Schoof: alleen 'essentiële contacten' met Netanyahu • UNRWA: Gaza is onbewoonbaar geworden
In dit blog houden we je op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in het Midden-Oosten.
- 2024 dodelijkste jaar voor hulpverleners, vooral door Gaza.
- Israël schaft 'administratieve detentie' van kolonisten af.
- Duitsland 'bestudeert' arrestatiebevelen, Frankrijk 'neemt kennis'.
Hier vind je een overzicht van onze belangrijkste artikelen. Hier lees je de betekenis van een aantal veelgebruikte termen. Hier bekijk je onze interactieve special over de machtsstrijd in het Midden-Oosten.
UNRWA: Gaza is onbewoonbaar geworden
UNRWA-functionaris Natalie Boucly waarschuwt dat nagenoeg de hele bevolking van Gaza een "wanhopige behoefte" aan hulp heeft en dat hongersnood dreigt. "Gaza is onbewoonbaar geworden", zei Boucly op een conferentie in Cyprus vandaag.
Waar voor de oorlog dagelijks 500 vrachtwagens met hulpgoederen de Gazastrook binnen kwamen, is dat aantal nu 37, aldus Boucly. En eenmaal in Gaza is er het risico dat de voorraden worden geplunderd door criminele bendes, zei ze. Boucly noemde de arrestatiebevelen voor Netanyahu, Gallant en Deif "een begin van verantwoording" voor de "ernstige schendingen van het internationaal recht die nu plaatsvinden".
Belegering
WHO-directeur Tedros Ghebreyesus heeft vandaag zijn zorgen uitgesproken over een Israëlische drone-aanval op het Kamal Adwan-ziekenhuis in Noord-Gaza. Hierbij werd de generator beschadigd en het zuurstofsysteem buiten werking gesteld, schrijft hij op X. Ook zijn de watertanks van het ziekenhuis beschadigd bij de aanval en raakten zes mensen gewond.
Ghebreyesus uit zijn vrees voor de veiligheid van de tachtig patiënten in het ziekenhuis en het medisch personeel en roept op te stoppen met vijandigheden rond het ziekenhuis. Het Kamal Adwan-ziekenhuis is een van de twee nog deels operationele ziekenhuizen in het noorden van Gaza, dat sinds begin vorige maand door het Israëlische leger wordt belegerd.
Ministerie: 62 doden bij Israëlische aanvallen in Libanon op donderdag
Het Libanese ministerie van Volksgezondheid zegt dat er op donderdag in totaal 62 doden zijn gevallen bij Israëlische aanvallen in Libanon. Het totale dodental in Libanon sinds het begin van de vijandelijkheden tussen Hezbollah en Israël in oktober vorig jaar komt daarmee volgens de tellingen uit op 3645. Het overgrote deel van de doden viel sinds de verheviging van Israëlische luchtaanvallen twee maanden geleden.
Op donderdag vielen 49 doden bij Israëlische luchtaanvallen in de regio Baalbek en 13 in het zuiden van Libanon. Ook raakten 111 mensen gewond, aldus het ministerie. Dat maakt geen onderscheid tussen Hezbollah-strijders en burgers.
Vandaag werd er hevig gevochten in het zuiden van Libanon. Bij luchtaanvallen werden vijf hulpverleners van lokale organisaties gedood. Israël voerde ook luchtaanvallen uit op Beiroet en de zuidelijke stad Tyrus. Het ministerie maakt doorgaans een dag later de totale slachtofferaantallen bekend.
2024 dodelijkste jaar voor hulpverleners, vooral door Gaza
2024 is wereldwijd het dodelijkste jaar ooit geregistreerd voor werknemers van noodhulporganisaties, zoals VN-organisaties, het Rode Kruis en NGO's. Dat zegt de VN-hulporganisatie OCHA. De toename komt voornamelijk door de oorlog in Gaza.
Tot dusver kwamen dit jaar 281 hulpverleners om het leven bij conflicten, vergeleken met 280 het jaar daarvoor. In Gaza zijn sinds het uitbreken van de oorlog op 7 oktober vorig jaar meer dan 320 hulpverleners gedood, zegt OCHA. In de meeste gevallen gaat het om werknemers van UNRWA.
"Hulpverleners worden in ongekend tempo gedood", zegt het hoofd van OCHA, Tom Fletcher. Hij roept staten en andere partijen in conflict op om personeel van hulporganisaties te beschermen. "We moeten een einde maken aan dit tijdperk van straffeloosheid." Naast Gaza waren andere dodelijke conflicten voor hulpverleners onder meer die in Oekraïne, Sudan en Congo.
Gazanen hebben weinig verwachtingen van arrestatiebevelen
Inwoners van Gaza hebben weinig hoop dat de arrestatiebevelen voor Netanyahu en Gallant voor een verbetering van hun situatie gaan zorgen. Dat meldt persbureau Reuters op basis van een aantal interviews in met mensen in de rij voor brood in Khan Younis.
"Het besluit zal toch niet worden uitgevoerd, want de VS steunt Israël en kan alles tegenhouden. Israël zal niet ter verantwoording worden geroepen", zegt een van de wachtenden. "We horen al 76 jaar over dit soort besluiten en het heeft ons niets opgeleverd", zegt een ander.
Bij Israëlische luchtaanvallen in Gaza vielen ook vandaag weer veel doden. Reuters meldt op basis van dokters acht doden bij een aanval op een huis in Gaza-Stad en drie bij een aanval in de buurt van een bakkerij. Een visser werd gedood op zee. In het midden en zuiden van de Gazastrook vielen twaalf doden bij drie aanvallen.
Inwoners van het noorden van de Gazastrook zeggen dat het Israëlische leger daar tientallen huizen heeft opgeblazen. Het leger zegt zelf een groot aantal huizen met boobytraps te hebben "geneutraliseerd".
Volgens het ministerie van Gezondheid in de Gazastrook is het Kamal Adwan-ziekenhuis in Beit Lahia in Noord-Gaza vandaag weer onder vuur genomen. Het meldt dat hierbij zes zorgverleners gewond zijn geraakt.
Schoof: alleen 'essentiële contacten' met Netanyahu
Ook premier Schoof heeft gezegd dat Nederland zich zal houden aan de verplichtingen uit het Statuut van Rome over het Internationaal Strafhof. Gisteren vaardigde het Strafhof een internationaal arrestatiebevel uit tegen de Israëlische premier Netanyahu. Ook minister Veldkamp verwees toen naar het Statuut en zei dat Netanyahu in principe wordt gearresteerd als hij naar Nederland komt.
Schoof zei dat de "essentiële contacten" met Netanyahu worden voortgezet als het nodig is voor het proces, "bijvoorbeeld voor humanitaire hulp in Gaza of om te komen tot de-escalatie in de regio". Maar het contact is volgens Schoof niet bedoeld om een "leuke vriendschappelijke band aan te gaan". De premier zei verder Israël als een bevriende natie te beschouwen, met een democratisch gekozen regering. "Tegen de premier loopt nu een beschuldiging. Hij is nog niet veroordeeld", voegde hij eraan toe.
Over het bezoek dat PVV-leider Wilders mogelijk aan nederzettingen op de bezette Westelijke Jordaanoever wil brengen, zei Schoof dat het Kamerleden vrij staat te doen waarvan ze vinden dat ze dat moeten doen. "Dat geldt voor een bezoek aan Netanyahu en voor een bezoek aan gebieden waarvan wij afraden om naartoe te gaan." Dat een bezoek aan de nederzettingen mogelijk in strijd is met de 'gemeenschappelijke basislijn' die de coalitie heeft afgesproken, doet er volgens Schoof niet toe: "De basislijn geldt voor het kabinet en niet voor individuele parlementariërs."
Kort geding tegen Staat om wapenembargo tegen Israël af te dwingen
Tien Palestijnse en Nederlandse organisaties hebben vandaag in de rechtbank van Den Haag gepleit voor een onmiddellijk exportverbod van wapens naar Israël. In een kort geding eisen ze dat de Nederlandse Staat zich houdt aan internationale afspraken en meer doet om genocide in de Gazastrook te voorkomen. Buiten de rechtszaal vond een kleine pro-Palestijnse demonstratie plaats.
De organisaties willen afdwingen dat Nederland stop met het leveren van wapens, wapenonderdelen en ander militair materiaal naar Israël, zowel direct als indirect. Nederland is na een eerdere uitspraak van de rechter al gestopt met het leveren van onderdelen van F-35-straaljagers aan Israël, maar deze onderdelen kunnen via de VS alsnog daar terechtkomen. Ze stellen dat Israëls optreden in Gaza neerkomt op genocide - wat een VN-commissie recent ook suggereerde - en beroepen zich op de Genocide Conventie. Deze conventie verplicht lidstaten zich binnen hun mogelijkheden in te zetten om genocide te voorkomen.
Verder willen de organisaties een verbod op alle handels- en investeringsrelaties die de Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden in stand helpen houden. Hierbij wijzen de organisaties op het advies van het Internationaal Gerechtshof in juli dit jaar, dat stelde dat landen de plicht hebben niet mee te werken of bij te dragen aan de bezetting.
De landsadvocaat vond het niet aan de rechter om buitenlands beleid aan de Staat voor te schrijven. Bovendien is het volgens hem gezien de situatie in Gaza onwaarschijnlijk dat de minister een vergunning zal verlenen voor de uitvoer van wapens naar Israël. Op 13 december doet de rechter uitspraak.
