Sunak en Zelensky bellen met elkaar • Biden waarschuwt Rusland opnieuw

Sunak en Zelensky spreken elkaar over de telefoon

In een telefoongesprek tussen de nieuwe Britse premier Sunak en de Oekraïense president Zelensky heeft Sunak zijn onverminderde steun aan Oekraïne uitgesproken. Ook zei Sunak dat hij hoopt Zelensky binnenkort te ontmoeten.

Sunak en Zelensky waren het eens over de noodzaak om druk te blijven uitoefenen op het regime van Poetin door middel van economische sancties.

Volgens Zelensky zullen de bilaterale banden tussen Oekraïne en het VK sterker worden. Ook nodigde hij Sunak uit voor een bezoek aan Oekraïne.

Biden waarschuwt Rusland opnieuw voor inzetten kernwapens

De Amerikaanse president heeft opnieuw gezegd dat Rusland een "ernstige, ernstige fout" zou maken als het kernwapens inzet in Oekraïne.

Biden maakte de opmerking nadat Russische functionarissen hadden beweerd dat Oekraïne zich voorbereidt op het gebruik van een zogenaamde vuile bom, iets wat Oekraïne en het Westen ontkennen.

De vrees is dat Rusland deze uitspraken doet als voorwendsel om zelf een aanval te doen met kernwapens.

Zelensky bedankt Duitsland voor steun

De Oekraïense president Zelensky heeft Duitsland bedankt voor de steun aan zijn land. Vandaag bracht de Duitse president Steinmeier voor het eerst sinds het uitbreken van de oorlog een bezoek aan Oekraïne. Hij zat anderhalf uur in een schuilkelder nadat het luchtalarm was afgegaan.

Zelensky noemde de Duitse steun groot en historisch en benadrukte daarbij de levering van een luchtafweersysteem. "Dat is een prioriteit voor dit land."

Steinmeier zei nog eens dat Duitsland achter Oekraïne staat. "We steunen jullie en we zullen jullie blijven steunen. Dit geldt economisch, politiek en ook militair, zo lang als nodig is." Steinmeier zei ook dat hij de burgers bewondert om hun moed.

Brussel vraagt hulp voor herstel stroomnet Oekraïne

De Europese Commissie vindt dat EU-landen en bedrijven meer geld en andere middelen op tafel moeten leggen om de door Rusland verwoeste energievoorziening van Oekraïne te herstellen. Eurocommissaris Kadri Simson noemt de situatie dringend.

Door de zware Russische raket- en droneaanvallen van de afgelopen weken zijn schakelstations, transformators en hoogspanningskabels verwoest. Volgens Kiev ligt meer dan een derde van de energievoorziening in puin. Daardoor zitten veel Oekraïners zonder stroom en verwarming.

"Het welzijn van duizenden en tienduizenden huishoudens, kwetsbare mensen, kinderen en bejaarden staat op het spel", zei Simson tegen de energieministers van de EU-landen op een vergadering in Luxemburg.

President Poetin eist hogere wapenproductie

In een toespraak tot de onlangs gevormde Coördinatieraad heeft president Poetin gezegd dat de wapenproductie omhoog moet om de Russische troepen in Oekraïne beter te uit te rusten. Om dat te bereiken moeten er bureaucratische belemmeringen worden weggenomen, zei Poetin. Russische militairen klagen al maanden over slechte wapens en een gebrekkige bevoorrading. Russen die onlangs zijn gemobiliseerd klaagden dat ze zelf een deel van hun uitrusting moeten aanschaffen en dat ze amper worden getraind voordat ze naar het front worden gestuurd.

Duitse president schuilkelder in tijdens bezoek aan Oekraïne

De Duitse president Steinmeier moest bij zijn bezoek aan Oekraïne direct naar de schuilkelder. De president arriveerde in de plaats Korioekivka, in de buurt van Kiev, en kort na aankomst ging het luchtalarm af.

De president ging samen met de burgemeester de schuilkelder in. Daar sprak Steinmeier met burgers over hun ervaringen. Een vrouw vertelde in tranen over de oorlog, een andere vrouw sprak over haar partner die aan het front vecht tegen de Russen.

De president bleef anderhalf uur in de schuilkelder. "Dat gaf ons een bijzonder indrukwekkend beeld van de omstandigheden waaronder mensen hier leven", zei hij na afloop.

Volgens het Oekraïense leger ging het alarm af omdat het Russische leger tien Iraanse gevechtsdrones had laten vertrekken vanuit Belarus. Of de drones ook schade hebben aangericht is niet bekend.

