Nederlands leger traint ook volgend jaar Oekraïense militairen in Engeland

Zelensky tegen Israël: Poetin zal Iran helpen met atoomprogramma

President Zelensky heeft opnieuw een klemmend beroep op Israël gedaan om de kant van Oekraïne te kiezen en luchtafweersystemen te sturen. Hij beweert dat de Russische president Poetin Iran waarschijnlijk zal helpen met zijn atoomprogramma in ruil voor militaire hulp.

"Wordt het niet tijd dat jullie land kiest aan welke kant het staat?", vroeg Zelensky retorisch in een videogesprek met de Israëlische krant Haaretz. Hij heeft Israël al vaker onder druk gezet in de hoop geavanceerd defensiematerieel te krijgen. Voor zover bekend is het de eerste keer dat Zelensky inspeelt op de Israëlische vrees voor het Iraanse atoomprogramma, met het oog op de naderende parlementsverkiezingen in Israël. De Oekraïense president onderbouwde zijn bewering niet met bewijs.

Oekraïne en de VS beschuldigen Iran van het leveren van aanvalsdrones aan Rusland. Moskou en Teheran ontkennen dat, hoewel er diverse beelden zijn van aanvallen met kamikazedrones of neergehaalde drones. Ook volgens experts gaat het zeer waarschijnlijk om in Iran gemaakte drones.

Israël zei vorige week dat het wel bereid is Oekraïne te helpen met een systeem dat vroegtijdig waarschuwt voor Russische luchtaanvallen.

Nederlands leger traint ook volgend jaar Oekraïense militairen in Engeland

Nederland helpt ook volgend jaar mee met de training van Oekraïense militairen in Engeland. Het gaat om het oefenen van Oekraïense rekruten op het gebied van schietvaardigheid, medische zorg en humanitair oorlogsrecht.

Momenteel werken zo'n 90 Nederlandse militairen van de Koninklijke Landmacht mee aan de zogeheten trainingsmissie Interflex. Volgend jaar gaan zo'n 90 militairen van het Korps Mariniers de volgende twee lichtingen Oekraïense rekruten een basistraining geven. De totale kosten van de Nederlandse deelname worden geschat op 7 miljoen euro.

Defensieminister Ollongren heeft het nieuws vandaag bekendgemaakt. Ze noemt haar bezoek aan de missie in Engeland indrukwekkend:

Russische, Britse en Amerikaanse topgeneraals bespreken 'vieze bom'

De drie hoogste generaals van Rusland, de VS en het Verenigd Koninkrijk hebben met elkaar gebeld. Het uitzonderlijke overleg ging over de beschuldiging in Russische staatsmedia dat Oekraïne overweegt een zogenoemde 'vieze bom' in te zetten, een provisorisch nucleair wapen.

Volgens de westerse topgeneraals is er geen enkel bewijs dat Oekraïne zo'n wapen wil gebruiken. Een vieze bom is een normaal explosief, beladen met radioactief materiaal. Het is onvergelijkbaar met de kracht een kernbom, maar het gebruik ervan zou een sterke escalatie van de oorlog betekenen.

Het is onduidelijk wat de Russische stafchef Valery Gerasimov heeft gezegd over de beschuldigingen. NAVO-chef Jens Stoltenberg benadrukt dat het gaat om een ongefundeerde beschuldiging.

Russische staatsmedia: Oekraïense raketaanval op dam Nova Kachovka

Het Russische staatspersbureau Ria Novosti beweert dat Oekraïne een raketaanval heeft uitgevoerd op de dam bij Nova Kachovka. Volgens de door Rusland geïnstalleerde autoriteiten van de bezette regio Cherson is er geen zware schade aangericht.

Kiev en Moskou beschuldigen elkaar al dagen van plannen om de belangrijke dam op te blazen. Volgens Oekraïne heeft Rusland explosieven op de dam geplaatst, met het doel om een deel van de regio onder water te zetten.

Maar Russische staatsmedia stellen dat Oekraïne de dam vandaag heeft aangevallen. Er is geen bewijs voor deze bewering. Drie van negentien afgevuurde Himars-raketten zouden de waterkrachtcentrale volgens Ria Novosti hebben getroffen. Er is sprake van slachtoffers, maar er wordt geen aantal genoemd. Ook blijft onduidelijk in hoeverre de dam en de centrale schade zouden hebben opgelopen.