Italiaanse blauwhelmen gewond in Zuid-Libanon
Vier Italiaanse blauwhelmen van de VN-vredesmacht Unifil in Zuid-Libanon zijn bij een aanval lichtgewond geraakt. Dat zeggen de Italiaanse regering en Unifil. Vredestroepen zijn sinds het begin van het Israëlische grondoffensief vorige maand vaker onder vuur komen te liggen.
"Ik herhaal nogmaals dat dergelijke aanvallen onacceptabel zijn", zegt de Italiaanse premier Meloni. Het is nog onduidelijk wie er verantwoordelijk is voor de aanval, al wees de Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken in Italiaanse media voorzichtig naar Hezbollah. Zowel Israël als Hezbollah hebben nog niet gereageerd.
Bij de aanval raakten twee raketten een basis van Unifil in het dorp Shama in het uiterste zuidwesten van Libanon. Het is de derde keer in een week tijd dat deze basis wordt beschoten. Een woordvoerder van Unifil zei eerder vandaag al dat er hevig werd gevochten in dit gebied. Italië levert meer dan 1000 van de in totaal 10.000 vredestroepen van Unifil.
De Italiaanse minister van Defensie noemde de aanval "onaanvaardbaar" en zei dat hij zijn Israëlische collega wil gaan vragen om "Unifil-bases niet als schild te gebruiken".
Israël schaft 'administratieve detentie' van kolonisten af
Israël gaat de administratieve detentie afschaffen voor Israëlische kolonisten op de bezette Westelijke Jordaanoever. Administratieve detentie is manier voor rechtbanken om verdachten zonder proces of aanklacht zes maanden in de gevangenis vast te houden. Bij deze detentie hoeft de aanklager geen bewijs te delen met de verdachte, die zich hierdoor dus ook niet kan verdedigen.
Deze administratieve detentie wordt sowieso al overwegend ingezet voor Palestijnen. Volgens de Israëlische krant Haaretz zitten er nu ruim 3400 Palestijnen en acht Joodse Israëliërs in administratieve detentie.
In de Israëlische politiek wordt wisselend gereageerd op het besluit. Ultrarechtse ministers Smotrich en Ben-Gvir zijn verheugd met het besluit. Parlementslid en voormalig opperbevelhebber van het leger Gadi Eisenkot vindt het afschaffen van de administratieve detentie voor kolonisten juist "een gevaarlijke fout", die kan leiden tot "ernstige escalatie".
Het Internationaal Gerechtshof stelde afgelopen juli dat Israël zich op de Westoever schuldig maakt aan "systematische discriminatie" van Palestijnen op de Westoever, door wetgeving en maatregelen die Palestijnen benadelen.
Ministerie Libanon: Vijf hulpverleners gedood bij Israëlische aanvallen
Bij twee Israëlische aanvallen in het zuiden van Libanon zijn in totaal vijf hulpverleners van lokale organisaties omgekomen. Dat zegt het Libanese ministerie van Volksgezondheid. Een aanval trof een voertuig van hulpverleners, waarbij twee doden vielen. De andere aanval trof een team van hulpverleners, wat leidde tot drie doden en drie gewonden.
Israël heeft niet gereageerd op deze specifieke aanval. Wel zegt het Israëlische leger luchtaanvallen te hebben uitgevoerd op raketlanceerinstallaties van Hezbollah in het zuiden van Libanon. Ook in Beiroet waren er luchtaanvallen. In de kustplaats Naquora, dicht bij de Israëlische grens, wordt ondertussen hard gevochten tussen Israëlische grondtroepen en Hezbollah. Dat zegt een woordvoerder van vredesmacht Unifil tegen persbureau AP. Het hoofdkwartier van Unifil ligt in Naqoura.
Sinds heb begin van de gevechten tussen Hezbollah en Israël in oktober vorig jaar zijn er in Libanon in totaal 226 hulp- en zorgverleners omgekomen, zegt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) tegen persbureau AFP. De WHO heeft in deze periode 187 aanvallen op de gezondheidszorg in Libanon geteld, waarvan het merendeel in de afgelopen twee maanden.
Duitsland 'bestudeert' arrestatiebevelen, Frankrijk 'neemt kennis'
Duitsland gaat de arrestatiebevelen uitgevaardigd door het Internationaal Strafhof voor Netanyahu, Gallant en Deif "bestuderen". Dat zegt een woordvoerder van de regering tegen persbureau Reuters. "Ik kan me moeilijk voorstellen dat we op basis hiervan arrestaties zouden uitvoeren."
Volgens de woordvoerder moet er eerst opheldering komen over bepaalde vragen die Duitsland heeft, maar hij verduidelijkte niet wat die vragen zijn.
Frankrijk zegt dat het "kennis heeft genomen" van de het besluit en dat het zal handelen in lijn met het Statuut van Rome op basis waarvan het hof is opgericht. Een woordvoerder wilde niet zeggen of Netanyahu zou worden gearresteerd als hij naar Frankrijk zou komen, omdat dit "juridisch ingewikkeld" is.
Slovenië, dat afgelopen zomer de Palestijnse staat heeft erkend, zegt dat het "volledig" zal meewerken met de arrestatiebevelen. Een ander EU-land, Cyprus, noemt de beslissingen van het hof "bindend".
Palestijns ministerie: arrestatiebevelen 'herstellen vertrouwen' in internationaal recht
Het Palestijnse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft positief gereageerd op de arrestatiebevelen van het International Strafhof voor Netanyahu en Gallant. "De beslissing van het Strafhof herstelt de hoop en het vertrouwen in VN-instanties en internationaal recht", schrijft het ministerie op X. Ze zeggen niets over het arrestatiebevel tegen Mohammed Deif, een van de leiders van Hamas.
Het ministerie, dat is gevestigd in Ramallah op de Westelijke Jordaanoever en niet is gelieerd aan Hamas, wijst op het "belang van rechtvaardigheid, verantwoording en het vervolgen van oorlogsmisdaden", zeker nu "het Palestijnse volk gebukt gaat onder genocide". Het roept lidstaten van het Strafhof en van de VN op om de beslissing te honoreren en "criminelen te berechten".
Een verslaggever van nieuwszender Al Jazeera in Gaza hoort van Palestijnen daar op straat scepsis over de arrestatiebevelen. Mensen hebben er weinig vertrouwen in dat de twee daadwerkelijk worden aangehouden en berecht, zegt de verslaggever.
Buitenlandse Zaken doet aangifte van lekken stukken naar media
Het ministerie van Buitenlandse Zaken gaat aangifte doen van het lekken van vertrouwelijke stukken. Gisteren citeerde RTL Nieuws uit geheime documenten over de situatie in de Gazastrook. Nederlandse diplomaten zouden daarin de situatie in Gaza duiden als "ongekend qua menselijk leed".
Minister Veldkamp noemt de stukken vanochtend "strikt vertrouwelijk". "Ik neem dit buitengewoon ernstig op. Dit ondermijnt de slagkracht van de Nederlandse diplomatie."
Hij vindt het bovendien een zeer selectief lek, "met zeer tendentieuze berichtgeving tot gevolg". Het leidt er volgens hem toe dat hij minder kan doen "om het leed in de Gazastrook te helpen verlichten of een staakt-het-vuren te helpen bereiken".
De minister reageerde gisteren in een Kamerdebat al woest op het lekken van de stukken. Ook was hij boos dat zijn reisplannen naar Israël en de Palestijnse gebieden waren uitgelekt.
"Zo kan ik niet functioneren als minister van Buitenlandse Zaken", stelde hij:
Orbán zegt dat hij Netanyahu zal uitnodigen in Hongarije
De Hongaarse premier Orbán is niet van plan zich aan de afspraken van het Internationaal Strafhof (ICC) te houden. Op de staatsradio kondigde hij vanochtend aan dat hij de Israëlische premier Netanyahu zal uitnodigen voor een bezoek aan Hongarije en dat zijn ambtgenoot dan niets te vrezen heeft.
"In de uitnodiging zal ik duidelijk maken dat het ICC-bevel geen enkel gevolg zal hebben in Hongarije en dat we het niet zullen opvolgen", zei Orbán. Hongarije heeft het Statuut van Rome ondertekend op basis waarvan het Strafhof is opgericht en is daarmee verplicht om Netanyahu op te pakken als hij op Hongaars grondgebied is. Maar Orbán noemt de arrestatiebevelen tegen de Israëlische premier en tegen oud-defensieminister Gallant verkeerd en weigert om mee te werken.
Als een land dat het ICC heeft erkend niet meewerkt aan de uitvoering van bijvoorbeeld arrestatiebevelen, kan het hof zijn bevindingen daarover voorleggen aan de jaarlijkse vergadering van deelnemende landen. Die vergadering gaat over eventuele maatregelen. De vergadering van dit jaar is over anderhalve week in Den Haag.
Orbán heeft al jaren een goede verstandhouding met zijn Israëlische collega. De laatste keer dat Netanyahu Hongarije bezocht, was in 2017. Netanyahu of zijn kantoor heeft nog niet op het nieuws uit Boedapest gereageerd.
Wilders brengt binnenkort bezoek aan Netanyahu
PVV-leider Wilders is van plan op korte termijn in Israël "zijn vriend Netanyahu" te bezoeken. Hij vindt dat de Israëlische premier internationale steun moet krijgen in plaats dat hij geconfronteerd wordt met een arrestatiebevel.
