Nederland wordt nu echt groener, maar doelen 2020 niet haalbaar
De opwekking van hernieuwbare energie gaat de komende jaren flink groeien. Ook wordt er meer energie bespaard en daalt de uitstoot van broeikasgassen. Maar deze resultaten komen net te laat om de doelen voor 2020 te kunnen halen.
Dat is de belangrijkste conclusie uit de jaarlijkse Nationale Energie Verkenning (NEV) van het CBS, het Planbureau voor de Leefomgeving en Energieonderzoek Centrum Nederland.
Vooral de aanleg van grote windparken op zee zal de elektriciteit de komende jaren steeds groener maken. Ook verwachten de onderzoekers een snellere groei van zonnestroom. Al met al denken ze dat in 2025 al ongeveer de helft van alle stroom in Nederland duurzaam kan worden opgewekt.
Urgenda
De vergroening van de stroomvoorziening gaat sneller dan die van de totale energievoorziening, dus inclusief bijvoorbeeld verwarming en transport. Nederland moet van Europa in 2020 14 procent van zijn energie uit duurzame bronnen halen, zoals zon en wind. Dat doel wordt niet gehaald. Het aandeel zal dan naar verwachting liggen op 12,4 procent. Maar het doel van het Nationale Energieakkoord, 16 procent duurzame energie in 2023, wordt wel gehaald, met 16,7 procent.
Naast deze doelen moet het kabinet ook voldoen aan een uitspraak van de rechter in de Urgenda-zaak. Daartoe moet de uitstoot van broeikasgassen in 2020 een kwart lager liggen dan in 1990. Dit wordt niet gehaald, staat in de NEV. De afname blijft steken op 23 procent.
Extra maatregelen
In een brief aan de Tweede Kamer noemt minister Kamp van Economische Zaken de resultaten bemoedigend. Als gevolg van de maatregelen die door het nu vertrekkende kabinet in gang zijn gezet, wordt "tussen 2013 en 2023 bijna een verviervoudiging van het aandeel hernieuwbare energie gerealiseerd."
Kamp denkt dat de doelen voor 2020 alsnog gehaald kunnen worden. Hij heeft extra afspraken gemaakt met provincies en gemeenten, om ervoor te zorgen dat geplande windmolens op land ook echt worden geplaatst. Ook heeft hij onderzocht hoe nog extra maatregelen kunnen worden genomen.
Kolencentrales
Milieuorganisaties reageren kritisch op de Energieverkenning. Ze zeggen dat meer rigoureuze maatregelen noodzakelijk zijn. Er ligt een hard vonnis van de rechter voor die 25 % CO2-reductie in 2020, stellen ze.
Veel mensen en zelfs politici weten daarbij een belangrijk aspect niet, zegt Marjan Minnesma van Urgenda. "Zelfs die 25 % afname, waar het in onze rechtszaak over gaat, is volstrekt onvoldoende om in de buurt te blijven van die anderhalve of 2 graden opwarming, waar het in het Klimaatakkoord van Parijs over gaat."
Natuur en Milieu, Greenpeace en Milieudefensie stellen in een gezamenlijke verklaring dat hiermee nog duidelijker wordt dat de kolencentrales snel dichtmoeten. Directeur Joris Thijssen van Greenpeace zegt: "Alleen met het sluiten van kolencentrales is er zekerheid dat we het Urgenda-vonnis halen."
Daarnaast vinden de milieuorganisaties dat de subsidies voor duurzame energie ook echt daaraan moeten worden uitgegeven. En dus niet, zoals in het regeerakkoord staat, aan het afvangen en opslaan van CO2.
Dichter bij de burger
De energietransitie is nu goed uit de startblokken, signaleert de NEV. Maar het is belangrijk dat niet alleen elektriciteit groener wordt, maar ook transportbrandstoffen en de verwarming van huizen en kantoren. Daar is de vergroening nog maar mondjesmaat op gang gekomen, maar in het regeerakkoord van het nieuwe kabinet wordt ook daar beleid voor aangekondigd.
Daarmee komt de vergroening steeds dichter bij de burger, signaleert Pieter Boot van het Planbureau voor de Leefomgeving. "Het komt nu dichter bij onszelf. We gaan in onze eigen huizen merken dat we gaan verduurzamen en onze auto's zullen anders worden. Dus dat is toch wat anders dan of je voor of tegen een windmolen aan de rand van je gemeente bent."