Linda de Groot en Machteld Veen
Linda de Groot en Machteld Veen
Op luchtmachtbasis Woensdrecht is door installatie- en onderhoudsfouten aan spuitcabines waar met chroom-6-verf wordt gewerkt een onveilige situatie ontstaan. Er blijken grote hoeveelheden chroomhoudende stof te hebben gelegen op plaatsen waar werknemers zonder beschermende kleding rondliepen, zoals in de kleedruimte rondom de spuitcabine.
Dit staat in een onderzoeksrapport van Defensie dat Nieuwsuur in handen heeft gekregen. Door gebrekkige administratie van het onderhoud is onduidelijk hoe lang deze situatie heeft geduurd.
Ontruimd
In 2015 wordt, tijdens een inspectie van de spuitcabines door een gespecialiseerd bedrijf, een inspectieluik bij de spuitcabine weggehaald. Daarachter blijkt een grote hoeveelheid stof te liggen, waar chroom-6 in wordt aangetroffen.
Meteen worden de spuitcabines ontruimd en stilgelegd. Bij nader onderzoek blijkt er nogal wat mis te zijn gegaan in het onderhoud en de installatie van de cabines waarin vliegtuigonderdelen worden geverfd.
"We zijn daar heel erg van geschrokken", reageert Richard Laurijssen, commandant van het Logistiek Centrum Woensdrecht. "We vinden veilig werken heel erg belangrijk. Onze mensen moeten hun werk goed doen en ook weer gezond naar huis gaan. Daar hecht ik persoonlijk ook veel waarde aan."
Goedkoper type filter
Het rapport dat na het incident wordt opgesteld, trekt heldere conclusies. De voorgeschreven filters die de spuitcabines zouden moeten hebben, zijn niet aangetroffen. In plaats daarvan werd een goedkoper type filter gebruikt, dit was ook nog eens niet hermetisch afgesloten.
Daardoor kon er stof in de werkruimten buiten de spuitcabines belanden. Ook het afvoerkanaal achter de filters bleek geen gesloten systeem te zijn. Zo kwam er chroomhoudende stof in de kleedruimte van het personeel terecht.
"Als ik dit rapport lees, zie ik allemaal schokkende dingen", zegt Anne-Marie Snels van vakbond AFMP. "Terwijl dit zich heeft afgespeeld in de periode dat er al veel bekend was over chroom-6 en dat we een groot probleem daarmee hebben. Toch zie je dat alle processen niet op orde zijn."
Compromissen
De twee spuitcabines op luchtmachtbasis Woensdrecht werden in 1999 geïnstalleerd en gedurende de opeenvolgende jaren steeds intensiever gebruikt. Ook werden de cabines tussendoor vergroot, omdat de rotorbladen van de Chinook-helikopter niet pasten.
De luchtbehandelingsinstallatie werd echter niet aangepast. De cabines hadden geen signaleringssysteem dat detecteerde dat de filters niet goed waren aangesloten en dat er stof ontsnapte uit het systeem.
"Je ziet dat er dan toch compromissen worden gesloten om het werk te kunnen blijven doen", zegt oud-vliegtuigspuiter Andre Vinke. "Maar als het niet past, dan moet je het gewoon niet doen."
Het onderhoud van de spuitcabines werd tot 2015 telkens door andere bedrijven uitgevoerd. Goede administratie van dat onderhoud werd door de onderzoekscommissie niet aangetroffen.
"Gezien de forse hoeveelheid chroom-6 houdende stof is het aannemelijk dat het uitgevoerde onderhoud sinds langere tijd gebrekkig is uitgevoerd", zo staat in het rapport. Hierdoor kan Defensie niet zeggen hoe lang deze situatie zich heeft voorgedaan.
Geen urinemonsters
Volgens de onderzoekscommissie is er in de periode 2011 tot 2015 bij het selecteren van externe onderhoudsbedrijven hoofdzakelijk gekeken welk bedrijf het goedkoopst offreerde. "De kwaliteit van het onderhoud had leidend moeten zijn, in plaats van het prijskaartje."
Direct na de ontdekking van de chroomhoudende stof zijn de spuitcabines ontruimd en is het werk stilgelegd. Er werden echter geen urinemonsters afgenomen bij het personeel, wat wel had gemoeten.
"Dit gebeurde op een vrijdag", vertelt commandant Laurijssen. "En er zijn niet in de 72 uur daarna urinemonsters afgenomen, dat was niet goed genoeg bekend." Laurijssen zegt niet te kunnen vaststellen wat de blootstelling is geweest. "Ik kan ook niet garanderen dat er geen blootstelling was. Daar zit precies de kern van waarom ik dit zo'n vervelend incident vind."
Meteen na de ontdekking werden de spuitcabines vervangen en vernieuwd door de gespecialiseerde firma CWN. Die voeren inmiddels ook het onderhoud uit over de cabines. "Veilig werken is mijn prioriteit", zegt Laurijssen.
"We laten de cabines controleren en regelmatig worden er ook filters gewisseld. Op die manier kunnen we monitoren dat de installatie werkt zoals hij moet werken. Wij voldoen op dit moment aan alle wet- en regelgeving."