Lees hier meer:
Biden noemt arrestatiebevelen ICC schandalig
De Amerikaanse president Biden heeft in een korte verklaring gereageerd op de arrestatiebevelen die het Internationaal Strafhof (ICC) gisteren uitvaardigde. Het ICC gelast de arrestatie van de Israëlische premier Netanyahu, oud-defensieminister Gallant en Hamas-leider Mohammed Deif.
Biden noemt de arrestatiebevelen tegen de Israëlische politici schandalig. "Laat het me nog maar eens zeggen: wat het ICC ook beweert, er is nul komma nul gelijkenis tussen Israël en Hamas."
De president herhaalt dat Amerika Israël altijd zal blijven steunen als het land in zijn voortbestaan wordt bedreigd. De Verenigde Staten zijn Israëls belangrijkste bondgenoot en leveren jaarlijks onder meer voor miljarden aan wapens aan het land. Het land heeft, net als Israël, het Internationaal Strafhof nooit erkend.
Veldkamp bevestigt: reis naar Israël gaat niet door
Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken bevestigt dat zijn voorgenomen reis naar Israël niet doorgaat. Hij zou eigenlijk komende maandag gaan, zo werd vandaag duidelijk. Veldkamp laat weten dat in onderling overleg is besloten dat hij niet gaat vanwege "de huidige omstandigheden". Over wat met die omstandigheden bedoeld wordt, zegt het ministerie niets. In een toelichting wordt gezegd dat Veldkamp op een later moment alsnog zal gaan.
Uit Israël komt een ander verhaal. Daar wordt gemeld dat het bezoek niet doorgaat vanwege de Nederlandse reactie op het arrestatiebevel van het Internationaal Strafhof tegen premier Netanyahu. Veldkamp zei eerder vandaag in de Tweede Kamer dat Netanyahu als hij op Nederlandse bodem komt, "in principe" zal worden gearresteerd.
'Israël trekt uitnodiging aan minister Veldkamp in'
Israëlische media melden dat minister Saar van Buitenlandse Zaken een uitnodiging aan de Nederlandse minister Veldkamp om naar Israël te komen heeft ingetrokken. Veldkamp zou volgende week naar Israël reizen, zo werd eerder vandaag duidelijk.
De intrekking van de uitnodiging volgt op de aankondiging van Veldkamp eerder vandaag dat de Israëlische premier Netanyahu "in principe" gearresteerd zal worden als hij naar Nederland komt. Dat was weer een reactie op het arrestatiebevel dat het Internationaal Strafhof in Den Haag vandaag uitvaardigde tegen Netanyahu.
'Zeker tien doden in Baalbek-regio'
Bij Israëlische aanvallen op Libanon zijn op verschillende plekken dodelijke slachtoffers gevallen, meldt het Libanese ministerie van Volksgezondheid. In de Baalbek-regio werden zeker tien mensen gedood op meerdere plekken.
Ook vandaag viel het Israëlische leger buurland Libanon aanhoudend op verschillende plekken aan vanuit de lucht. Eerder vandaag melde het ministerie al de dood van drie anderen. Zij werden gedood bij een aanval op een auto in de Libanese havenstad Tyrus.
Gallant reageert op ICC-arrestatiebevel
Ook de voormalige Israëlische minister voor Defensie Gallant heeft gereageerd op het arrestatiebevel dat het Internationaal Strafhof (ICC) tegen hem heeft uitgevaardigd. In een statement op X zegt hij dat het ICC-besluit een "gevaarlijk precedent" schept tegen het recht op zelfverdediging en "morele oorlogsvoering en moorddadig terrorisme" aanmoedigt.
Het ICC zei vandaag gegronde redenen hebben om aan te nemen dat zowel de Israëlische premier Netanyahu als Gallant strafrechtelijk verantwoordelijk is voor de oorlogsmisdaden uithongering en misdaden tegen de menselijkheid, zoals moord en onmenselijke daden.
Gallant werd twee weken geleden door de Israëlische premier Netanyahu ontslagen. Volgens Netanyahu waren ze het op veel vlakken oneens over de strategie in de verschillende oorlogen die Israël op dit manier voert.
VS hekelt arrestatiebevelen ICC tegen Netanyahu en Gallant
De Verenigde Staten verwerpt het ICC-besluit om arrestatiebevelen uit te vaardigen tegen de Israëlische premier Netanyahu en de voormalige minister van Defensie Gallant "fundamenteel". Dat heeft een woordvoerder van het Witte Huis bekendgemaakt.
"Wij blijven diep bezorgd over de haast van de aanklager om arrestatiebevelen uit te vaardigen en de verontrustende procesfouten die tot deze beslissing hebben geleid", zegt de woordvoerder.
De VS erkent het Internationaal Strafhof niet. Wel juichte de VS eerdere arrestatiebevelen toe, zoals die tegen de Russische president Poetin.
Meerdere Israëlische aanvallen in Libanon
Het Libanese staatspersbureau NNA meldt dat het Israëlische leger meerdere aanvallen uitvoert op Libanees grondgebied. Eerder op de dag waren er al Israëlische aanvallen op de Libanese hoofdstad Beiroet.
Het Israëlische leger heeft opnieuw evacuatiebevelen afgegeven voor de zuidelijke buitenwijken van Beiroet. Het is de vierde keer sinds gisteravond dat het leger dit doet. Een woordvoerder van het Israëlische leger heeft op X een kaart gedeeld waarop drie gebouwen zijn gemarkeerd. Iedereen die zich binnen 500 meter van die gebouwen bevindt loopt direct gevaar.
Sinds oktober vorig jaar, na de aanval van Hamas op Israël, vinden vrijwel dagelijks beschietingen over en weer plaats tussen Hezbollah en Israël. In die tijd zijn volgens het Libanese ministerie van Gezondheid meer dan 3550 mensen gedood in Libanon. Sinds Israël een grondoffensief in Libanon begon, ruim een maand geleden, is dat dodental sterk toegenomen.
VS-gezant Hochstein is gisteren afgereisd naar Israël voor een gesprek met de Israëlische premier Netanyahu. Naar verluidt gaat hij met Netanyahu in gesprek over een staakt-het-vuren tussen Israël en Hezbollah.
Beelden van de verwoesting na de Israëlische aanvallen op Libanon vandaag:
Doden begraven na tweedaagse Israëlische aanval Jenin
In Jenin, een stad op de bezette Westelijke Jordaanoever, zijn drie mensen begraven die zijn gedood door het Israëlische leger.
Het Israëlische leger maakte vandaag bekend een tweedaagse aanval op de stad te hebben afgerond. Daarbij werd ook de Israëlische luchtmacht ingezet.
Het Palestijnse persbureau Wafa schrijft dat twee van de mannen die vandaag begraven werden, waren neergeschoten door militairen. Het leger zou vervolgens ambulancemedewerkers hebben verhinderd om hen naar het ziekenhuis te brengen.
Kantoor Netanyahu: 'belachelijke en valse acties'
Het kantoor van de Israëlische premier Netanyahu zegt "met afschuw de belachelijke en valse acties" van het Internationaal Strafhof (ICC) te verwerpen.
Het kantoor noemt het arrestatiebevel "antisemitisch". Het kantoor zegt daarnaast dat de premier niet zal toegeven aan druk, zich niet laat afschrikken en zich niet zal terugtrekken totdat Israël alle oorlogsdoelen heeft behaald.
Correspondent Israël en Palestijnse gebieden Nasrah Habiballah
Hamas blij met arrestatiebevelen Israëliërs
Ook Hamas heeft gereageerd op de arrestatiebevelen van het ICC tegen de Israëlische premier Netanyahu en de voormalige minister van Defensie Gallant. Een woordvoerder laat weten de arrestatiebevelen te verwelkomen. Hamas roept het ICC op om tegen alle Israëlische leiders een arrestatiebevel uit te vaardigen.
Hamas heeft niet gereageerd op het arrestatiebevel tegen Hamas-kopstuk Masri. Het is onduidelijk of hij nog leeft. Het Israëlische leger claimde afgelopen zomer Masri, ook bekend als Mohammed Deif, te hebben gedood bij een aanval op Khan Younis.
Eerder veroordeelde Hamas het besluit van ICC-hoofdaanklager Khan toen hij aankondigde drie Hamas-leiders en Netanyahu en Gallant te willen gaan vervolgen. Behalve om Deif ging dat om de Hamas-leiders Sinwar en Haniyeh. Die zijn inmiddels gedood, dus tegen hen is geen arrestatiebevel uitgevaardigd.
Een hoge Hamas-functionaris beschuldigde het ICC er toen van "het slachtoffer gelijk te stellen aan de beul" door de arrestatiebevelen gelijktijdig aan te kondigen.
'Nederland zal Netanyahu arresteren als hij in Nederland is'
Als de Israëlische premier Netanyahu zich op Nederlands grondgebied bevindt, zal hij worden gearresteerd. Dat heeft minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken zojuist gezegd in de Tweede Kamer. Veldkamp reageert hiermee op de beslissing van het Internationaal Strafhof (ICC) om arrestatiebevelen uit te vaardigen tegen Netanyahu, oud-minister Gallant van Defensie en Hamas-leider al-Masri.
Ook zal Nederland geen niet-essentiële contacten meer onderhouden met Netanyahu, Gallant en al-Masri. Al-Masri staat ook wel bekend als Deif.
