Hoeveel vertrouwen is er in het ambitieuze klimaatbeleid van Rutte III? Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft al vastgesteld dat het nagestreefde doel - de reductie van de CO2-uitstoot met 49 procent in 2030 - met de aangekondigde plannen niet haalbaar is.
Van de huidige plannen is het sluiten van de kolencentrales en het instellen van een CO2-prijs volgens het PBL het meest effectief. "De andere helft gaan we bereiken door nieuw beleid. We steken de hand uit naar de oppositie om mee te denken. We gaan de doelstellingen halen", zegt fractievoorzitter Gert-Jan Segers van de ChristenUnie.
Maar Marianne Thieme, van de Partij voor de Dieren, vindt dat het nieuwe kabinet te veel pronkt met de veren van zijn opvolger. "De maatregelen zijn te veel gefocust op 2030, niet op 2020. Er is geen trendbreuk met voorgaande regeringen. Wanneer worden de eerste kolencentrales gesloten? Niet voor 2023."
Ruud Koornstra, de Nationale Energiecommissaris, ziet zichzelf als spreekbuis van de vernieuwers. Hij vertegenwoordigt inmiddels zeventienduizend bedrijven en particulieren. "Op zich zijn de ambities van het kabinet niet slecht, maar ze zijn gebaseerd op oude denkbeelden en oude technologieën", zegt hij.
"CO2-opslag ben ik niet per se tegen, het is een technologie die iets doet tegen de gevolgen, maar het is géén bronmaatregel." Koornstra ziet in het regeerakkoord weinig terug van vernieuwende technologieën. "Terwijl Nederland daar ontzettend goed in is."
Nederlanders onderschatten volgens Koornstra hoe enorm de vraag naar energie zal toenemen de komende jaren. "Een google-zoekopdracht kost net zoveel energie als het opwarmen van een kop thee. Een aflevering van Netflix kijken, kost net zoveel energie als 35 kilometer rijden met een benzineauto."
Ik denk dat we nog tot ver na 2030 kolen moeten stoken voor onze energievoorziening.
Taco Douma is directeur van energiebedrijf RWE Nederland. RWE heeft twee kolencentrales in Nederland en vijf gascentrales op vier locaties (waarvan er één niet actief is). "We focussen te veel op wat we niet willen: kolen, biomassa, wind. We hebben én, én, én nodig. Én meer zon, én meer wind, én meer biomassa én CO2-afvang. Het regeerakkoord kiest voor wind en zon, maar daar halen we de doelstellingen niet mee", zegt hij.
"Wij zien kolencentrales niet per se als kolencentrales, maar als vaste brandstoffencentrales Ook wij zien geen toekomst voor kolen op de lange termijn, maar we zullen die nog wel jaren nodig hebben."
Zekerheid
Hij verwijt het kabinet inconsistent beleid. "Eerst moedigde de overheid nog de bouw van kolencentrales aan. In de jaren daarna zei de overheid: we hebben kolencentrales nodig om niet afhankelijk te zijn van (buitenlands) gas. De afgelopen tijd was biomassa hét en nu ineens weer niet."
"De kolencentrales worden uiterlijk in 2030 gesloten. Dat is onhaalbaar. Ik denk dat we nog tot ver na 2030 kolen moeten stoken voor onze energievoorziening," zegt Douma.
"Die energie moet je toch ergens vandaan halen. Wij willen de kans krijgen om de kolencentrales om te vormen tot biomassacentrales. Dat bereik je niet met het stopzetten van de subsidiëring vanaf 2024." Douma vindt dat zijn branche geen zekerheid krijgt van het nieuwe kabinet. "Terwijl de belangrijkste doelstellingen toch echt door het bedrijfsleven moeten worden gerealiseerd."
Scheepvaart blijft de dans ontspringen.
Bernice Notenboom is poolreiziger en klimaatjournalist. Zij mist vooral maatregelen voor een andere belangrijke industrie. "We zeuren maar over dieselauto's in de binnenstad en zetten overal roetfilters op, maar we doen niks aan de scheep- en luchtvaart. Belachelijk", zegt ze.
"Scheepvaart blijft de dans ontspringen, terwijl wij in Nederland tien jaar minder lang leven dan in andere Europese landen door de scheepvaart en alle rommel die we daardoor inademen." Ze vindt dat het kabinet de industrie onvoldoende pusht om groener te gaan werken. "Die industrie heeft daar geen zin in want ze vinden het te veel geld kosten."
Het moet niet zo zijn dat milieumaatregelen de boeren uiteindelijk de kop kosten.
André Arfman is sinds 2016 voorzitter van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK). Hij heeft samen met zijn ouders een melkveehouderij met 170 koeien die hij over een paar jaar wil overnemen. "Op hoofdlijnen zijn wij gelukkig met het landbouwbeleid van de nieuwe regering en met de nieuwe minister Carola Schouten", zegt hij.
Het nieuwe kabinet wil de veestapel inkrimpen en het landbouwbeleid minder richten op inkomensondersteuning, maar meer op innovatie, duurzaamheid, voedselzekerheid en voedselveiligheid. Vooral het aangekondigde bedrijfsovernamefonds, waaruit jonge boeren worden ondersteund om de overname van het gezinsbedrijf en investeringen in innovatie te financieren, stemt Arfman positief.
"Ik vind dat de Nederlandse boeren al voor een redelijke opgave staan. De doelstellingen van het kabinet om de landbouw bij te laten dragen aan het terugdringen van de uitstoot, zijn ambitieus. Ook voor de boeren." Maar overvraag ze niet, zegt Arfman. "Het moet niet zo zijn, zoals in Brabant, dat milieumaatregelen de boeren uiteindelijk de kop kosten."
We moeten ook kijken naar de betaalbaarheid van verduurzaming.
Ook de woningmarkt moet volgens Rutte III verduurzamen. Marnix Norder is voorzitter van Aedes, de koepel van woningcorporaties. Corporaties willen meer nieuwe huizen bouwen, sneller verduurzamen en huren betaalbaar houden.
In het regeerakkoord staat: 'Corporaties die investeren in verduurzaming, komen in aanmerking voor een korting op de verhuurdersheffing'. Het kabinet reserveert hier honderd mìljoen euro per jaar voor. "Dat is veel te weinig. Dat is iets als vijftig euro per woning. Daar kun je hooguit twee spaarlampen van kopen. Voor echte verduurzaming heb je het duizendvoudige nodig."
Volgend jaar moet iedere corporatie een plan hebben voor CO2-neutrale woningen in 2050. "Maar daarbij moeten we ook kijken naar de betaalbaarheid van verduurzaming", vindt Aedes.