Oekraïense vicepremier: blijf komende winter in het buitenland

De Oekraïense regering roept Oekraïense vluchtelingen op voorlopig in het buitenland te blijven, vanwege de oorlogsschade aan de elektriciteits- en warmtevoorzieningen in het land.

"Als het kan, blijf in het buitenland en breng daar de winter door", zei vicepremier Veresjtsjoek op de Oekraïense televisie. "U ziet wat de Russen doen. We moeten deze winter overleven." Maar Veresjtsjoek is ook optimistisch gestemd, en hoopt dat het land vanaf de komende lente weer kan worden opgebouwd. Het Russische leger heeft veel elektriciteits- en warmtevoorzieningen in Oekraïne verwoest met raketaanvallen en drones.

Volgens de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR zijn sinds het begin van de oorlog op 24 februari 7,7 miljoen Oekraïners naar andere Europese landen gevlucht. 4,4 miljoen mensen hebben een tijdelijke verblijfsstatus gekregen. In Oekraïne zelf zijn ook miljoenen mensen gevlucht naar andere delen van het land.

Noorwegen pakt vermoedelijke Russische spion op

De Noorse veiligheidsdienst PST heeft in de noordelijke stad Tromsø een man opgepakt die zou spioneren voor de Russen. Dat meldt de Noorse omroep NRK.

De man, die met een Braziliaans paspoort het land in was gekomen, werkte op de Universiteit van de Tromsø als gastdocent. Maar onderzoekers denken dat het gaat om een Rus, die op de universiteit onder een valse naam en identiteit aan het werk was om te spioneren voor een van de Russische inlichtingendiensten. Hij was sinds 2021 in Noorwegen.

De PST vreest dat de man inlichtingen heeft vergaard over Noorse activiteiten in het noorden van het land. De Noren zien in de man "een gevaar voor onze fundamentele nationale belangen" en zijn bang dat de informatie die hij heeft vergaard misbruikt wordt door Rusland.

De afgelopen weken heeft Noorwegen meerdere Russen opgepakt. Onder hen zijn drie mannen en een vrouw, die foto's gemaakt zouden hebben van objecten die niet gefotografeerd mogen worden. Ze zijn wel weer op vrije voeten. NAVO-lidstaat Noorwegen heeft de afgelopen maanden de controle langs de grens met Rusland opgeschroefd vanwege de Russische invasie in Oekraïne. In het noordoosten van Noorwegen deelt het land een grens van 198 kilometer met Rusland.

Atoomwaakhond weer naar Oekraïne, Rusland herhaalt beschuldiging over 'vuile bom'

De Oekraïense minister Kuleba van Buitenlandse Zaken zegt op Twitter dat de internationale atoomwaakhond van de Verenigde Naties (IAEA) binnenkort opnieuw een bezoek zal brengen aan Oekraïne. Daar zullen ze "bewijzen dat Oekraïne geen vuile bommen heeft en ook geen plannen om die te ontwikkelen", aldus Koeleba, verwijzend naar Russische beschuldigingen over dit onderwerp.

Het Kremlin herhaalde vandaag zijn aantijging dat Oekraïne van plan is een 'vuile bom' in te zetten, een explosief beladen met radioactief materiaal. Onder meer de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk zien in die beschuldiging een voorwendsel om de oorlog verder te laten escaleren. Over die Westerse reactie zei Kremlin-woordvoerder Peskov vandaag dat die "verre van serieus" is en bovendien "niet toelaatbaar, vanwege de ernst van het gevaar".

Oekraïne kiest songfestivalnummer tijdens live-uitzending vanuit schuilkelder

Oekraïne organiseert de selectieronde voor het Eurovisie Songfestival dit jaar in een schuilkelder in Kiev, heeft de organisatie bekendgemaakt. De publieke omroep van het land zendt de voorronde, waarin wordt bepaald welke artiest Oekraïne volgend jaar zal vertegenwoordigen op het songfestival, op zaterdag 17 december live uit. Er hebben zich al bijna 300 deelnemers aangemeld met in totaal zo'n 400 liedjes. Daaruit wordt een selectie gemaakt van artiesten die op 17 december mogen meedoen.

Oekraïne won het Eurovisie Songfestival dit jaar in Turijn. Normaal gesproken is de winnaar van het muziekfestival het gastland voor de daaropvolgende editie, maar vanwege de oorlog in Oekraïne wordt het evenement volgend voorjaar georganiseerd in Liverpool.

