Siebe Sietsma
In Nederland worden honderden Roma-kinderen uitgebuit. Ze worden door criminele familieleden ingezet voor zakkenrollen, inbraak of zelfs prostitutie. Dat zegt een groot aantal experts en hulpverleners tegen Nieuwsuur.
De overheid zou deze Roma-kinderen onvoldoende bescherming bieden. Als de minderjarigen bijvoorbeeld zijn opgepakt door de politie, worden zij daarna vaak meegegeven aan een familielid. Daardoor gaat de uitbuiting van de Roma-kinderen gewoon door.
Ook een intern rapport van de Nationale Politie en het Openbaar Ministerie, dat in handen is van Nieuwsuur, waarschuwt daarvoor. "Bij politie en justitie is sprake van onvoldoende kennis en bewustzijn dat bij delicten gepleegd door minderjarigen sprake kan zijn van mensenhandel."
In het rapport staat ook dat als er een aanwijzing is van mensenhandel, de Nederlandse autoriteiten de plicht hebben om mogelijke slachtoffers in bescherming te nemen en direct uit de mogelijke situatie te halen.
Te weinig slachtoffer, te veel dader
"Wat de politie nu in feite doet, is het kind mogelijk weer meegeven aan de uitbuiter. Dan blijft het kind in dezelfde situatie en zal het een week later weer worden gearresteerd", zegt Iara de Witte van Defence for Children.
De kinderen worden volgens haar te weinig gezien als slachtoffer en te veel als dader. Ook vindt ze het kwalijk dat er te weinig capaciteit is bij de recherche om bij arrestaties de uitbuiters op te sporen. "Er is geen tijd meer om het netwerk uit te zoeken."
Cornel Vader, directeur van het Leger des Heils noemt de situatie een misstand. "Het is een schrijnende praktijk." Volgens Vader komen er bij zijn organisatie veertig Roma-kinderen terecht via een kinderbeschermingsmaatregel, maar zijn er nog "honderden kinderen die in een situatie van uitbuiting leven". Die inschatting wordt bevestigd door bronnen van Nieuwsuur bij opsporingsdiensten en gemeentes.
Hij vindt dat er niet voldoende aandacht en expertise gaat naar het probleem rond de Roma-kinderen. "Terwijl dat juist heel erg belangrijk en verstandig is. Voor de kinderen, voor de gezinnen, maar ook voor de samenleving die hier schade van ondervindt."
Geen ander leven dan de criminaliteit
Naar de omvang van de uitbuiting van Roma-kinderen is nooit goed onderzoek gedaan. Daarom blijft het gissen naar het precieze aantal. Wel is er een toename van het aantal kinderen met Oost-Europese nationaliteit dat betrokken is bij delicten als winkeldiefstal, zakkenrollerij, babbeltrucs en woninginbraak. Dat blijkt uit cijfers van het Expertisecentrum Mensensmokkel en Mensenhandel.
In 2014 ging het om 168 kinderen, in 2015 waren dit er 201, en het jaar daarna 252. Of het om Roma-kinderen gaat is echter niet duidelijk, omdat etniciteit door de politie niet mag worden geregistreerd. Hulpverleners hebben het over honderden kinderen, maar het Openbaar Ministerie houdt vast aan tientallen.
De kinderen kunnen volgens de politie tot wel 40.000 euro per maand verdienen. Het geld gaat naar hun uitbuiters, vaak zijn dat criminele familieleden zoals hun ouders. De minderjarigen kennen vaak geen ander leven dan de criminaliteit.
De waarde van Roma-meisjes op de huwelijksmarkt wordt ook bepaald door hun capaciteiten als zakkenroller.
Volgens De Witte leven de Roma-kinderen vaak in slechte omstandigheden. "Ze gaan niet naar school, hebben geen toegang tot de dokter en er is niet altijd genoeg te eten. Ook geven de ouders vaak niet het goede voorbeeld."
De kinderen maken vermoedelijk deel uit van een clan: een groep die bestaat uit verschillende goed georganiseerde en gestructureerde families. Die groep groeit snel, want Roma-kinderen worden vaak aangespoord om jong te trouwen. Meisjes krijgen soms op hun veertiende al een kind, dat vervolgens zo snel mogelijk wordt ingezet voor criminele activiteiten.
"Uithuwelijking speelt ook. Daar is ook vaak een bruidsschat bij betrokken", zegt De Witte. "Sommige meiden moeten dat ook weer terugverdienen. Hun waarde op de huwelijksmarkt wordt ook bepaald door hun capaciteiten als zakkenroller."
Nog schrijnender is de situatie van rondzwervende Roma-kinderen. Criminele organisaties kopen die kinderen van hun ouders om ze vervolgens door heel Europa in te zetten.
In Nieuwsuur vertelt Milo Pavlovic (41) over hoe hij als zevenjarige door zijn Roma-familie werd ingezet als inbreker.