Gooi Iran uit WK om steun aan Rusland, roept voetbalclub Sjachtar op

De algemeen directeur van de Oekraïense voetbalclub Sjachtar Donetsk vindt dat Iran uit het komende WK in Qatar moet worden gezet. Als reden daarvoor geeft Serhej Palkin dat het Iraanse regime medeplichtig is aan het leed van Oekraïne door Rusland militair te steunen.

"Het zou een eerlijk besluit zijn om internationaal de aandacht te vestigen op een regime dat in eigen land zijn beste mensen doodt en helpt bij het vermoorden van Oekraïners", zegt Palkin in een verklaring. Hij verwijst hiermee naar de demonstraties voor vrijheid in Iran, die hardhandig de kop in worden gedrukt.

De Oekraïense topclub komt met de oproep een dag voordat Sjachtar speelt tegen Celtic in de Champions League. De regering in Kiev beschuldigt Teheran al langer van het leveren van drones en raketten aan Moskou. Volgens de VS is er bewijs dat Iran direct betrokken is bij de strijd op de grond in Oekraïne.

Ex-chef van centrale bank Oekraïne gezocht wegens verduistering

De voormalige gouverneur van de centrale bank van Oekraïne wordt gezocht wegens verduistering. Kyrylo Sjevtsjenko zou omgerekend voor 5,5 miljoen euro hebben verduisterd, meldt de Oekraïense corruptiewaakhond.

Sjevtsjenko stopte begin oktober abrupt met zijn werk als chef bij de bank. Aanvankelijk zou het gaan om gezondheidsproblemen, maar later verklaarde hij politiek onder druk te zijn gezet.

Roemeense minister van Defensie neemt ontslag na uitspraken over Oekraïne

De Roemeense minister van Defensie Vasile Dincu, heeft vandaag ontslag genomen vanwege problemen bij de samenwerking met de president.

De minister noemt zijn besluit noodzakelijk was om "een aantal absoluut noodzakelijke projecten" bij het ministerie van Defensie niet te blokkeren.

Dincu stopt een week nadat hij ophef had veroorzaakt door te suggereren dat de enige kans op vrede voor Oekraïne ligt in onderhandelingen met Rusland. Dat staat haaks op het officiële standpunt van Roemenië.

De minister was bijna een jaar defensieminister. Roemenië is lid van de Europese Unie en de NAVO en grenst aan Oekraïne.

'Opblazen dam Kachovka gaat offensief Oekraïne twee weken vertragen'

Volgens het hoofd van de Oekraïense militaire inlichtingendienst, Kyrylo Boedanov, wordt het offensief van het leger "met slechts twee weken" vertraagd als Rusland de Kachovka dam opblaast. Bij het doorbreken van de dam lopen delen van de bezette regio Cherson onder water, die Oekraïne weer in handen probeert te krijgen.

Het gedeeltelijk doorbreken van de dam zou betekenen dat Moskou door Rusland bezet gebied onder water zet, zegt Boedanov. Daarnaast zou het volledig doorbreken van de dam betekenen dat het geannexeerde schiereiland de Krim zonder zoet water komt te zitten, terwijl die voorziening sinds de invasie juist weer is hersteld door Rusland.

Volgens president Zelensky heeft Rusland explosieven bij de dam geplaatst. Hij waarschuwde eerder dat Moskou van plan is om het waterbouwwerk te vernietigen. Rusland zegt juist dat Kiev de dam op wil blazen.

Oekraïners willen geen Russisch meer spreken, gaan op taalcursus

Nu het de taal van de bezetter is, willen veel Russischsprekende Oekraïners de Oekraïense taal leren. Een deel van hen, vooral in het oosten van het land, spreekt nu nog alleen Russisch. Verslaggever Jeroen de Jager ging langs bij een centrum waar taalcursussen worden gegeven.

