De regering van Curaçao ontzegt gevluchte Venezolanen het internationale recht op bescherming. In de praktijk blijkt het onmogelijk om asiel aan te vragen. Venezolanen die zonder verblijfsstatus op het eiland leven, worden bovendien standaard opgesloten in detentiecentra en politiecellen voordat zij worden uitgezet.
Dat blijkt uit een rapport dat Amnesty International vandaag publiceert. Zowel Curaçao als het Koninkrijk der Nederlanden hebben de verantwoordelijkheid om de schendingen aan te pakken.
Fatale gevolgen
Steeds meer Venezolanen zijn bereid hun levens te riskeren tijdens een gevaarlijke overtocht, omdat hun eigen land langzaam implodeert. Venezuela verkeert in een zware economische crisis. Al 2,3 miljoen Venezolanen zijn sinds 2014 hun land ontvlucht. De VN-vluchtelingenorganisatie (UNHCR) heeft de internationale gemeenschap opgeroepen om de vluchtelingen bescherming te bieden.
De boten vertrekken vanaf de noordkust van Venezuela. Een helse tocht, met soms fatale gevolgen. De kustwacht van Curaçao patrouilleert intensief op de zee tussen het eiland en Venezuela. Vorig jaar zijn er ruim 300 Venezolanen onderschept, 400 procent meer dan het jaar daarvoor.
Ook de lokale ombudsman concludeerde in juni dat Curaçao de vluchtelingen onrechtmatig behandelt en met zijn uitzettingsbeleid het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens schendt. De ombudsman schreef dat hij informatie heeft ontvangen over "diverse gevallen" waarin aan opgepakte illegale Venezolanen, die expliciet toegang hebben aangevraagd tot de Curaçaose asielprocedure, "de toegang is geweigerd".
Nieuwsuur sprak met Enrique, die Venezuela is ontvlucht en nu op Curaçao zit. Enrique is niet zijn echte naam en ook zijn stem is vervormd en zijn uiterlijk onherkenbaar gemaakt. Volgens eigen zeggen is zijn leven in Venezuela in gevaar en hij is politiek vluchteling. Tot twee keer toe vluchtte hij naar Curaçao. De eerste keer werd hij opgepakt en onmiddellijk gevangen gezet en uitgezet. Een asielaanvraag indienen mocht niet. Nu leeft hij illegaal op het eiland en is hij op zijn hoede voor de immigratiedienst. Bekijk zijn verhaal.
Naar schatting verblijven er op dit moment tussen de vijf- en vijftienduizend Venezolanen zonder verblijfsstatus op Curaçao. In 2017 zetten de Curaçaose autoriteiten volgens Amnesty 1532 vreemdelingen uit, van wie 1203 Venezolanen (ruim 75 procent). In de eerste vier maanden van 2018 werden er 386 Venezolanen uitgezet, 81,3 procent van alle uitgezette vreemdelingen.
"Gevluchte Venezolanen worden direct na aankomst of na arrestatie opgesloten in detentiebarakken. De omstandigheden daar zijn erbarmelijk. Zo is er sprake van overvolle cellen, een gebrek aan privacy, slechte hygiëne en onvoldoende bedden. Meerdere Venezolanen vertelden over uitbuiting en mishandeling tijdens hun arrestatie en detentie. Gezien hun kwetsbare positie was het voor hen niet mogelijk om hierover bij de autoriteiten te klagen", schrijft Amnesty in het rapport.
"De regering op Curaçao erkent de klachten over de omstandigheden in de detentiecentra", zegt correspondent Dick Drayer. "Maar ze herkennen zich niet in de beschuldigingen op het gebied van mensenrechtenschendingen. Ondertussen is een van de voormalige detentiecentra, Rio Canario, inmiddels gesloten."
Het probleem van Curaçao is dat er geen asielwetgeving is.
Drayer: "De rode lijn van het betoog van de minister van Justitie Quincy Girigorie is dat Amnesty geen rekening houdt met de situatie waarin Curaçao zich bevindt: Venezolanen maken inmiddels 9 procent van de bevolking uit. Dat kan geen enkel land aan, denkt Girigorie."
Drayer is het daar niet mee eens. "Al 400 jaar migreren mensen uit Venezuela naar Curaçao, en andersom. Het probleem van Curaçao is dat er geen asielwetgeving is: de aangekomen Venezolanen zijn daardoor illegaal. Er zijn zelfs al jaren 15000 illegalen op Curaçao, en ze hebben werk."
Daders
Amnesty roep de autoriteiten op vreemdelingendetentie alleen in te zetten als uiterst middel, en onder menswaardige omstandigheden. "De Curaçaose autoriteiten moeten beschuldigingen van misbruik of excessief gebruik van geweld onderzoeken en ervoor zorgen dat de daders worden vervolgd", zegt Erika Guevara-Rosas, directeur Amnesty International Americas.
Curaçao maakt deel uit van het Koninkrijk der Nederlanden. Naleving van de mensenrechten is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Als een van de landen tekortschiet, dan hoort het Koninkrijk hierop te reageren, vindt Amnesty. Eduard Nazarski, directeur Amnesty International Nederland: "Curaçao en het Koninkrijk der Nederlanden moeten er samen voor zorgen dat deze mensenrechtenschendingen onmiddellijk stoppen."
