Mensen met een verblijfsvergunning, zoals bijvoorbeeld erkende vluchtelingen, spreken vaak nog geen Nederlands, maar moeten soms toch naar de dokter of tandarts. Eerder kreeg de hulpverlener dan een vergoeding voor de inzet van een tolk. Maar op die regelingen is fors bezuinigd en dat leidt nu tot problemen, zeggen hulpverleners.
Huisartsen zijn niet tevreden over de tolkenvergoeding die ze sinds begin deze maand krijgen. De huidige regeling is te beperkt; alleen afspraken van mensen met een verblijfsvergunning, zogeheten statushouders, worden voor maximaal een half jaar vergoed.
En dan krijgen de huisartsen tenminste nog een vorm van vergoeding. Want andere zorgverleners, zoals tandartsen, verloskundigen en artsen in de geestelijke gezondheidszorg krijgen helemaal geen vergoeding. Zij moeten de tolk uit eigen zak betalen. "Feitelijk hebben zij, net zo goed als huisartsen, behoefte aan die vergoeding", zegt voorzitter Réné Héman van de artsenfederatie KNMG.
Met de toename van het aantal vluchtelingen in Nederland, besloot minister Edith Schippers vorig jaar dat de bezoeken van statushouders aan huisartsen ook in aanmerking moesten komen voor de vergoeding. Ze stelde hiervoor een bedrag van 4,5 miljoen euro beschikbaar.
Ik zou willen vragen aan minister Schippers of zij in een half jaar dermate Arabisch kan leren dat ze kan uitleggen wat ze voelt en nodig heeft.
Verloskundige Gerjanne Vrielink vindt het een gemiste kans dat de vergoeding alleen beschikbaar is gesteld voor huisartsen. "Bij verloskunde zijn er een aantal spoedindicaties die we snel willen weten. We willen niet moeten wachten tot de partner thuiskomt voor een vertaling".
Ook vindt Vrielink de periode van zes maanden veel te kort. "Ik zou willen vragen aan minister Schippers of zij in een half jaar dermate Arabisch kan leren dat ze kan uitleggen wat ze voelt en nodig heeft."
Het leidt tot lastige situaties waarin medici niet altijd kunnen voldoen aan wat er van ze verwacht wordt. "We zijn verplicht om onderzoek goed uit te leggen en toestemming te krijgen. Daarvoor moeten patiënten je begrijpen. En daar schort het soms aan", zegt Vrielink.
Huisarts Henny den Hartog begrijpt dit. "Als je dat niet doet als huisarts of dokter, dan kun je daar op aangesproken worden en terecht." Dat de tolkenvergoeding nu alleen beschikbaar is voor statushouders, vindt ze jammer. Ongeveer de helft haar patiënten is allochtoon en een deel spreekt gebrekkig Nederlands.
Ze maakt nu regelmatig gebruik van familieleden die meekomen om te vertalen. Maar dat is niet altijd een oplossing. "Als er kinderen meekomen, dan bespreek je niet de intieme problemen. Je censureert jezelf en de patiënt doet dat ook."
"Ook vertalen de familieleden vaak niet alles waardoor je soms niet alle informatie hebt om een goede diagnose te stellen. Dit kan gezondheidsrisico’s met zich meebrengen." Dat beeld wordt ook bevestigd door nog ongepubliceerd promotieonderzoek van Rena Zendedel van de Universiteit van Amsterdam.
Zo kan de zorgvraag niet goed worden vastgesteld, lopen patiënten extra gezondheidsrisico en zijn er meer vervolgcontacten nodig.
En is de conclusie van een onderzoek gedaan in opdracht van de KNMG naar hoe vaak en wanneer professionele tolken noodzakelijk zijn. Volgens zorgverleners is de noodzaak om professionele tolken in te zetten drie keer groter dan nu gebeurt.
Volgens het onderzoek heeft het niet inzetten van tolken een negatief op de zorg en resulteert het in extra gebruik van zorg. "Omdat de zorgvraag niet goed kan worden vastgesteld, lopen patiënten extra risico en zijn er meer vervolgbezoeken nodig." Die extra zorgcontacten maken de zorg uiteindelijk ook weer duurder, aldus de onderzoekers.
Het ministerie van VWS wijst erop dat doktoren ook gebruik kunnen maken van gratis vertaalmogelijkheden. "Denk aan het gebruik van beeldmateriaal, Google Translate en de website huisarts-migrant.nl."