"Ze doden ons en ze vernietigen onze huizen", zegt een deelnemer die al haar hele leven Russisch spreekt. "We moeten overgaan op Oekraïens. Het is niet heel makkelijk en het zal even duren, maar de toekomstige generaties zullen Oekraïens spreken."

Russisch en Oekraïens lijken op elkaar. Het is een beetje te vergelijken met Duits en Nederlands, zegt De Jager in het NOS Radio 1 Journaal. Ze kunnen Oekraïens op zich verstaan en lezen, maar spreken van huis uit Russisch. "Je moet op een gegeven moment lef hebben en niet bang zijn voor fouten, want er is natuurlijk wel een verwantschap tussen die talen", aldus De Jager.

Russische staatscommissie onderzoekt opmerkingen presentator RT

De staatsonderzoekscommissie in Rusland gaat kijken naar de opmerkingen van RT-presentator Anton Krasovski. Hij zei vorige week op de staatstelevisie dat Oekraïense kinderen verdronken hadden moeten worden als ze Russen in het land als bezetters zagen tijdens de Sovjet-periode.

Krasovski werd geschorst door de staatspropagandazender RT en verontschuldigde zich vandaag op sociale media. "Nou, dit soort dingen gebeuren: je bent in de lucht, je wordt meegesleept, en je kunt niet stoppen. Ik vraag om vergeving", schrijft hij.

De hoofdredacteur van RT schrijft op de website van de zender dat ze hoopt dat het conflict Oekraïne zo snel mogelijk voorbij is. "Voor alle kinderen in Oekraïne, de Donbas, en alle andere kinderen." Eerder vandaag werden de uitspraken van Krasovski veroordeeld door Oekraïne. Vanwege de uitspraken werd presentator bestempeld als een aanstichter van genocide.

Russisch bestuur Cherson vormt milities met lokale inwoners

Het door Rusland geïnstalleerde bestuur van de Oekraïense regio Cherson is bezig om milities te vormen met lokale inwoners. Dat zeggen de bezetters op de online berichtendienst Telegram. Mannen die in Cherson blijven ondanks herhaaldelijke oproepen van Rusland om dat gebied te verlaten, hebben "de mogelijkheid" om zich aan te melden bij de "territoriale defensie-eenheden".

In andere bezette Oekraïense regio's zoals Donetsk werden eerder al mannen nog gedwongen om zich aan te sluiten bij het leger van de Russische bondgenoten. Het dwingen van burgers om te vechten in het leger van een bezetter wordt gezien als een schending van de Geneefse Conventies.

Chirurg vreest nóg een winter in verwoest Izjoem

Joeri Koeznetsov werkt in de kelder van een verwoest ziekenhuis in het oosten van Oekraïne. Het is de enige plek waar het nog veilig is voor artsen en patiënten. Maar met de winterkou in aantocht, vrezen hij en zijn staf het ergste.

'Langeafstandraketten veranderen weinig aan Oekraïens offensief'

De inzet van de luchtmacht door Rusland is nog altijd relatief gering, maar neemt wel iets toe, zegt hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga in het NOS Radio 1 Journaal. "Ik doel dan op de Iraanse drones, maar ook op het afvuren van langeafstandraketten door bommenwerpers en gevechtsvliegtuigen. Dat zien we vanaf begin oktober plaatsvinden onder meer door de nieuwe bevelhebber. De aanvallen zijn gericht op de energie-infrastructuur van Oekraïne. Dat is nieuw en raakt de maatschappij echt."

De vraag is echter of het effectief is voor Rusland, zegt Osinga. Als ze dit vanaf het begin van de oorlog hadden ingezet, had het een veel grotere strategische impact gehad op de besluitvorming in Kiev van Zelensky. Nu zie je dat veel drones en kruisraketten worden neergehaald door de luchtafweer in Oekraïne. Ze zijn ook in staat om toch weer veel van de energiefaciliteiten te herstellen. Gisteren was 30 procent al weer hersteld."

In korte tijd is twee keer een Russisch gevechtsvliegtuig neergestort zonder dat het werd neergehaald. Gisteren gebeurde dat in de Russische stad Irkoetsk. Osinga zegt dat de oorzaak van de recente crashes moeilijk te bepalen is. "Bij de eerste crash zou het een motorstoring zijn geweest. Dat kan gebeuren, maar dat het na zo'n korte tijd weer gebeurt, geeft te denken. Er wordt gezegd dat de onderhoudstoestand van heel veel vliegtuigen matig is en ook de kwaliteit en de toevoer van reserveonderdelen te wensen overlaat."

