Het was wereldnieuws, begin dit jaar. In Brazilië brak een epidemie uit van een relatief onbekende ziekte: zika. Ineens werden er veel meer baby's geboren met kleine hoofdjes: microcefalie, veroorzaakt door het zika-virus. Het virus verspreidde zich naar andere landen en de Wereldgezondheidsorganisatie WHO sloeg wereldwijd alarm.
Bijna een jaar later lijkt zika vooral een Braziliaans probleem. De angst voor het virus is grotendeels verdwenen: de WHO trok het wereldwijde alarm in en de media richtten hun aandacht op andere zaken. Maar de families van de zika-baby's hebben het zwaar en artsen waarschuwen dat de zika-ramp allerminst voorbij is.
In de arme wijken van het noordoosten van Brazilië werden verreweg de meeste gevallen van microcefalie geconstateerd. Het is de armste regio van het land. De armste wijken van steden zoals Recife, het epicentrum van de zika-epidemie, zijn ideaal terrein voor de Aedes Aegypti, de mug die onder meer het zika-virus kan verspreiden.
Gleyse Kelly Cavalcanti, haar man en vier kinderen wonen in zo'n arme wijk. Haar microcefaliekindje is Maria Giovanna, die iedereen ‘Gigi’ noemt. Het enige inkomen is een uitkering voor dochter Gigi, omgerekend ongeveer 250 euro.
"Ze zijn ons vergeten. Zelden hebben de media het nog over microcefalie. In het begin hadden de media het elke dag over microcefalie, vandaag de dag nog maar heel weinig. De regering zou meer aandacht voor ons moeten hebben. Want wij zijn slachtoffers van een calamiteit, we zijn slachtoffers van verwaarlozing door de overheid", zegt Cavalcanti.
Ruim driekwart van de kinderen met microcefalie groeit op in vergelijkbare omstandigheden. In wijken waar het stikt van de muggen die het zikavirus verspreiden. En in dit deel van de wereld begint nu weer een nieuwe zomer, en juist dan slaan de muggen toe.
Verspreiden
Paolo Zanotto, microbioloog en coördinator van het zika-onderzoeksnetwerk van de Universiteit van São Paulo maakt zich dan ook grote zorgen. "Juist in deze tijd van het jaar maken we ons op voor een mogelijke toename van het aantal gevallen. Dat begint nu en het hoogtepunt zou dan in april liggen."
"We weten niet hoe bang we moeten zijn omdat er een enorm tekort aan informatie is, wereldwijd. We weten niet hoeveel mensen er al met het virus geïnfecteerd zijn", zegt hij.
Vanessa van der Linden, een kinderneuroloog in de Braziliaanse stad Recife, ontdekte de epidemie vorig jaar. Ze heeft inmiddels zo'n tweehonderd patiëntjes met microcefalie.
"We krijgen de laatste vier maanden veel kinderen die normaal werden geboren, met een normale schedelomvang. Als je gaat terugkijken dan is er niets abnormaals bij de bevalling gebeurd. Maar de moeder heeft een geschiedenis van uitslag en als we dan onderzoek doen, dan zien we een typisch beeld van zika, maar dan lichter. Dat is wat ik noem een late diagnose", vertelt ze.
Er zijn nog heel veel vragen over het zikavirus. Maar vergeleken met vorig jaar is er ook vooruitgang: inmiddels hebben onderzoekers bewezen dat zika inderdaad microcefalie kan veroorzaken, er is een snelle manier gevonden om de ziekte te ontdekken en er is een vaccin in ontwikkeling.
Gleyse Cavalcanti is inmiddels steeds meer gewend aan het leven met haar dochter Gigi. "Ik zeg altijd: als ze niet kan lopen, dan loop ik wel voor haar. Als ze straks niet gaat praten, dan praat ik wel voor haar. Belangrijker is het dat mijn dochter hier is, dat ze leeft, gezond is. Of ze nou wel of niet zal lopen, dat is wat mij betreft een detail."
Bekijk hieronder de reportage:
