"Intensief en constructief", zo typeerden Sybrand Buma en Alexander Pechtold de formatieperiode en de onderhandelingen. "Je kunt over de middelen wel eens steggelen, maar over de doelen waren we het eens", zei Buma in een speciale Nieuwsuur-uitzending vanuit Den Haag.
Voor wie de onderhandelingen het moeilijkst waren? "Zalm, die moest ons in het gareel houden", aldus Pechtold.
De twee onderhandelaars maakten een eensgezinde indruk tijdens de uitzending. De verschillen tussen hun partijen werden aan tafel door beiden benoemd, maar ook gerelativeerd.
"Voor iedereen geldt dat er in het regeerakkoord dingen staan die je zelf niet zou verzinnen", aldus Buma. "Ik denk dat we elkaar heel erg gevonden hebben", zei D66-leider Pechtold.
Verschillen
"Er is in deze onderhandelingsronde niet met deuren geslagen", zei Sybrand Buma. "Er was steeds dat stemmetje: we hadden toch het doel om er wel uit te komen."
Het heeft geleid tot een uitonderhandeld regeerakkoord, met veel details. Buma: "Vier zoveel verschillende partijen dacht iedereen dat kan nooit iets worden, nou dus wel!"
Migratie
Migratie was een heikel punt in de formatie, zo blijkt. "Vergeet niet, hier was de eerste formatiepoging op stukgelopen", memoreerde CDA-leider Buma.
De partijen stonden wat betreft het tegenhouden op gespannen voet met elkaar. Het CDA kreeg zijn zin wat betreft een strenger toelatingsbeleid. D66 heeft op dat punt water bij de wijn gedaan.
In ruil daarvoor zullen vluchtelingen die nu in Nederland zijn, beter worden begeleid door de overheid.
Persoonlijk
De paragraaf over het klimaat is door Pechtold en Buma persoonlijk uitonderhandeld, zo bleek tijdens de uitzending. Het CDA kwam daarbij flink over de brug, in ruil voor concrete doelen waar ook burgers merkbaar van profiteren.
"We doen een aantal dingen waardoor gewone mensen profiteren van klimaatbeleid", zei Buma. "Duurzaamheid mag niet alleen van de Teslarijder zijn, dat moet voor iedereen zijn."