Netanyahu was in 2016 voor het laatst op staatsbezoek in Nederland. Het afgelopen jaar heeft Netanyahu Israël nauwelijks verlaten. Wel bracht hij in juli een meerdaags bezoek aan de Verenigde Staten, waar hij onder meer president Biden, vicepresident Harris en presidentskandidaat Trump ontmoette.
Israëlische reacties op arrestatiebevelen
De Israëlische premier Netanyahu en de voormalige minister van Defensie Gallant hebben nog niet gereageerd op de arrestatiebevelen die tegen hen zijn uitgevaardigd. Andere politici doen dat wel. De Israëlische president Herzog spreekt van een "belachelijke beslissing". Op X noemt hij het een "zwarte dag voor het recht en de mensheid".
Ook oppositieleider Lapid uit zijn ongenoegen over de arrestatiebevelen tegen de Israëlische politici. Hij noemt dit "een beloning voor terrorisme".
De uiterst rechtse minister Ben-Gvir noemt de arrestatiebevelen op X "helemaal niet verrassend." Volgens hem moet het Israëlische antwoord op het ICC-besluit het annexeren van de bezette Westelijke Jordaanoever zijn. Ben-Gvir is zelf overtuigd kolonist en zegt vaker dat de Westelijke Jordaanoever volledig geannexeerd moet worden. Ook in Gaza wil hij nederzettingen bouwen.
Andere Israëlische ministers noemen de arrestatiebevelen "antisemitisch".
ICC verwerpt bezwaren en meldt 'gegronde redenen' voor vervolging oorlogsmisdaden
Het Internationaal Strafhof (ICC) schrijft in de aankondiging van het arrestatiebevel dat het hof "gegronde redenen" heeft om aan te nemen dat Netanyahu en Gallant allebei strafrechtelijk verantwoordelijk of medeverantwoordelijk zijn voor uithongering als methode van oorlogsvoering. Hetzelfde geldt voor misdaden tegen de menselijkheid: moord, vervolging en andere onmenselijke daden, schrijft het hof.
Het ICC schrijft daarnaast dat er gegronde redenen zijn om aan te nemen dat Deif, als hoogste commandant van de militaire vleugel van Hamas, verantwoordelijk is voor misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden, zoals moord, wrede behandeling, gijzeling, marteling, en diverse vormen van seksueel geweld.
Bezwaren Israël
Israël heeft afgelopen zomer bezwaar aangetekend tegen de aanstaande rechtszaken. Volgens Israël vielen aanklachten tegen Netanyahu en Gallant niet onder de jurisdictie van het ICC. Het Strafhof noemt het Israëlische bezwaar "voorbarig" omdat er nog geen arrestatiebevel was uitgevaardigd. Daarnaast maakt het volgens het hof niet uit dat Israël het Statuut van Rome, het verdrag waarmee het ICC is opgericht, niet heeft ondertekend.
Het Strafhof kan beiden ook vervolgen zonder dat Israël het ICC erkent, omdat het in 2021 al oordeelde dat de jurisdictie van het hof ook gaat over de gebieden die Israël veroverde in de Zesdaagse Oorlog in 1967: de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever, inclusief Oost-Jeruzalem.
Het tweede bezwaar van Israël had te maken met artikel 18.1, dat onder meer bepaalt dat de aanklager alle partijen, dus ook Israël, op de hoogte moet stellen van onderzoek. Het hof onderzoekt al sinds 2021 oorlogsmisdaden in de Palestijnse gebieden. Israël had toen een verzoek tot uitstel kunnen doen, maar heeft dat niet gedaan, schrijft het hof. Het huidige onderzoek valt binnen het vorige onderzoek en dus was het opnieuw op de hoogte stellen niet nodig.
ICC vaardigt arrestatiebevelen uit Israëlische leiders en Hamas-leider
Het Internationaal Strafhof (ICC) heeft arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen de Israëlische premier Netanyahu en de voormalige minister van Defensie Gallant. Ook tegen Hamasleider al-Masri, die bekendstaat als Deif, vaardigt het hof een bevel uit.
In mei dit jaar schreef ICC-aanklager Khan dat hij Netanyahu, Gallant en drie Hamas-kopstukken wilde vervolgen. Het ging daarbij ook om Hamas-leider Sinwar en politiek leider Haniyeh.
Van die laatste twee is al langer bekend dat zij gedood zijn. Het Israëlische leger heeft de dood van Deif geclaimd, maar het Strafhof zegt niet te weten of Deif daadwerkelijk is overleden. Daarom vaardigt het ICC alsnog een arrestatiebevel tegen hem uit.
RTL: Nederland worstelt met sancties tegen Israël
Nederland en andere EU-landen kunnen het niet eens worden over eventuele sancties tegen Israël. Dat schrijft RTL op basis van vertrouwelijke diplomatieke documenten van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Uit die stukken zou blijken dat Nederland Israël wel wil aanspreken op de steeds verder verslechterende humanitaire situatie in de Gazastrook, maar worstelt met de manier waarop.
Uit de documenten blijkt dat Nederland huiverig is om sancties op te leggen aan de uiterst rechtse ministers Ben-Gvir en Smotrich. Daarover overleggen de EU-landen al langere tijd. Nederland staat daarin niet alleen. Onder meer Duitsland en Italië, maar ook Bulgarije en Hongarije zijn tegen de sancties uit angst dat bemiddelen over een staakt-het-vuren nog lastiger wordt als de Israëlische ministers geraakt worden door EU-sancties.
Er is ook gesproken over het opleggen van sancties aan de organisaties die Israëlische kolonisten ondersteunen. Een voorbeeld is de door Smotrich opgerichte organisatie Revagim. Het Nederlandse kabinet steunt die sanctie wel, zou uit de documenten blijken.
In beeld: rouw na dodelijke aanvallen
Na opnieuw een nacht met meerdere Israëlische aanvallen, rouwen op verschillende plekken in de Gazastrook mensen om hun gedode familieleden.
Bij de aanval in Beit Lahia kwamen tientallen mensen om het leven. In Gaza-Stad werden zeker 22 mensen gedood, onder wie tien kinderen. Ook in al-Mawasi werden meerdere mensen gedood.
Er zijn niet genoeg ambulances om de gewonden van Beit Lahia naar het ziekenhuis te vervoeren, citeert persbureau Reuters de arts van Kamal Adwan-ziekenhuis in de stad. Wie wel het ziekenhuis weet te bereiken, loopt alsnog een groot risico te overlijden aan de verwondingen. Door de nijpende tekorten aan medisch materieel en personeel kunnen niet alle patiënten de benodigde behandeling krijgen.
Israël heeft een deel van het personeel van het ziekenhuis gearresteerd. Door de Israëlische belegering in het noorden van de Gazastrook komt er weinig hulp het gebied binnen. Dat geldt ook voor voedsel en andere levensmiddelen. De VN waarschuwde al meerdere malen dat de gehele bevolking in het gebied risico loopt te overlijden. Gisteren verscheen een verslag van VN-hulporganisatie OCHA waarin staat dat er sinds het begin van de belegering op 6 oktober geen voedselhulp het gebied is binnengekomen.
'Dodental Palmyra bijna verdubbeld'
Het dodental na de aanvallen op de Syrische stad Palmyra is verder opgelopen. Gisteren meldde het Syrische staatspersbureau dat er 36 mensen waren gedood bij de vermoedelijke Israëlische aanvallen.
Het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten (SOHR) stelt het dodental nu bij naar 71. Het gaat volgens SOHR, dat opereert vanuit het Verenigd Koninkrijk en bronnen heeft in Syrië, om 45 pro-Iraanse strijders die de Syrische nationaliteit hebben en 26 buitenlandse strijders, met name uit Irak en Libanon. Vijf van hen zouden officieren zijn die samenwerken met Hezbollah. Ruim veertig anderen raakten gewond. Onder hen zouden ook burgers zijn. De organisatie spreekt over de "bloedigste" Israëlische aanvallen tot nu toe.
Israël heeft de aanvallen zoals gebruikelijk niet bevestigd. Het land voert vaker aanvallen uit op Syrisch grondgebied. Volgens het SOHR gebeurde dat dit jaar al zeker 152 keer.
Tientallen doden bij Israëlische aanvallen Noord-Gaza
Bij een Israëlische aanvallen op Beit Lahia, in het noorden van de Gazastrook, zijn tientallen mensen gedood en gewond geraakt, melden medische functionarissen in Gaza.
Nieuwszender Al Jazeera sprak met de directeur van het Kamal Adwan-ziekenhuis in de stad. Volgens hem liggen veel slachtoffers nog onder het puin. "Veel lichamen hangen nog aan de muren en plafonds." Volgens de directeur sliepen de meeste slachtoffers op het moment van de aanval. Hij zegt dat het ziekenhuis de grote aantallen gewonden niet aankan.
De aanval trof ook het ziekenhuis zelf, vertelde de directeur eerder vannacht aan persbureau Reuters. Volgens hem werden alle afdelingen aangevallen zonder waarschuwing vooraf.
Hezbollah-leider: Israël nu aan zet in onderhandelingen
Hezbollah-leider Naim Qassem heeft in een van te voren opgenomen televisieboodschap gezegd dat Hezbollah het Amerikaanse voorstel voor een staakt-het-vuren heeft besproken en met opmerkingen heeft teruggestuurd.
