Dit jaar zouden er wel eens 90.000 asielzoekers naar Nederland kunnen komen. Vorig jaar stopte de teller op 58.000, en dat aantal werd ook voor dit jaar voorgespiegeld. Het kabinet heeft de hogere prognose naast zich neergelegd, melden bronnen aan Nieuwsuur.
Ambtenaren hebben in november doorgegeven dat ze verwachten dat er in 2016 zo'n 90.000 asielzoekers naar Nederland komen, maar het kabinet heeft ervoor gekozen met een lagere verwachting te werken. Volgens de bronnen van Nieuwsuur had het kabinet hier politieke redenen voor. Vooral de VVD vond het een onaanvaardbaar hoog getal.
Nieuwsuur spreekt erover met parlementair verslaggever Dominque van der Heyde, met ook reacties van VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra en PvdA-leider Diederik Samsom.
Twee keer zoveel
Politiek Den Haag maakt zich achter de schermen grote zorgen over de gevolgen van de aanhoudende stroom asielzoekers. Heeft het kabinet een plan B als de instroom niet afneemt? En wanneer is voor Nederland de grens bereikt?
De opvang van asielzoekers, met of zonder verblijfsvergunning, vormt een zware last op de schouders van gemeenten. Het heeft grote gevolgen op het gebied van sociale zekerheid, onderwijs en woningen in gemeenten.
"Wij moeten twee keer zoveel mensen huisvesten als vorig jaar", zegt Herbert Raat, VVD-wethouder in Amstelveen. "Hier komen rond de 500 sociale huurwoningen vrij, een derde gaat nu naar asielzoekers die een verblijfsvergunning hebben gekregen. Als dat er nog meer worden, lopen we vast."
Balans kwijt
Volgens Raat kan de gemeente de instroom op dit moment nog aan. "Maar het is de vraag of het nog hanteerbaar is de komende jaren. Als we kijken naar 2015, denk ik dat gemeenten heel erg hun best hebben gedaan. Maar op een bepaald moment houdt het wel op."
Ook voor het draagvlak in de gemeente kan een hogere instroom asielzoekers nadelige gevolgen hebben. "Als woningen en onderwijs beheerst worden door mensen die hier naartoe komen en er geen aandacht meer is voor mensen die hier al wonen, raakt de balans kwijt", zegt Raat.
Vuist op tafel
De wethouder is teleurgesteld over de opstelling van Den Haag in de internationale vluchtelingenproblematiek. "Wij zijn als Nederland nu EU-voorzitter. Durf het dan ook op de agenda te zetten en in Brussel met de vuist op tafel te slaan. Zij vragen dappere wethouders, wij een dapper kabinet."
Raat hoopt dat premier Mark Rutte leiderschap zal tonen en duidelijk zal zijn. "Ik hoop dat de premier dit probleem aanpakt en afmaakt het komende half jaar. Dit is wat hij moet doen, we hebben hem nodig. Dus ik zou zeggen: Rutte, ga er tegenaan!"
Voor of tegen
Op verschillende plekken in het land zijn protesten tegen de komst van asielzoekers, bijvoorbeeld bij inloopavonden over de komst van een azc. Niet iedereen is het eens met de omvang en locatie van nieuwe azc. Het leidt steeds vaker tot hevige botsingen tussen lokale politici en inwoners.
Op maatschappelijk gebied kan het kabinet zich afvragen of men niet het uiterste vraagt van burgers. Sommige gemeenten huren zelfs een extern bureau in om onderzoek te doen naar hoe het draagvlak voor de komst van asielzoekers onder inwoners verhoogd kan worden.
"Gemeenten kloppen bij ons aan om een beeld te krijgen van hoe hun inwoners staan ten opzichte van de huisvesting van vluchtelingen", zegt Roel Freeke van onderzoeksbureau Necker van Naem. "Dat meten wij door niet alleen te vragen of inwoners voor of tegen zijn, maar ook te vragen waarom, en wat een gemeente zou kunnen doen om de mening te veranderen."
Volgens Freeke blijkt uit het onderzoek dat ongeveer een derde van de mensen die tegen huisvesting van vluchtelingen zijn, bereid is hun mening te nuanceren als de gemeente tegemoet komt aan bepaalde wensen. "Mensen zijn bijvoorbeeld bang voor verdringing op de woningmarkt. De gemeente kan daar dan bepaalde beloften over doen."
Maar hoever kan een gemeente gaan, wanneer is de grens bereikt voor de maatschappij? Dat is niet te meten met zo'n onderzoek, zegt Freeke. "Dat is geen onderzoeksvraag, dat is een politieke afweging. We hebben daarvoor bestuurders in dit land, die dat moeten beslissen."