koerdische kampen in het Noorden van Syrië. Nederland heeft volgens haar een zorgplicht voor deze kinderen. Niets doen is volgens de Kinderombudsman onaanvaardbaar en in strijd met verdragen over kinderrechten.
"We moeten kijken naar elk individueel kind. Nu worden deze kinderen als groep en vooral als een politiek probleem gezien. Maar dit vraagstuk vraagt een individuele aanpak", zegt Kalverboer.
Deskundigen
Om een weloverwogen besluit te nemen is volgens Kalverboer een goede afweging nodig van de ontwikkelingsbelangen van het individuele kind, de belangen van de Nederlandse samenleving en van andere betrokkenen. Een onafhankelijke commissie moet onderzoeken wat voor ieder kind belangrijk is en hoe dat zich verhoudt tot de belangen van de Nederlandse samenleving en andere betrokkenen.
"Ik kan mij voorstellen dat een dergelijke commissie bestaat uit drie deskundigen: iemand met kennis van de ontwikkeling van kinderen, psychopathologie en traumabehandeling, met kennis van radicalisering en veiligheid en iemand met juridische kennis op het gebied van internationaal personen- en familierecht", schrijft de Kinderombudsman.
Kinderen daar laten, betekent eigenlijk dat je een hele generatie opgeeft, met alle gevaren van dien.
Het oordeel van deze commissie zal per kind moeten leiden tot een besluit. "Door per kind te bekijken wat in zijn of haar belang is, hoe dat zich verhoudt tot andere belangen waaronder de veiligheid - en wat het beste besluit is, kunnen alle relevante aspecten per geval worden meegenomen en ontstaan verschillende mogelijkheden qua uitwerking."
De Kinderombudsman waarschuwt dat niets doen geen optie is. "Mensen die tegen repatriëring zijn, reageren op basis van angst. Maar kinderen daar laten, betekent eigenlijk dat je een hele generatie opgeeft, met alle gevaren van dien. Daar zijn zelfs de terrorisme-experts het over eens."
Ze vindt dat er goed gekeken moet worden naar alle belangen. "Ook die van de samenleving. Maar als het te gevaarlijk is om een kind terug te halen, dan moeten we kijken wat we binnen die context kunnen doen." Ze denkt dan aan behandeling en educatie.
Het blijkt dus dat kinderen wel op te halen zijn.
In januari vroeg Kalverboer de minister ook al om kinderen terug te halen vanwege de slechte winterse omstandigheden in de kampen. Volgens haar moeten IS-kinderen niet langer in slechte omstandigheden leven, omdat die tot scheefgroei in hun ontwikkeling leiden en tot onwenselijk gedrag. "Dat vormt een risico voor onze samenleving als ze later terugkomen." Haar oproep had geen resultaat.
Begin deze maand bevestigde Buitenlandse Zaken dat twee Nederlandse weeskinderen van uitgereisde jihadisten zijn overgedragen aan hun Nederlandse voogd. Het was voor het eerst dat Nederlandse kinderen van IS'ers werden teruggebracht. De kinderen verbleven "onder erbarmelijke omstandigheden en zonder enige vorm van ouderlijk gezag" in een kamp in Syrië.
Voor Kalverboer was die reddingsoperatie de motivatie voor haar brief. "Het blijkt dus dat kinderen wel op te halen zijn."
Nieuw risico
Vandaag debatteert de Kamer over de toekomst van IS-kinderen. Kalverboer hoopt dat haar voorstel serieus in overweging zal worden genomen. Ze vindt dat haast is geboden, omdat in de kampen er een nieuw risico bestaat op radicalisering. "We moeten het vertrouwen van de samenleving serieus nemen, maar deze kinderen hebben nuances nodig. En hun belang moet voorop staan."
België haalde onlangs zes 'IS-wezen' terug uit Syrië. Vier van de kinderen zijn tieners. De Belgische journalist Rudi Vranckx was erbij.