The Washingon Post: 'Poetins kok' kritisch op legerleiding in gesprek met Poetin

De eigenaar van de beruchte Wagner Group, Jevgeni Prigozjin, heeft zich onlangs in een gesprek met president Poetin kritisch uitgelaten over de manier waarop het Russische leger de oorlog in Oekraïne aanpakt. Dat schrijft The Washington Post op basis van twee ingewijden. Volgens de krant heeft Prigozjin onder meer gezegd dat de Russische legerleiding fouten maakt.

Ook zou hij van mening zijn dat het leger te veel leunt op zijn Wagner Group, een Russische paramilitaire organisatie die bekendstaat om grove mensenrechtenschendingen. Daarvoor krijgt de huurlingenorganisatie te weinig geld, vindt Prigozjin, die ook wel 'Poetins kok' wordt genoemd.

Zelf ontkent de Russische zakenman persoonlijk contact te hebben gehad met Poetin. "Ik heb geen kritiek geuit op het leiderschap van de Russische strijdkrachten", zegt hij via een woordvoerder tegen The Washington Post.

Momenteel is de Wagner Group bezig met de aanleg van een verdedigingslinie in de regio Loegansk, in het oosten van Oekraïne. Prigozjin omschreef de linie onlangs als de "Wagner-lijn". CNN meldde dit weekend dat op satellietbeelden van het Amerikaanse bedrijf Maxar te zien is dat de linie bestaat uit rijen van kleine piramides van cement, waarachter zich loopgraven bevinden. De obstakels zijn bedoeld om bijvoorbeeld tanks tegen te houden.

'Anti-oorlogswandelingen' in Sint Petersburg

Zelensky: nog geen cent aan wederopbouwgeld ontvangen

De Oekraïense president Zelensky heeft de deelnemers aan de conferentie in Berlijn toegesproken via een videoverbinding. Daarin herhaalde hij dat Russische raketten en Iraanse drones meer dan een derde van de Oekraïense energievoorziening hebben verwoest. "Het wordt voor ons moeilijk om de winter door te komen", zei hij.

Verder stelde Zelensky dat Oekraïne van de ruim 17 miljard euro die nodig is voor de eerste fase van wederopbouw "nog geen cent heeft ontvangen". Het gaat om het zogeheten 'snelle herstelplan' dat Oekraïne eerder dit jaar heeft ontwikkeld om de meest cruciale infrastructuur te herstellen. De 17 miljard is nodig voor een eerste klap; in totaal schat Oekraïne zo'n 349 miljard euro nodig te hebben voor de wederopbouw.

Zelensky riep vandaag op tot snelheid: maak van "abstracte getallen" op korte termijn "concrete acties", zei hij.

Berlijnse conferentie over wederopbouw Oekraïne begonnen

In Berlijn is een internationale conferentie begonnen over de wederopbouw van Oekraïne, georganiseerd door onder anderen de Duitse bondskanselier Scholz en voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie. Bij de bijeenkomst zijn vertegenwoordigers van het Duitse en Oekraïense zakenleven aanwezig, evenals internationale organisaties, vertegenwoordigers van de G20-landen en de G7, waarvan Duitsland momenteel voorzitter is.

Bij de opening zei bondskanselier Scholz dat moeilijk in te schatten is hoeveel de wederopbouw van Oekraïne zal kosten. "Er worden ongelooflijke bedragen genoemd, maar in werkelijkheid kan niemand zeggen hoeveel geld er nodig is. Ook omdat het er helaas van afhangt hoeveel er nog vernietigd wordt."

Scholz noemde in dit verband ook de droneaanvallen van Rusland, die volgens hem een nieuw dieptepunt zijn in de oorlog in Oekraïne. Hij noemde het "een teken van de wanhoop van Moskou".

Gisteren zeiden Scholz en Von der Leyen al dat er voor de wederopbouw van Oekraïne een strategie nodig is die vergelijkbaar is met het Marshallplan na de Tweede Wereldoorlog. Daarmee kregen Europese landen tussen 1948 en 1952 geld, goederen, grondstoffen en levensmiddelen van de Verenigde Staten. Dat gebeurde in de vorm van leningen en giften.

Oproep Duitse bondspresident: 'Kijk door de ogen van Oekraïners'

De Duitse bondspresident Steinmeier heeft bij zijn bezoek in Kiev herhaald dat Duitsland militaire, politieke, financiële en humanitaire hulp blijft bieden aan Oekraïne. Ook riep hij inwoners van Duitsland vanuit Kiev op om niet te vergeten wat de oorlog voor Oekraïners betekent.