"Deze opmerkingen zijn in detail besproken met de VS-gezant", zei Qassem. Hezbollah neemt deel aan de onderhandelingen via tussenpersoon Nabih Berri, de voorzitter van het Libanese parlement. Qassem noemde twee principes waar Hezbollah in de gesprekken aan vasthoudt, te weten een volledig einde van de gevechten en het behoud van de soevereiniteit van Libanon.
Hiermee verwerpt Qassem de Israëlische voorwaarde om ook tijdens een wapenstilstand aanvallen te kunnen blijven uitvoeren op Hezbollah "om Israëlische burgers te beschermen", zoals de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken eerder vandaag stelde. Qassem verbond een wapenstilstand in Libanon niet met een staakt-het-vuren in Gaza, wat Hezbollah in een eerder stadium wel deed.
Het succes van de onderhandelingen hangt nu af van Israël en hoe "serieus" Netanyahu is over een staakt-het-vuren, zei Qassem. Verder zei hij dat Hezbollah tijdens de onderhandelingen zal door blijven vechten. De Israëlische luchtaanvallen in het centrum van Beiroet eerder deze week zullen worden beantwoord met aanvallen op het centrum van Tel Aviv, aldus Qassem.
Morgen spreekt VS-gezant Hochstein met premier Netanyahu over een bestand met Hezbollah en zal naar verwachting meer duidelijk worden over de positie van Israël.
VS spreekt veto uit over resolutie staakt-het-vuren in Gaza
De VS heeft een veto uitgesproken in de VN-Veiligheidsraad over een resolutie over een staakt-het-vuren in Gaza. De resolutie was ingediend door de tien niet-permanente leden van de raad en riep op tot een "onmiddellijk, onvoorwaardelijk en permanent staakt-het-vuren".
Alleen de VS stemde tegen, de andere leden van de raad stemden voor. De vijf permanente leden van de Veiligheidsraad hebben vetorecht. Een Amerikaanse functionaris had voor de stemming al gezegd dat de VS zijn veto zou gebruiken, omdat de resolutie het vrijlaten van de gijzelaars niet als voorwaarde stelt voor een staakt-het-vuren.
"We kunnen geen onvoorwaardelijk staakt-het-vuren steunen dat niet oproept voor het direct vrijlaten van de gijzelaars", zei de functionaris. De resolutie die vandaag in stemming werd gebracht riep wel op tot het vrijlaten van de gijzelaars, maar als aparte eis naast de eis voor een staakt-het-vuren, in plaats van zoals de VS wil als voorwaarde.
Luchtaanvallen op Syrische stad Palmyra, tientallen doden gemeld
Bij vermoedelijk Israëlische luchtaanvallen op de Syrische stad Palmyra zijn 36 doden gevallen. Dat meldt het Syrische staatspersbureau Sana. Israël heeft, zoals gebruikelijk bij aanvallen op Syrisch grondgebied, de aanval bevestigd noch ontkend.
Het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten (SOHR), dat vanuit het Verenigd Koninkrijk opereert, meldt een hoger dodental: 41. Volgens het SOHR zijn er onder de doden minstens 22 niet-Syriërs.
Het is nog onduidelijk wat het doelwit van de aanvallen was. Sana meldt dat woongebouwen en een industriële zone werden geraakt. Het SOHR zegt dat de aanvallen een wapendepot en een bijeenkomst van pro-Iraanse militieleden troffen.
33 doden bij Israëlische aanvallen in Gaza
Bij Israëlische aanvallen in de Gazastrook zijn vandaag zeker 33 doden gevallen, onder wie een reddingswerker. Dat meldt persbureau Reuters op basis van Palestijnse functionarissen en dokters in Gaza.
Twaalf mensen werden gedood bij een luchtaanval op een huis in het vluchtelingenkamp Jabalia in Noord-Gaza, zeggen dokters. Er wordt nog gezocht naar tien vermisten onder het puin. Op beelden van persbureau AFP is te zien dat er kinderen onder de slachtoffers zijn. Bij een beschieting met een tank in hetzelfde gebied werd een man gedood.
Dokters melden zeven doden, onder wie een meisje, bij een luchtaanval in Al-Mawasi, naast Khan Younis in Zuid-Gaza. Mawasi is door het Israëlische leger aangewezen als humanitaire zone en staat vol met tentenkampen voor ontheemde Palestijnen. In Rafah, ook in het zuiden, vielen drie doden bij Israëlische aanvallen.
In Gaza-Stad vielen bij meerdere aanvallen in totaal tien doden, onder wie een reddingswerker van de hulpdienst in Gaza. Volgens deze hulpdiensten zijn er sinds het begin van de oorlog 87 van hun medewerkers omgekomen bij Israëlische aanvallen.
Het Israëlische leger heeft vandaag geen update gegeven over gevechtshandelingen in de Gazastrook. Wel heeft het de dood van een militair bij gevechten gisteren in het noorden van de Gazastrook bekend gemaakt. Een tweede militair raakte zwaargewond.
VS-gezant ziet 'voortgang' in onderhandelingen en vliegt vanavond naar Israël
VS-gezant Amos Hochstein reist vanavond van Libanon naar Israël voor verdere gesprekken over een staakt-het-vuren tussen Hezbollah en Israël. Gesprekken met de voorzitter van het Libanese parlement, Nabih Berri, hebben "verdere voortgang" opgeleverd, zegt Hochstein.
Berri fungeert als tussenpersoon voor Hezbollah in de onderhandelingen. Hochstein gaat morgen in Israël een akkoord proberen af te ronden, zegt hij. Volgens een doorgaans goed ingevoerde Israëlische journalist staat er een gesprek met Netanyahu gepland.
De Israëlische minister van Defensie, Israel Katz, zei vandaag dat "het recht [van het leger] om op te treden en Israëlische burgers te beschermen tegen Hezbollah" een voorwaarde is voor een diplomatieke oplossing in Libanon. Dat lijkt in te druisen tegen de soevereiniteit van Libanon, die Hezbollah en de Libanese regering juist gewaarborgd willen zien in een akkoord.
VN: al 40 dagen vrijwel geen voedselhulp in Noord-Gaza
Sinds het begin van de Israëlische belegering op 6 oktober dit jaar is er vrijwel geen voedselhulp het noorden van de Gazastrook binnengekomen. Dat staat in het verslag van VN-hulporganisatie OCHA over de humanitaire situatie in Gaza dat gisteren werd gepubliceerd.
"OCHA meldt dat alle pogingen van de VN om de mensen te helpen in Beit Hanoun, Beit Lahia en delen van Jabalia zijn geweigerd of belemmerd", zei VN-woordvoerder Stephane Dujarric. Bakkerijen en gaarkeukens in Noord-Gaza zijn hierdoor gesloten en de bevoorrading van brandstof voor watervoorzieningen en riolering is volledig gestopt, aldus Dujarric.
Ruim 100.000 Palestijnen zijn uit de noordelijkste delen van de Gazastrook gevlucht, waar volgens OCHA nu nog zo'n 70.000 mensen zijn. "Al meer dan 40 dagen kampen de mensen die in Noord-Gaza belegerd zijn met steeds slechtere omstandigheden om te overleven", staat in het rapport.
De directeur van een van de laatste nog deels operationele ziekenhuizen in het noorden, het Kamal Adwan-ziekenhuis, vertelt nieuwszender Al Jazeera vandaag dat er zeventien ondervoede kinderen zijn binnengebracht bij de spoedeisende hulp en dat een oude man is gestorven van de honger.
In Khan Younis in het zuiden van de Gazastrook is de situatie iets minder kritiek, maar ook daar zijn nijpende voedseltekorten:
Trump zal in het Midden-Oosten opschudding veroorzaken, zoveel is zeker
De verkiezingsoverwinning van Donald Trump kan grote impact hebben op het Midden-Oosten. Tijdens zijn campagne heeft de aankomende president van de VS beloofd om de oorlogen in Gaza en Libanon te stoppen, maar ook voor Iran en Saudi-Arabië kan het Amerikaanse beleid veranderen.
"Trump is onvoorspelbaar en je kunt meerdere kanten op met zijn uitspraken", zegt Paul Aarts, docent internationale betrekkingen aan de Universiteit van Amsterdam.
Lees hier verder:
Libanese soldaat omgekomen bij Israëlische aanval
Bij een Israëlische aanval op een militair voertuig in het zuiden van Libanon is een Libanese soldaat omgekomen. Dat zegt het Libanese leger op X. Het Israëlische leger heeft niet gereageerd op het bericht. Wel zegt het de afgelopen dag meer dan honderd doelen van Hezbollah in Libanon heeft beschoten.
Israëls officiële lijn is dat de luchtaanvallen in Libanon zijn gericht op de militante organisatie Hezbollah. Toch komen met regelmaat ook militairen van het reguliere Libanese leger onder vuur te liggen en worden er burgerdoelen geraakt. Gisteren werden er drie Libanese militairen gedood bij een Israëlische aanval op een positie van het leger in Safarand, ook in het zuiden van Libanon.
Bij een ander incident gisteren kwam een patrouille van Franse blauwhelmen, van vredesmacht Unifil, onder vuur te liggen. Het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken specificeert niet welke van de strijdende partijen verantwoordelijk was voor de beschieting.
