Het eerste grote debat in aanloop naar de Europese verkiezingen op 23 mei is achter de rug. De Nederlandse lijsttrekkers van twaalf partijen die meedoen aan de Europese Parlementsverkiezingen debatteerden met elkaar vanuit Museum Prinsenhof in Delft over de belangrijkste Europese thema's. Arbeidsmigratie, het klimaat, asielbeleid en de rechtsstaat: het kwam allemaal aan bod.
Wie zijn die lijsttrekkers en waar staan ze op deze punten?
Arbeidsmigratie
Driehonderd miljoen Europeanen mogen overal in Europa leven, wonen en hun geld verdienen. Het is de basis van de Europese economische samenwerking.
En Nederland heeft baat bij goedkopere Europese arbeidskrachten uit Zuid- en Oost-Europa.
Maar juist dat leidt nu tot groeiende zorgen. Staan onze grenzen te wijd open voor arbeidskrachten uit andere Europese landen? Of moeten we het juist nog makkelijker maken om in heel Europa te werken en WW-uitkeringen mee te kunnen nemen naar het thuisland?
PvdA'er Frans Timmermans is tegen het "herstellen van de nationale grenzen". "Daar help je niemand mee en het kan niet meer in deze geglobaliseerde wereld." Hij pleit er juist voor om in te zetten op hogere lonen.
Over de fraude met WW-uitkeringen in Oost-Europese landen waar Nieuwsuur uitgebreid over heeft bericht, zegt Timmermans dat de arbeidsinspectie te slap heeft opgetreden. Hij pleit voor een Europese arbeidsautoriteit.
Marcel de Graaff (PVV) is daar fel op tegen. "Het is een typisch reflex om er dan op te wijzen dat er een Europese autoriteit moet komen. Daar moeten we vanaf." De Graaff vindt dat de aanpak van dit soort fraude nationaal beter gecontroleerd moet worden.
Klimaat
Het klimaatakkoord van Parijs was drie jaar geleden het moment van de plechtige beloftes. Er kwamen plannen: CO2-emissieprijzen, dieselfilters en plasticverboden, de EU zou het goede voorbeeld gaan geven. Maar de uitvoering van Parijs loopt in veel landen in praktijk helemaal niet zo vlot.
Moet de EU de uitvoering van al dat klimaatbeleid naar zich toetrekken of gaan landen er zelf over?
Derk Jan Eppink van Forum voor Democratie wil geen miljarden uitgeven aan klimaatmaatregelen. De impact is volgens hem vaak heel klein: "We moeten niet van het gas los, dat is zoiets als van God los." Volgens Bas Eickhout (GroenLinks) dient Eppink daarmee Shell en de Russen.
Esther de Lange (CDA) wil wel iets doen aan het klimaat, maar alleen als het betaalbaar is: "Forum steekt de middelvinger op naar de volgende generatie. GroenLinks is van het belerende vingertje. Laten wij dan maar de helpende hand zijn."
Anja Hazekamp van de Partij voor de Dieren zegt: "Niets doen kost ons vele malen meer dan drastische maatregelen." Bovendien stelt zij dat een krimp van de veeindustrie een noodzaak is: "We kunnen niet zeggen dat we het klimaatbeleid serieus aan gaan pakken als we de veeindustrie niet meenemen."
Migratie
De massale komst van Syrische vluchtelingen naar Europa scheurde de Europese politiek in tweeën. Meer dan een miljoen migranten, vooral uit Syrië, trokken Europa door.
Over de uitvoering is de EU hopeloos verdeeld. Oost-Europa weigert migranten over te nemen, Italië en Griekenland blijven met de problemen zitten.
De lijsttrekkers debatteerden over de vraag: moet de EU meer doen om asielzoekers tegen te houden of juist om meer asielzoekers op te vangen?
Malik Azmani (VVD) pleit ervoor om asielzoekers tegen te houden door deals te sluiten met Afrikaanse landen, naar voorbeeld van de Turkijedeal.
Volgens Eickhout (GroenLinks) zijn de omstandigheden in de vluchtelingenkampen schrijnend en wordt die situatie in stand gehouden om vluchtelingen af te schrikken. Hij wil een gezamenlijk EU-vluchtelingenbeleid.
De rechtsstaat
Het is in Europa al 75 jaar geen oorlog. Het pro-Europese kamp dankt de rust en welvaart aan de EU, maar het is duidelijk dat niet iedereen er zo over denkt. De Hongaren sluiten universiteiten en leggen de media aan banden, de Polen benoemen rechters weer politiek. En de Britten stappen de EU uit.
Delen we nog wel dezelfde waarden en mag Brussel die waarden afdwingen?
Toine Manders van 50PLUS zegt hierover: "Natuurlijk moeten we hard ingrijpen als Polen en Hongarije zich niet aan de regels houden."
In 't Veld (D66) en Azmani (VVD) vallen Eurocommissaris Timmermans aan over zijn beleid ten opzichte van Oost-Europese landen die zich niet aan de regels over de rechtsstaat houden. Volgens die partijen heeft Timmermans te weinig gedaan om Polen en Hongarije tot de orde te roepen.