"Ondanks alle ontberingen die de oorlog ook voor Duitsland met zich meebrengt, laten we even door de ogen van de Oekraïners kijken", zei hij. "Dan begrijpen we dat zij onze solidariteit en steun nodig hebben, zo lang als nodig is."

De woordvoerder van Steinmeier plaatste een foto van de aankomst van de bondspresident op Twitter:

'Sinds begin oorlog kwart van Russische Ka52-helikoptervloot vernietigd'

Volgens de Britse militaire inlichtingendienst zijn sinds het begin van de oorlog in Oekraïne zeker 23 Russische gevechtshelikopters van het type Ka-52 vernietigd. Dat zou meer dan een kwart zijn van het totale aantal van deze aanvalshelikopters waarover Rusland de beschikking heeft. Volgens de Britten zijn de Russische gevechtshelikopters vooral getroffen door mobiele luchtverdedigingssystemen ('manpads').

"Russische commandanten zullen waarschijnlijk steeds vaker overgaan tot risicovolle acties met gevechtshelikopters, als een van de weinig beschikbare opties om troepen tijdens gevechten te ondersteunen", zegt het Britse ministerie van Defensie op Twitter. Volgens gegevens van het ministerie raakt de Russische artilleriemunitie ondertussen op.

Eerder schreven we in dit artikel waarom de Britten dagelijks inlichtingen delen over de oorlog in Oekraïne.

Diplomaten: Rusland wil 'vuile bom'-kwestie in VN-Veiligheidsraad bespreken

Rusland is van plan om de kwestie rond de zogeheten 'vuile bom' vandaag te bespreken in de VN-Veiligheidsraad, zeggen diplomaten. Volgens Moskou overweegt Oekraïne om zo'n radiologisch wapen in te zetten, maar onder andere de NAVO, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk zeiden gisteren al dat daar geen enkel bewijs voor is. Zij zien de beschuldiging van Rusland als een plan om de oorlog onder valse voorwendselen verder te laten escaleren.

De ministers van Buitenlandse Zaken van Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten spraken gisteren in een verklaring van "doorzichtige valse beschuldigingen" van Rusland. De landen hebben naar eigen zeggen duidelijk gemaakt dat ze die beschuldigingen verwerpen.

Gisteren belden ook de drie hoogste generaals van Rusland, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk bij hoge uitzondering met elkaar om de situatie te bespreken. Het is onduidelijk hoe Rusland in dat gesprek heeft gereageerd.

Vrouwen Oekraïense krijgsgevangenen vrezen voor het leven van hun mannen

Het Internationale Rode Kruis krijgt maar mondjesmaat toegang tot Oekraïense krijgsgevangenen, hoewel in het Verdrag van Genève is afgesproken dat krijgsgevangenen contact moeten kunnen hebben met de hulporganisatie. De partners van de Oekraïners die gevangen zijn genomen maken zich grote zorgen.

NOS-verslaggever Wessel de Jong maakte deze reportage in de Oekraïense hoofdstad Kiev:

Duitse president bezoekt Kiev

De Duitse president Steinmeier is vandaag in Oekraïne. Het is de eerste keer dat hij het land bezoekt sinds het begin van de oorlog. Steinmeier kwam vanmorgen vroeg per trein aan in Kiev, waar hij onder meer een ontmoeting zal hebben met president Zelensky. Het bezoek van de Duitse president was niet van tevoren aangekondigd.

"Mijn boodschap aan de inwoners van Oekraïne is: wij staan niet alleen aan uw kant. We zullen Oekraïne ook blijven steunen, economisch, politiek en militair", zei Steinmeier aan het begin van zijn bezoek. Hij wil tijdens zijn verblijf in Kiev onder meer kijken hoe Duitsland kan helpen bij het herstel van verwoeste infrastructuur, zoals waterleidingen en energiecentrales.

"Het was belangrijk voor mij om een teken van solidariteit te tonen aan de Oekraïners", zei hij. Het is al de derde poging van Steinmeier om het land te bezoeken. Vorige week werd zijn bezoek om veiligheidsredenen kort van tevoren afgeblazen. Een eerste poging strandde omdat Oekraïne toen naar verluidt viel over Steinmeiers politieke verleden. Als minister van Buitenlandse Zaken zou hij een te pro-Russische koers hebben gevaren in het conflict tussen Rusland en Oekraïne.

Welkom

In dit liveblog houden we je op de hoogte van het laatste nieuws over de oorlog in Oekraïne. Het blog van gisteren kun je hier teruglezen.