Hezbollah: staakt-het-vuren moet soevereiniteit Libanon waarborgen
Een staakt-het-vuren tussen Hezbollah en Israël moet snel een einde maken aan het geweld en de soevereiniteit van Libanon waarborgen. Dat zegt Mahmoud Qmati, een functionaris van Hezbollah, op de televisiezender van de militante organisatie.
Hiermee lijkt hij te refereren aan berichten dat Israël het recht wil behouden aanvallen uit te voeren in Libanon, ook als er een staakt-het-vuren is. De Israëlische minister van Defensie Katz zei vorige week dat "Israëls recht om zelfstandig maatregelen te nemen tegen terroristische activiteiten" onderdeel moet zijn van een akkoord. Diplomaten zeiden toen al dat een dergelijke clausule voor zowel Hezbollah als de Libanese regering moeilijk te accepteren zou zijn.
Optimistisch én gereserveerd
De Franse minister van Buitenlandse Zaken Barrot zei vanochtend evenwel dat er momenteel een kans ligt om tot een langdurig bestand te komen "waarmee zowel de Libanese soevereiniteit als Israëls veiligheid worden gewaarborgd". Gisteren kwam VS-gezant Hochstein aan in Libanon om de reactie van Hezbollah op een Amerikaans vredesvoorstel aan te horen. Ook hij toonde zich optimistisch over de kansen op een bestand.
Hezbollah-functionaris Qmati is meer gereserveerd. Hij zegt dat hij "niet overdreven optimistisch" is, maar ook niet overdreven pessimistisch over de kansen op een akkoord. Vanuit Israël is het nog stil. Morgen reist Hochstein naar verwachting naar Israël.
Vier VN-blauwhelmen gewond door luchtaanval
Bij een luchtaanval op Zuid-Libanon zijn vier blauwhelmen van VN-vredesmacht Unifil gewond geraakt. Drie van hen moesten in het ziekenhuis behandeld worden. De blauwhelmen komen uit Kenia.
Unifil heeft niet bekendgemaakt wie verantwoordelijk is voor de aanval. Israël wijst naar Hezbollah, de Libanese groepering heeft nog niet gereageerd.
Bases van de vredesmacht zouden vandaag in totaal drie keer onder vuur hebben gelegen. Bij de andere aanvallen vielen geen gewonden, wel raakte een Unifil-basis beschadigd. Daarover zegt de vredesmacht dat "niet-statelijke actoren uit Libanon" waarschijnlijk verantwoordelijk waren. Dat kan duiden op Hezbollah.
Turkse president Erdogan sloot luchtruim voor Israëlische president
De Turkse president Erdogan heeft op de G20-top in Brazilië bevestigd dat hij eerder deze week het Turkse luchtruim heeft gesloten voor de Israëlische president Herzog. Daardoor kon Herzog niet naar de klimaattop in de Azerbeidzjaanse hoofdstad Bakoe afreizen. Het kantoor van de Israëlische president maakte zaterdag bekend dat hij de conferentie niet zou bijwonen vanwege "veiligheidsredenen".
Na 7 oktober vorig jaar kwamen Israël en Turkije lijnrecht tegenover elkaar te staan. Zo vergeleek Erdogan de Israëlische premier Netanyahu eind vorig jaar met Adolf Hitler. De Israëlische aanvallen op Gaza vertoonden volgens Erdogan gelijkenissen met de behandeling van Joden door de nazi's. Die uitlatingen maakten veel los in Israël.
Netanyahu looft 5 miljoen dollar uit voor iedere bevrijde gijzelaar
Israël is bereid om vijf miljoen dollar te geven aan iedere Palestijn die een Israëlische gijzelaar bevrijdt uit de handen van Hamas. Ook zal Israël die mensen helpen om de Gazastrook te verlaten. Dat zei de Israëlische premier Netanyahu tijdens een bezoek aan de Netzarim-corridor in de Gazastrook. Dat is de door Israël aangelegde weg die het noorden van Gaza afsluit van de rest van de Gazastrook.
Er zijn nog 101 gijzelaars in handen van Hamas, al wordt aangenomen dat een deel van hen niet meer in leven is.
De Israëlische premier sprak zich tijdens het bezoek ook uit over zijn visie op de toekomst van Hamas. Hij stelde dat de slagkracht van de terreurorganisatie afneemt en dat de groep niet lang meer over Gaza zal kunnen heersen.
Lange rijen in Khan Younis door voedseltekorten: 'Ik kreeg een kwart brood en moest weer gaan'
Drie gewapende Palestijnen gedood door Israëlische militairen
Het Israëlische leger heeft bij een inval op de bezette Westelijke Jordaanoever drie Palestijnse militanten doodgeschoten. Het waren leden van de Islamitische Jihad, zegt de groepering die door onder meer de Europese Unie wordt aangemerkt als terroristische organisatie.
Nieuwszender Al Jazeera meldt dat het gaat om twee twintigers en een dertiger. Ze werden gedood in de stad Qatabiya, niet ver van Jenin.
Volgens het Israëlische leger werden militairen vanuit een huis onder vuur genomen toen ze een door Israël gezochte Palestijn wilden arresteren. Bij het vuurgevecht werden de verdachte en de twee anderen gedood.
Het leger schrijft dat de gezochte Palestijn in het verleden had vastgezeten voor terroristische misdrijven en recent verantwoordelijk was voor aanvallen op Israëlische militairen. Het leger levert daarvoor geen bewijs.
Na de inval maakte het Israëlische leger het huis in Qatabiya met de grond gelijk:
Hezbollah stelt speech leider Qassem uit
Het mediakantoor van Hezbollah zegt dat de eerder vanmiddag aangekondigde speech van leider Qassem wordt uitgesteld. Een nieuwe datum wordt op een later moment bekendgemaakt. Het mediakantoor geeft geen reden voor het uitstel.
Naim Qassem volgde eind vorige maand Hassan Nasrallah op als leider van de militante beweging in Libanon. Nasrallah was gedood bij een Israëlisch bombardement op Beiroet. In eerdere speeches zei Qassem dat hij pas wilde onderhandelen over een bestand met Israël als dat land stopt met oorlog voeren.
Gezant Hochstein: eind aan conflict Libanon binnen handbereik
Een einde aan de oorlog in Libanon tussen Israël en Hezbollah is binnen handbereik, zegt de Amerikaanse gezant Hochstein. Hij sprak vanochtend in Beiroet met de Libanese parlementsvoorzitter Berri, die namens Hezbollah onderhandelt over een staakt-het-vuren met Israël.
Volgens Hochstein was het een zeer constructief gesprek en is er een echte mogelijkheid dat er een bestand komt. "Dit is een beslismoment", zei hij. "Ik ben hier om die beslissing mogelijk te maken, maar het is uiteindelijk aan de partijen om dit conflict tot een einde te brengen. Dat is nu binnen bereik."
Vrijwel tegelijk met de uitspraken van Hochstein meldde het mediakantoor van Hezbollah dat leider Qassem vandaag een speech zal geven. Over de inhoud daarvan is niets bekendgemaakt. In de eerste speech na zijn aantreden zei Qassem eind vorige maand dat hij niet zou smeken om een wapenstilstand. "Als Israël de agressie stopt, zullen we akkoord gaan, maar alleen onder voorwaarden die voor ons acceptabel zijn."
Israël heeft nog niet op de uitspraken van Hochstein gereageerd.
Amerikaanse gezant in Beiroet voor gesprekken
De Amerikaanse gezant voor het Midden-Oosten Amos Hochstein is aangekomen in de Libanese hoofdstad Beiroet voor een nieuwe ronde van gesprekken over een staakt-het-vuren met Israël. Hochstein praat onder anderen met de voorzitter van het parlement, Nabih Berri. De parlementariër is een bondgenoot van Hezbollah en onderhandelt namens de militante beweging over een bestand.
Een medewerker van Berri zei gisteravond tegen persbureau Reuters dat na de Libanese regering nu ook Hezbollah akkoord is met een Amerikaanse voorstel voor een staakt-het-vuren. Hij tekende daarbij aan dat de groepering nog wel wat opmerkingen had over de inhoud van de deal.
Iran: 'Europese en Britse sancties zijn niet gerechtvaardigd'
Sancties die recentelijk aan Iran zijn opgelegd door de EU en het VK zijn gebaseerd op valse beweringen over rakettransporten naar Rusland en zijn niet gerechtvaardigd. Dat zegt een woordvoerder van het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken.
Gisteren voegde Brussel de rederij van Iran en de directeur toe aan de lijst met sancties tegen Iran. Dat gebeurde volgens de EU als gevolg van de steun van Teheran aan Rusland in de oorlog in Oekraïne. Op dezelfde dag legde het VK sancties op aan de nationale luchtvaartmaatschappij en rederij van Iran, als reactie op de overdracht van ballistische raketten door Iran aan Rusland, aldus het VK.
"Iran beschouwt het opleggen van nieuwe sancties door de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk aan een aantal Iraanse individuen en rechtspersonen op basis van de valse bewering ballistische raketten naar Rusland te sturen als een ongerechtvaardigde daad die in tegenspraak is met de normen van het internationaal recht", zei de woordvoerder op het Telegram-kanaal van het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Hij voegde eraan toe dat Europese partijen via sancties het internationaal recht schenden, inclusief de vrijheid van navigatie en maritieme handel. Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne in 2022 hebben Moskou en Teheran hun militaire en economische samenwerking verstevigd.
