Bijna zeven maanden is er onderhandeld. Komende week presenteren VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hun coalitieakkoord. Een akkoord waarin staat dat méér werken moet lonen, er extra geld is voor leraren en defensie en Europese immigratiedeals worden gesteund. Nog nooit duurde een formatie zo lang.
Middeninkomens
Dominique van der Heyde: "Vier zeer verschillende partijen en er lag veel op tafel. Er was minder geld dan verwacht, de financiën vielen erg tegen. En ze wilden allemaal hun paradepaardjes presenteren."
Het nieuwe kabinet zal zich volgens Van der Heyde vooral richten op het midden. "Met belastingverlaging voor werkenden, meer geld voor politie, defensie en de leraren. Zeg maar maatregelen die gericht zijn op de middeninkomens."
De gelekte maatregelen moeten die middenklasse een forse belastingverlaging geven, want juist zij hebben moeten inleveren tijdens de crisis, zo is de gedachte. Ook meer werken moet lonen.
Partijkleur
Maar het regeerakkoord zal ook een akkoord zijn met veel compromissen en uitruil. En daar schuilt een gevaar in, denkt hoogleraar Politicologie Tom van der Meer. Als partijen hun partijkleur niet communiceren, ook al zitten ze samen in een kabinet, dan is de kans groot dat de coalitiepartijen hun kiezers zullen verliezen.
"Als coalitiepartijen alleen het kabinetsbeleid verdedigen, dan laten ze de strijd niet zien die eraan vooraf is gegaan. Ik pleit voor de Bolkestein-methode: oppositie voeren tegen het eigen kabinet om te laten zien waar je als partij voor staat. Zonder die oppositie, verdwijnen alle politieke middenpartijen bij de volgende verkiezingen."
Wat gaan Alexander Pechtold en Sybrand Buma doen? Gaan ze wel of niet in het kabinet zitten?
Van der Heyde ziet nog wel meer valkuilen voor het nieuwe kabinet. "Ze hebben maar 76 zetels, een nipte meerderheid. Dus er hoeft maar één coalitie-Kamerlid dwars te liggen en ze hebben al een probleem. Verder ligt deze coalitie van alle kanten onder vuur, van links en van rechts."
Dat er al zoveel is gelekt is uit het coalitieakkoord komt volgens Van der Heyde omdat alle partijen graag willen laten zien wat ze hebben binnengehaald. "Er is ook veel goed journalistiek handwerk verricht. Journalisten hebben er echt bovenop gezeten, dat betaalt zich dan uit."
Verrassingen
Na de presentatie van het coalitieakkoord is het nog niet klaar. "Eerst moet Rutte nog als formateur aangewezen worden en dan begint het invullen van de ministersposten. Daar kunnen best nog wel wat verrassingen tussen zitten. En wat gaan Alexander Pechtold en Sybrand Buma doen? Gaan ze wel of niet in het kabinet zitten?"
De verwachting is dat het nieuwe kabinet op 23 oktober op het bordes bij Koning Willem-Alexander zal staan.