Ook de westerse sancties spelen een rol, denkt Osinga. "De wapenindustrie en de luchtvaartindustrie hebben last van de sancties omdat noodzakelijke hoogwaardige technologie niet geleverd wordt. Hierdoor worden vliegtuigen 'gekannibaliseerd' voor onderdelen om andere vliegtuigen in de lucht te houden.

Nederlands team gaat helpen met onderzoek naar oorlogsmisdaden in Oekraïne

Een Nederlands forensisch team vertrekt voor de tweede keer naar Oekraïne om te helpen met het sporenonderzoek naar oorlogsmisdrijven die daar zijn gepleegd. De Nederlanders doen dat in opdracht van het Internationaal Strafhof in Den Haag (ICC). Daarmee wordt gehoor gegeven aan een oproep van de Oekraïense overheid aan landen om te helpen bij het onderzoek naar de gruwelijkheden.

De forensische specialisten gaan op bepaalde plekken kijken wat daar precies gebeurd is, bijvoorbeeld bij massagraven. Ze doen dna-onderzoek en bekijken digitaal verkeer dat kan wijzen op het plegen van oorlogsmisdaden. Gedacht moet worden aan foto's en berichten, bijvoorbeeld via WhatsApp. De resultaten worden overhandigd aan het strafhof om later te worden gebruikt in eventuele rechtszaken.

Het gaat om een onafhankelijk onderzoek, zegt Angelo Wouters van de Koninklijke Marechaussee, die het team leidt. Elke dag moet worden afgewogen of de situatie veilig genoeg is om te werken, legt de commandant uit in het NOS Radio 1 Journaal. Het grootste risico is volgens hem dat er raketten inslaan, die mogelijk mensen verwonden. "Het is uitdagend en onvoorspelbaar. Gelukkig hebben we onder andere experts bij ons op het gebied van veiligheid, die goed kunnen adviseren over de do's en don'ts in dit soort omstandigheden. "

Rusland erkent het ICC niet. Het uiteindelijk vervolgen van Russen voor eventuele misdaden in Oekraïne is daardoor lastig. Toch hoopt Wouters op vervolging. Daarnaast is volgens hem het vaststellen van de misdaden ook een erkenning voor de slachtoffers.

Scholz en Von der Leyen willen Oekraïne plan dat lijkt op Marshallplan

Voor de wederopbouw van Oekraïne is een strategie vereist die vergelijkbaar is met het Marshallplan na de Tweede Wereldoorlog. Dat schrijven de Duitse bondskanselier Scholz en voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie in een opiniestuk in de Frankfurter Allgemeine Zeitung.

Volgens de twee politici is het steunen van Oekraïne ook in het belang van de Europese Unie. "Oekraïne verdedigt ook de op internationale regels gebaseerde orde, de basis van ons vreedzame samenleven en welzijn wereldwijd", schrijven ze. "Dus als we Oekraïne steunen, bouwen we aan onze toekomst en aan die van ons gezamenlijke Europa."

Scholz en Von der Leyen noemen de wederopbouw van het door Rusland binnengevallen land een langdurige taak, die nu moet beginnen. "Alhoewel men voorzichtig moet zijn met historische vergelijkingen, gaat het hier om niets minder dan een Marshallplan voor de 21ste eeuw."

In beeld: verlaten Russische loopgraven

In het Oekraïense dorpje Dovhalivka zijn Russische loopgraven verlaten. Er liggen lege pakjes sigaretten en dozen waar voedselpakketten in zaten. Verder zijn er achtergelaten wapens te vinden en instructies voor het gebruik ervan.

'Oekraïne steeds beter in staat om kamikazedrones te onderscheppen'

Britse inlichtingendiensten melden dat Oekraïense pogingen om Russische aanvalsdrones onschadelijk te maken steeds succesvoller zijn. Ongeveer 85 procent van de kamikazedrones die Rusland inzet, wordt uit de lucht gehaald, melden officiële Oekraïense bronnen, onder wie president Zelensky.

