TTIP, het omstreden vrijhandelsverdrag tussen Europa en de Verenigde Staten, is belangrijk voor de Nederlandse economie. Dat vindt een ruime meerderheid van economenpanel Me Judice. Op verzoek van Nieuwsuur peilde Me Judice hoe economen aankijken tegen het handelsverdrag.
Daaruit blijkt dat 71 procent van de economen voordelen ziet in een Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP). "Puur economisch gezien zijn er de bekende netto voordelen van meer internationale handel", zegt Harry Garretsen van de Rijksuniversiteit Groningen.
Maar er zijn ook zorgen: "Voor veel burgers zitten die zorgen aan de milieu- en voedselveiligheid kant. De politiek moet dit wegen", aldus Garretsen.
Vanavond in Nieuwsuur: de uitslag van economenpanel Me Judice over TTIP en een reportage waarin de CEO van Boskalis, Peter Berdowski, pluimveehouder Dick Schieven en importeur van Amerikaanse goederen Gerard Chin A Kwie vertellen wat de onrust rondom TTIP voor hun bedrijf betekent.
Ver uit elkaar
Ondertussen worstelen bedrijven met de vraag of het verdrag er ook daadwerkelijk gaat komen. Drie jaar geleden gingen de onderhandelingen tussen Europa en VS van start met de verwachting er voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 uit te zijn. Het is de vraag of dat gaat lukken.
Uit recent gelekte onderhandelingsstukken blijkt namelijk dat de standpunten van beide partijen nog ver uit elkaar liggen. Bijvoorbeeld op het gebied milieu, klimaat en voedselveiligheid. Zo wil de EU dat voedselbedrijven de veiligheid van hun product bewijzen vóórdat het op de markt komt. De Amerikanen leggen de bal juist bij het importerende land: dat moet bewijzen dat het onveilig is.
Reden voor zorgen bij enkele economen van Me Judice. Een op de drie economen denkt dat TTIP een negatief effect zal hebben op die Europese standaarden. Maar ook op de Nederlandse arbeidsvoorwaarden.
Lagere standaarden
Pluimveehouder Dick Schieven hoopt daarom dat TTIP er nog lang niet komt. "Zolang er geen verdrag is, is het goed. Het is zorgelijk dat Amerikaans pluimveevlees op de markt komt dat tegen veel lagere standaarden wordt geproduceerd. Het is goedkoper, en daar moeten wij dan tegen concurreren."
Dat is volgens hem niet alleen vervelend voor pluimveehouders, maar uiteindelijk ook voor de consument. "Die zit ook niet op voedselschandalen te wachten", zegt Schieven.
Baggeraar Boskalis houdt er inmiddels rekening mee dat er mogelijk helemaal geen TTIP-verdrag komt. "Als er een TTIP zou komen die goed is voor de baggeraars, dan gaat er een markt van 1,2 miljard voor ons open. Dat is heel aantrekkelijk", zegt Peter Berdowski, CEO van Boskalis. Maar uit de recent gelekte stukken blijkt dat de VS niet openstaat voor Nederlandse baggeraars.
Berdowski probeert het nu buiten het handelsverdrag om. "We proberen los van TTIP iets te bewerkstelligen voor de baggeraars. Daar lobbyen wij op dit moment rechtstreeks in Washington voor." De baggeraar is actief over de hele wereld, behalve in de VS en China. "Dat zijn de enige twee witte plekken op de kaart."
Ook Gerard Chin A Kwie, van importeur American Food Service, houdt er rekening mee dat TTIP niet gaat lukken. Hij baalt ervan, maar heeft inmiddels een omweg gevonden. "De Canadese ambassade heeft mij gewezen op het feit dat ik ook vanuit Canada Amerikaanse spullen kan importeren. Daardoor omzeil ik het TTIP-verhaal, wat veel langer duurt."
Ondertussen duren de onderhandelingen tussen de EU en de VS over het handelsverdrag dus nog voort. Net als de protesten tegen het verdrag. Eind vorige maand gingen in verschillende Nederlandse steden mensen de straat op om te demonstreren tegen handelsverdragen zoals TTIP.
Liever geen referendum
Er worden al handtekeningen verzameld voor een referendum over TTIP. Uit een recent onderzoek van TNS-Nipo blijkt dat 43 procent van de Nederlanders in een referendum zijn stem zou willen laten horen over het handelsverdrag. De meeste economen (74 procent) vinden dat een slecht idee.
"Het is veel te complex en gedetailleerd voor een referendum", zegt econoom Sweder van Wijnbergen van de Universiteit van Amsterdam. "Het kan gekaapt worden door belangengroepen die helemaal niet in de inhoud geïnteresseerd zijn."