Extra bescherming cultureel erfgoed Libanon uit vrees voor vernietiging
Werelderfgoedorganisatie Unesco heeft 34 locaties in Libanon extra bescherming toegekend. Deze stap is genomen uit vrees voor vernietiging van eeuwenoude of zelfs millennia oude bouwwerken. De VN meldde begin deze maand dat bij Israëlische luchtaanvallen in ruim een jaar tijd zeker tien moskeeën en kerken zijn verwoest in het buurland.
Onder meer de culturele oudheden in Baalbek en Tyrus, waar recent ook bombardementen in de buurt zijn uitgevoerd, krijgen aanvullende bescherming. Dat betekent niet dat er bijvoorbeeld luchtafweergeschut komt te staan bij Unesco-locaties. Wel komt er extra geld beschikbaar. Verder kan het aanvallen van zo'n plek veel zwaarder worden bestraft. Daarbij wordt verwezen naar het Haagse Verdrag (1954) waarin de bescherming van cultureel erfgoed internationaal is vastgelegd.
In Gaza is de situatie nijpender dan in Libanon. Onlangs werd duidelijk dat zeker 69 erfgoedlocaties zijn beschadigd. Unesco concludeerde dat op basis van een analyse van 120 locaties met satellietfoto's.
Volgens VN-cijfers is twee derde van alle gebouwen in de Gazastrook vernietigd of beschadigd geraakt in de oorlog. Met name de inzet van zware bommen door het Israëlische leger leidt tot verwoesting in het dichtbevolkte gebied.
Vijf doden bij luchtaanval in centrum van Beiroet
Volgens de Libanese autoriteiten zijn vijf mensen gedood bij een Israëlische luchtaanval op het centrum van Beiroet. In de verklaring wordt gesproken over zeker 24 gewonden. Een fotograaf van persbureau AP bevestigt dat er meerdere slachtoffers vielen bij het bombardement.
De luchtaanval werd uitgevoerd in een wijk met overheidsgebouwen en ambassades. Er zijn geen berichten dat deze panden zijn getroffen. Israël voert de laatste vaker aanvallen uit op het centrum van de hoofdstad. Gisteren werd de hoofdwoordvoerder van Hezbollah gedood bij een bombardement op de binnenstad.
Gewonde vrouw omgekomen in Noord-Israël
Een gewonde vrouw in de Noord-Israëlische stad Shefa Amr is bezweken aan haar verwondingen, zegt ambulancedienst Magen David Adom op X. Hulpverleners hebben tien mensen behandeld met lichte verwondingen. De mensen raakten gewond door een raketaanval uit Libanon, melden Israëlische media.
Kort na de dodelijke raketaanval werden volgens het leger nog eens tien projectielen afgevuurd. Deze raketten kwamen in Israël in onbewoond gebeid terecht, stelt het leger in een verklaring. In totaal zijn vandaag zo'n honderd raketten gelanceerd door Hezbollah.
Hezbollah begon met luchtaanvallen op Israël de dag na de aanslagen van 7 oktober vorig jaar. Sindsdien zijn enkele tientallen burgers aan Israëlische zijde omgekomen door raketten of drones.
De Israëlische bombardementen in Libanon hebben tot een veelvoud aan slachtoffers geleid. Volgens de Libanese autoriteiten is het dodental door Israëlische agressie inmiddels de 3500 gepasseerd. In deze cijfers wordt geen onderscheid gemaakt tussen burgers of militanten.
Israël bombardeert centrum van Beiroet, Hezbollah treft Noord-Israël
De Israëlische luchtmacht voert bombardementen uit op het centrum van de Libanese hoofdstad Beiroet. Volgens persbureau AP is een gebied getroffen waar overheidsgebouwen en ambassades staan. Er zijn nog geen berichten over slachtoffers. Volgens het persbureau heeft het leger burgers vooraf niet gewaarschuwd dat er een luchtaanval op komst was.
Vanuit Libanon is Israël vandaag opnieuw door Hezbollah bestookt met raketten. In de Noord-Israëlische stad Shefa Amr is een woning getroffen, melden media in Israël. Volgens ambulancedienst Magen David Adom zijn er zes mensen gewond geraakt. Een vrouw, die vastzit in het pand, zou er slecht aan toe zijn. Het leger van Israël bevestigt dat er meerdere raketaanvallen zijn uitgevoerd vanuit Libanon.
Het is nog onduidelijk hoeveel raketten het leger heeft neergehaald. Er wordt vermeld dat er "pogingen tot onderschepping" zijn ondernomen. Wel meldt het leger dat twee drones zijn neergehaald die vanuit Libanon naar Israël vlogen.
Netanyahu geeft meer duidelijkheid over aanval op Iran
De Israëlische premier Netanyahu zegt dat de aanval van Israël op Iran, vorige maand, verschillende wapenopslagplaatsen en raketfabrieken heeft geraakt. Daarnaast zou ook een element van het nucleaire programma van Iran zijn geraakt. Verdere details gaf hij daarover niet.
"Het is geen geheim wat we hebben geraakt", zei Netanyahu in een toespraak in de Knesset, het Israëlische parlement. Hij zei ook dat Iran nog wel steeds in staat is om nucleaire wapens te maken.
Kort na de aanval zei Israël alleen dat het militaire doelen onder vuur had genomen. De aanval volgde na verschillende aanvallen over en weer tussen beide landen. Na de aanval van vorige maand kondigde Iran direct een tegenaanval aan.
EU komt met meer sancties tegen Iran
De Europese Unie breidt haar sancties tegen Iran verder uit. Het land wordt gestraft vanwege de steun aan Rusland in de oorlog tegen Oekraïne.
De EU wil vooral proberen de droneproductie van Iran te raken. Zo komt er een verbod op de export van onderdelen voor de productie van drones en raketten. Europese bedrijven en instanties mogen ook geen gebruik meer maken van havens en sluizen die worden gebruikt of gecontroleerd door personen die op de Europese sanctielijst staan.
De sanctielijst is ook verder uitgebreid. Zo komen onder meer twee Iraanse havens op de lijst omdat die belangrijk zijn voor de handel van de drones. Ook een Iraanse rederij en zijn directeur komen op de sanctielijst vanwege het verschepen van de drones. Daarnaast komen er sancties tegen drie Russische rederijen.
UNRWA: voedselkonvooi geplunderd in Gaza
Een voedselkonvooi van 109 vrachtwagens is dit weekend op gewelddadige wijze geplunderd nadat het konvooi de Gazastrook was binnengereden. Dat zegt de VN-hulporganisatie UNRWA tegen persbureau Reuters. Volgens de hulporganisatie voor Palestijnse vluchtelingen zijn door het geweld zeker 98 vrachtwagens verloren gegaan. Een medewerker van UNRWA noemt het een van de ergste incidenten met de hulpverlening sinds de start van de oorlog.
UNRWA specificeert niet wie de vrachtwagens geplunderd heeft, maar zegt wel dat de chauffeurs van de vrachtwagens door gewapende overvallers onder schot werden gehouden.
Het konvooi kreeg van Israël de opdracht om snel weer te vertrekken via een onbekende route. "Dit incident benadrukt de ernst van toegangsproblemen om hulp te leveren in het zuiden en midden van Gaza", zegt een medewerker van UNRWA. "De urgentie van de crisis kan niet genoeg worden benadrukt."
De meer dan 2 miljoen Gazanen zijn voor hulpverlening afhankelijk van UNRWA. Het is de belangrijkste distributeur van hulp in Gaza. De hulp komt maar mondjesmaat de regio binnen en er zijn grote tekorten. In het noorden van de Gazastrook komt amper hulp. Het gebied wordt belegerd door Israël.
Meer doden gemeld bij aanvallen in Gazastrook
Bij Israëlische aanvallen verspreid over de Gazastrook zijn vandaag zeker twintig mensen gedood, zeggen artsen in Gaza tegen persbureau Reuters. Naast de eerder gemelde doden in een tentenkamp in Mawasi, meldt Reuters zeven doden bij een luchtaanval op een huis in Gaza-Stad, vier doden in Nuseirat in Centraal-Gaza, drie in Rafah en twee in Beit Lahia in het noorden.
Het Israëlische leger heeft vandaag geen informatie gedeeld over aanvallen in de Gazastrook.
De situatie in het uiterste noorden van de Gazastrook wordt steeds nijpender. De directeur van het Kamal Adwan-ziekenhuis in Beit Lahia zegt dat er meer en meer ondervoede kinderen binnen worden gebracht en dat er niet genoeg ambulances zijn om mensen te helpen. "Gisteren kreeg ik een noodoproep van vrouwen en kinderen die vastzaten onder het puin. Doordat ik ze niet kon helpen, zijn ze nu dood", zegt Abu Safina tegen Reuters.
Er komt al weken nagenoeg geen hulp het noorden van Gaza in, dat wordt belegerd door het Israëlische leger. Ook in andere delen zijn er tekorten. Zaterdag werd een konvooi van bijna honderd vrachtwagens met voedselhulp geplunderd in het zuiden van Gaza, maakte VN-hulporganisatie UNRWA vandaag bekend.
Israëlische minister: verklaring Halsema 'onacceptabel'
De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Gideon Saar heeft op X uitgehaald naar Femke Halsema. Hij noemt het "volslagen onacceptabel" dat de Amsterdamse burgemeester heeft gezegd dat ze het woord 'pogrom' niet opnieuw zou gebruiken in referentie naar de aanvallen op Israëlische voetbalsupporters anderhalve week geleden in de hoofdstad. Ze zei dat haar woorden als propaganda waren gebruikt.
