De commissie die gaat onderzoeken hoe de Nederlandse Spoorwegen vergoedingen kunnen betalen aan mensen die in de Tweede Wereldoorlog op transport zijn gezet, is vanavond begonnen. Voorzitter is oud-staatssecretaris en oud-burgemeester Job Cohen.
De 'Commissie Individuele Tegemoetkoming Slachtoffers WOII Transporten NS' is onafhankelijk en zoekt uit hoeveel mensen aanspraak kunnen maken. De NS betaalt uitdrukkelijk niet in de vorm van een project, monument of gedenkteken, maar zal een individuele compensatie betalen.
"Het gaat dan om mensen die vervoerd zijn door de NS tijdens de Tweede Wereldoorlog of hun nabestaanden", zegt Cohen, die denkt dat zijn onderzoek een half jaar zal duren. "Het kan ook een jaar worden, want we willen wel snel maar ook zorgvuldig zijn."
Het onderzoek komt na de strijd van Salo Muller, die de Holocaust overleefde maar zijn ouders verloor die door de nazi's werden vermoord in Auschwitz. Muller, oud-fysiotherapeut van Ajax, verwijt de NS dat ze miljoenen heeft verdiend aan het vervoer van Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog en wil een compensatie voor alle overlevenden en nabestaanden van de concentratiekampen.
Redelijke vergoeding
Vorig jaar beloofde president-directeur van de NS, Roger van Boxtel, een commissie die onafhankelijk bepaalt wie daarvoor in aanmerking komen. "Het is een en al victorie vandaag", zegt Muller. "Ik ben blij dat het een onafhankelijke commissie is geworden zonder link naar bepaalde groepen."
Al heeft hij ook een zorg. "Ik hoop niet dat de NS gaat zeggen dat het straks om teveel mensen gaat. Ik verwacht een redelijke vergoeding, en dat zit hem niet in een groot bedrag aan geld."
Muller noemde het besluit vorig jaar "buitengewoon". "Het is een uitkomst die ik misschien had durven dromen, maar die ik niet verwacht had. Het heeft me enorm geëmotioneerd en ik ben dankbaar dat het zover is gekomen", zei hij.
De commissie bestaat naast Cohen verder uit jurist Lilian Gonçalves - Ho Kang You, bestuurskundige en historica Ellen van der Waerden en advocaat Eva van Ingen als secretaris.
De commissie vindt het van belang dat er snel duidelijkheid komt, maar ook dat het proces zorgvuldig doorlopen wordt. Binnenkort zal bekend worden gemaakt waar mensen die aanspraak maken op schadevergoeding zich kunnen melden.
De Nederlandse Sinti en Roma, die vooraf hadden gezegd ook in de commissie te willen, voelen zich op een zijspoor gezet. Net als de Joden werden zij in de oorlog door de nazi's vervolgd. De Vereniging Sinti, Roma en Woonwagenbewoners zegt dat de NS in een eerder stadium had gezegd dat er niemand van de betrokken doelgroepen in de commissie zou plaatsnemen. In Job Cohen ziet de vereniging een Joodse vertegenwoordiger en de Sinti en Roma willen daarom nu ook aan tafel bij de gesprekken.