De drones zijn langzaam, lawaaierig en vliegen op lage hoogtes. Daarom zijn ze makkelijk uit de lucht te halen met luchtafweersystemen, meldt het Britse ministerie van Defensie op Twitter. De inlichtingendiensten verwachten dat Rusland de drones vaker gaat inzetten, omdat langeafstandswapens steeds schaarser worden.

De kamikazedrones draaien op een een simpele tweetaktmotor, als een ouderwetse gemotoriseerde grasmaaier. Het zijn onbemande vliegtuigjes met tientallen kilo's explosieven aan boord, die naar verluidt worden geleverd door Iran. Ze worden ingezet tegen doelen in heel Oekraïne.

Boven de stad Kiev schoten agenten een drone uit de lucht:

Presentator geschorst na opmerkingen over verdrinken Oekraïense kinderen

Presentator Anton Krasovski van RT (voorheen Russia Today) ligt onder vuur na een opmerking over Oekraïense kinderen. Die moesten volgens hem worden verdronken als ze de Russen in het land tijdens de Sovjet-periode zagen als bezetters. Als ze niet verdronken werden, moesten ze in hutten worden gestopt en in brand gestoken, zei Krasovski daarna.

De hoofdredacteur van het programma besloot daarop om hem te schorsen vanwege zijn "walgelijke opmerkingen". Ze voegde eraan toe dat niemand bij RT zijn mening deelt. De zender staat onder controle van de Russische staat en is sinds het begin van de invasie een uitgesproken voorstander van de oorlog geweest.

Oekraïne heeft de uitlatingen van Krasovski scherp veroordeeld. Volgens het land moet de presentator worden gezien als aanstichter van genocide. "Regeringen die RT nog steeds niet hebben verboden, moeten dit fragment bekijken", zei de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Koeleba.

Het fragment:

'Overheid heeft ontheffingen voor sancties tegen Rusland'

De Nederlandse overheid heeft tientallen ontheffingen gegeven op de sancties die vanwege de oorlog in Oekraïne zijn ingesteld tegen Rusland. Dat meldt RTL Nieuws op basis van een inventarisaties bij de betrokken ministeries.

Een bedrijf of instelling dat een ontheffing krijgt hoeft zich niet aan de sancties te houden. Er zijn 91 ontheffingen afgegeven door het ministerie van Buitenlandse Zaken, Economische Zaken, Financiën, Infrastructuur of Onderwijs.

Dat gebeurde bijvoorbeeld bij schepen die onder de Russische vlag varen. Eigenlijk mogen die hun lading niet lossen in havens van de Europese Unie, maar voor schepen met bijvoorbeeld aluminimum en voedsel wordt het wel toegestaan. In Nederland is dat sinds het begin van de oorlog in februari 34 keer gebeurd. De ontheffingen worden verleend om "in specifieke gevallen een mate van flexibiliteit te verlenen", aldus het ministerie van Buitenlandse Zaken tegen RTL Nieuws.

Macron: Oekraïne heeft het recht voorwaarden vrede zelf te bepalen

De Franse president Macron herhaalt dat Oekraïne het recht heeft om zelf te bepalen wanneer het tijd is om vrede te sluiten en onder welke voorwaarden. Het einde van de oorlog kan niet worden bepaald door het recht van de sterkste, sprak Macron bij een vredesbijeenkomst in Rome. "Om nu over vrede te beginnen, of op te roepen tot vrede, moet ondraaglijk zijn voor hen die vechten voor vrijheid. Het zou lijken op verraad."

Macron voegde eraan toe dat de internationale gemeenschap aan de zijde van Oekraïne zal staan als het de tijd rijp vindt voor vredesbesprekingen. "Neutraal blijven zou een acceptatie betekenen van het principe van het recht van de sterkste, en daar ben ik het niet mee eens." Rusland kan een vrede niet militair opleggen, aldus Macron.

Welkom

In dit liveblog houden we je op de hoogte van het laatste nieuws over de oorlog in Oekraïne. Het blog van gisteren kun je hier teruglezen.