Volgens Saar is er "geen ander woord dan pogrom" voor de aanvallen op Maccabi-supporters. Hij zegt dat de omschrijving van de gebeurtenissen in Amsterdam als pogrom niet vanuit Israël kwam, maar van Nederlandse politici. Hij noemt daarbij Caroline van der Plas (BBB), Geert Wilders (PVV) en Chris Stoffer (SGP).
Toch sprak de Israëlische ambassadeur bij de Verenigde Naties rond 03.00 uur op 8 november al van een pogrom "in de straten van Holland". Wilders gebruikte het woord pogrom vervolgens rond 06.00 uur op X. Saar zelf sprak twee uur later over "verschrikkelijke barbaarse en antisemitische terroristische aanslagen".
In de nacht van 7 op 8 november raakten een aantal Maccabi-supporters gewond na gerichte aanvallen. In de uren en dagen daarvoor was het al onrustig in Amsterdam en hadden de Maccabi-supporters zelf ook de confrontatie opgezocht.
Veldkamp: bezoek Wilders aan nederzettingen niet in lijn met kabinetsbeleid
Het voorgenomen bezoek van Geert Wilders aan een Israëlische kolonist op de bezette Westelijke Jordaanoever staat "haaks" op het kabinetsbeleid. Dat zegt minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp tegen persbureau ANP.
Wilders is uitgenodigd om volgende maand Israël te bezoeken door een ultrarechtse kolonistenleider die oproept tot de annexatie van de Westoever. Dat meldde NRC vorige week. Het programma van het bezoek is niet bekend, maar omdat de uitnodiging van de kolonistenleider komt ligt het voor de hand dat Wilders ook naar de nederzettingen op de Westoever gaat.
Deze nederzettingen zijn in strijd met internationaal recht. Zowel het Internationaal Gerechtshof in Den Haag als de Algemene Vergadering van de VN heeft Israël opgedragen zich van de Westoever terug te trekken. Wilders is zeer uitgesproken in zijn steun voor Israël. In juli dit jaar noemde hij Jordanië "de enige echte Palestijnse staat" waarmee hij in feite de tweestatenoplossing - een Palestijnse staat waar de Westoever onderdeel van zou moeten zijn - afwees.
Veldkamp benadrukt dat het kabinet deze tweestatenoplossing steunt, die ook internationaal wordt gezien als oplossing voor het conflict. "In het buitenland weet men donders goed wie in Nederland aan de knoppen van het beleid zit", zegt hij, erop doelend dat dit het kabinet is, en niet Wilders.
Israël zelf wijst de tweestatenoplossing ook af, getuige een motie in het Israëlische parlement eerder dit jaar. Stapsgewijs breidt het zijn autoriteit en de nederzettingen op de Westoever uit, terwijl uiterst rechtse ministers openlijk voor de annexatie van het gebied zijn.
Borrell: EU moet druk op Israël uitoefenen om oorlog te stoppen
De EU-buitenlandchef Josep Borrell vindt dat de EU druk op Israël moet uitoefenen om de oorlog in de Gaza te stoppen. Dat zegt hij tegen persbureau Reuters voor een vergadering van buitenlandministers van EU-landen in Brussel.
Borrell zegt dat er ondanks de vele pogingen geen perspectief is op een einde van de oorlog, en dat daarom de druk moet worden opgevoerd op zowel Israël als Hamas. Afgelopen vrijdag suggereerde hij dat de EU de politieke dialoog met Israël zou moeten stoppen.
"Onze aanpak van de oorlog in Gaza heeft gefaald, we moeten ons anders opstellen", zei hij. Ook deed hij een voorstel voor een EU-breed importverbod voor producten uit Israëlische nederzettingen op de bezette Westelijke Jordaanoever.
Minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp wijst het stoppen van de politieke dialoog als drukmiddel van de hand. Hij zegt tegen persbureau ANP dat "we de deuren moeten openhouden". Vandaag vergaderen de buitenlandministers over de voorstellen van Borrell. Het is de laatste vergadering van Borrell voordat zijn termijn als buitenlandchef van de EU afloopt.
Gezin van vier gedood bij Israëlische aanval op tent in Zuid-Gaza
Bij een Israëlische aanval op een tent voor vluchtelingen in Khan Younis in Zuid-Gaza zijn vier mensen gedood. Het gaat om twee kinderen van zeven en negen en hun ouders. Dat zeggen Palestijnse overheidsfunctionarissen tegen persbureau AP. Een derde kind, van 10, raakte gewond.
Nieuwszender Al Jazeera meldt de aanval en het dodental ook, en zegt dat deze werd uitgevoerd door een Israëlische legerhelikopter. Volgens Al Jazeera vond de aanval plaats in Mawasi, de strook langs de kust direct naast de stad Khan Younis, die vol staat met tenten van ontheemden Palestijnen.
Een verslaggever van AP heeft de lichamen gezien in het ziekenhuis. De kinderen waren onthoofd door de ontploffing. Het Israëlische leger heeft niet op deze specifieke aanval gereageerd. Het zegt geregeld dat militanten zich schuilhouden tussen burgers en dat het maatregelen neemt om burgerslachtoffers te voorkomen.
Vorige week stelde de VN in een rapport dat bijna 70 procent van de geverifieerde doden in Gaza vrouwen en kinderen zijn, en dat de leeftijdsgroep van kinderen tussen vijf en negen het meest is vertegenwoordigd.
Kolonisten en leger Israël vielen tientallen Nederlandse hulpprojecten aan op Westoever
Tientallen door Nederland gefinancierde hulpprojecten op de Westelijke Jordaanoever zijn de afgelopen jaren gesaboteerd door Israëlische kolonisten of militairen, schrijft Investico in samenwerking met De Groene Amsterdammer en Trouw. Volgens het onderzoek is het aantal vernielingen fors toegenomen sinds het uitbreken van de oorlog op 7 oktober 2023.
Het is bekend dat Israël de illegale nederzettingen op de bezette Westoever almaar uitbreidt. Ook zijn Palestijnen in het gebied sinds het begin van de oorlog vaker het doelwit van aanslagen en aanvallen door kolonisten, die gesteund worden door het leger. De Israëlische ministers Smotrich en Ben-Gvir zijn zelf kolonist en pleiten voor annexatie van de Westelijke Jordaanoever.
De schade aan Nederlandse hulpprojecten is substantieel, erkent het ministerie van Buitenlandse Zaken tegenover Investico. Uit deze reactie blijkt ook dat de Israëlische autoriteiten geen financiële compensatie hebben gegeven voor de vernielingen en inbeslagnames. Het ministerie zegt dat Nederland zich inspant om de schade vergoed krijgen als een incident onder de aandacht wordt gebracht.
Lees hier verder:
'VS-gezant morgen naar Beiroet voor gesprekken staakt-het-vuren'
De Amerikaanse gezant Amos Hochstein reist morgen af naar Beiroet voor gesprekken over een staakt-het-vuren tussen Hezbollah en Israël. Dat meldt persbureau Reuters op basis van een Libanese bron.
Libanese media meldden dat de voorzitter van het Libanese parlement, Nabih Berri, gisteravond het antwoord van Hezbollah heeft gekregen op een Amerikaans voorstel voor een bestand. Berri onderhandelt als tussenpersoon voor Hezbollah. Wat er precies in het voorstel staat is niet bekend, maar verwacht wordt dat een van de voorwaarden is dat Hezbollah zich uit het grensgebied met Israël terugtrekt.
De Israëlische luchtaanvallen op Libanon gaan ondertussen in alle hevigheid door. Het dodental van een aanval op een computerwinkel in het centrum van Beiroet gisteravond laat is gestegen naar twee, meldt het Libanese ministerie van Volksgezondheid. Bij een andere aanval in Beiroet kwamen vier mensen om, onder wie de woordvoerder van Hezbollah, Mohammed Afif.
Bij een Israëlische luchtaanval in de regio Nabatieh in het zuiden van Libanon vielen zeker zeven doden, onder wie zes hulpverleners, meldt het Libanese staatspersbureau. Het Israëlische leger heeft de aanval op de woordvoerder in Beiroet bevestigd, maar heeft geen informatie gedeeld over andere gevechtshandelingen in Libanon.
Elf doden bij Israëlische aanval in Zuid-Libanon
In de regio Tyrus, in het zuiden van Libanon, zijn zeker elf mensen omgekomen bij een Israëlische raketaanval. Dat meldt het Libanese ministerie van Volksgezondheid. Ook zijn bijna vijftig mensen gewond geraakt. In het gebied zitten veel Hezbollah-leden.
Het is niet duidelijk of de slachtoffers strijders van Hezbollah zijn of burgers. Eerder op de dag vielen er ook al twee doden bij een Israëlische aanval op een legerbasis in Zuid-Libanon.
Ook in Beiroet waren er Israëlische aanvallen. Hezbollah bevestigt nu dat een prominent lid daarbij om het leven is gekomen. Mohammed Afif, hoofdwoordvoerder en media-adviseur van de geliquideerde Hezbollah-leider Nasrallah, was volgens Hezbollah "een steunpilaar". Afif zou in een kantoor in het centrum van Beiroet hebben gezeten dat gebombardeerd werd.
Welkom
Welkom in het liveblog over de ontwikkelingen in het Midden-Oosten. Het blog van vorige week kan je hier teruglezen.