Het toezicht in Nederland moet beter en dat kan volgens Pieter van Vollenhoven alleen als het drastisch op de schop gaat. Niet alleen bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), maar ook in andere sectoren. Daarom pleit hij voor een onafhankelijke overkoepelende toezichthouder.
"Ik zou al die inspecties graag willen laten samenwerken en onafhankelijk willen maken. Ze moeten niet een verlengstuk zijn van bestuur en beleid, maar ze moeten het publieke belang gaan dienen", zegt de hoogleraar risicomanagement aan de Universiteit Twente.
Dubbele petten
Wat de NVWA betreft, maakt hij zich zorgen over de "dubbele petten" van de organisatie. De NVWA is verantwoordelijk voor voedselveiligheid, maar ook voor opsporing als het misgaat. En dat wringt volgens hem. "Als je dat soort taken in een organisatie verenigt, kun je in dit soort conflictsituaties komen."
Hij doelt op het feit dat de NVWA al langer wist dat er mogelijk iets mis was met het gebruik van het luizenbestrijdingsmiddel fipronil, maar de pluimveehouders niet kon waarschuwen omdat de voedselwaakhond bezig was met een strafrechtelijk onderzoek.
"Bij een strafrechtelijk onderzoek ben je er niet bij gebaat om gegevens vrij te geven", stelt Van Vollenhoven. "Terwijl je voor een veiligheidsonderzoek veel sneller moet gaan communiceren met de samenleving. Dat is hier fout gegaan."
Ordinaire bezuinigingsactie
Ook vindt hij dat de NVWA minder goed zijn werk kan doen doordat de veiligheid aan de sector zelf wordt overgelaten. "Dat is een grote fout geweest van de politiek. De inspecties worden dan terughoudend om het bedrijfsleven niet tot last te zijn. En bedrijven zoeken gewoon de grenzen op."
En daarmee heeft de overheid ons in de steek gelaten, zegt Van Vollenhoven. "Het is eigenlijk een ordinaire bezuinigingsactie geweest. De overheid maakt zo zijn verantwoordelijkheid niet waar. Het wordt toezichthouders onmogelijk gemaakt door al die bezuinigingen."
Hij vindt dat het toezicht in Nederland weer op een voetstuk moet worden geplaatst. "De overheid heeft de afgelopen jaren zo weinig oog gehad voor de toezichthouders. Dat is de verkeerde kant opgegaan."
