28 EU-regeringsleiders moeten samen met Turkije op de top in Brussel een oplossing vinden voor de migratiecrisis. De Duitse bondskanselier Angela Merkel is ervan overtuigd dat de EU met een oplossing zal komen. Maar zal ze de tegenstribbelende landen meekrijgen om een definitieve overeenkomst met Turkije te sluiten?
Te gast in Nieuwsuur vanavond is Mathieu Segers, universitair hoofddocent Europese integratie. Europa-correspondent Saskia Dekkers maakt een verslag vanaf de grens tussen Macedonië en Griekenland.
Lastige knopen
Premier Mark Rutte noemt de EU-top een laatste kans voor de Europese leiders om tot een oplossing te komen. "Ik zie niet hoe we, als we er nu niet uitkomen, volgende week er wel uit zouden moeten komen", zegt de premier. "Het wordt lastig en het is nog geen gelopen race."
Op de vluchtelingentop van 7 maart was de overeenkomst met Turkije al bijna rond. De EU-landen kregen nog tien dagen om erover na te denken. "Iedereen werkt er hard aan", zei Rutte daarover. "Maar er moeten nog wel lastige knopen worden doorgehakt."
Als Europa is het onze eer te na als 28 lidstaten met 500 miljoen burgers zoveel moeite hebben om de lasten te delen.
De lastige knopen werden al meteen duidelijk. Sommige landen zetten hun hakken stevig in het zand, zoals Hongarije. Premier Viktor Orban, die als eerste een hek neerzette dat vluchtelingen moet tegenhouden, sprak in Boedapest een enthousiaste menigte toe. "We laten anderen niet bepalen wie we in onze huizen en ons land binnenlaten", zei hij.
Volgens het plan moeten de Syriërs vanuit Turkije worden verdeeld over de EU-landen. Orban wil een referendum houden als de EU de lidstaten verplicht om vluchtelingen op te nemen.
Eer te na
Ook Bulgarije ziet niets in het plan en vreest dat de afspraken zullen leiden tot een nieuwe vluchtelingenstroom. Want in de afspraken gaat het alleen over Griekenland. Bulgarije denkt dat veel vluchtelingen dan via Bulgarije naar het noorden van Europa zullen reizen. Op de landgrens met Turkije staat weliswaar een hek, maar de vluchtelingen kunnen ook met bootjes via de Zwarte Zee naar Bulgarije.
En dan is er nog de versoepeling van de visumplicht voor Turken die naar Europa willen reizen. Onder meer Frankrijk, Hongarije, Denemarken en Cyprus hebben grote moeite met dat voorstel. Ook de partijleiders in de Tweede Kamer zien dat niet snel gebeuren.
Maar ondanks alle bezwaren van verschillende lidstaten is er geen andere manier, denkt de Duitse bondskanselier Angela Merkel. "Als Europa is het onze eer te na als 28 lidstaten met 500 miljoen burgers zoveel moeite hebben om de lasten te delen", zei ze gistermiddag.
Norm
Zelfs als de regeringsleiders van de Europese Unie er tijdens de top met Turkije uitkomen, dan is het nog de vraag of de gemaakte afspraken in de praktijk gaan werken. Volgens eurocommissaris Frans Timmermans zullen alle internationale regels in acht worden genomen. "Terugsturen kan alleen als aan de internationale wetgeving is voldaan."
De Europese Commissie hoopt dat de leiders een overeenkomst zullen bereiken. "We willen geen Idomeni in Europa. We zullen onze rug niet naar de vluchtelingen keren. Idomeni moet niet de norm worden. Maar het zal niet makkelijk worden", waarschuwt Timmermans.
Het plan zou kunnen slagen als alle puzzelstukjes op zijn plaats vallen, maar het is wel een plan dat nu nog wankel is.
De snelle asielprocedure die de EU wil afspreken gaat langs het randje van het toelaatbare volgens de geldende internationale vluchtelingenverdragen. Zowel Turkije als Griekenland zal nog wetten moeten aanpassen om dit legaal te maken.
Ze ruilen dat mislukte plan nu dus in voor een nog veel ambitieuzer plan.
Ambitieuzer plan
"De oorspronkelijke plannen om 160.000 vluchtelingen over de EU te verdelen komen amper van de grond", zegt correspondent Arjan Noorlander. "Ze ruilen dat mislukte plan nu dus in voor een nog veel ambitieuzer plan. Het ophalen van vluchtelingen uit kampen in Turkije."
Het is dus nog maar de vraag of de 28 landen er de komende twee dagen uit zullen komen. "Want ieder land kan deze mega-deal met de Turken tegenhouden met een veto", zegt Noorlander.