Israël wil Kiev helpen met waarschuwingssysteem • Morgen stroomonderbrekingen in heel Oekraïne

Duitse president annuleert op laatste moment trip naar Oekraïne

De Duitse president Steinmeier gaat morgen toch niet naar Kiev voor een ontmoeting met president Zelensky. Volgens Duitse media is de reis uitgesteld om veiligheidsredenen. De Oekraïense hoofdstad wordt geregeld door de Russen bestookt met zogeheten kamikazedrones.

De twee presidenten hebben nu afgesproken dat ze morgen met elkaar bellen.

Morgen in heel Oekraïne tijdelijk stroomuitval

Morgen zijn er in heel Oekraïne stroomonderbrekingen, meldt de plaatsvervangend chef van het kantoor van president Zelensky. Dat komt door de recente Russische aanvallen op elektriciteitscentrales, waarbij volgens de president 30 procent van de centrales is geraakt.

Netbeheerder Ukrenerho laat weten dat de elektriciteit in elke regio op verschillende tijdstippen maximaal vier uur lang wordt uitgeschakeld. Inwoners krijgen het advies om op tijd hun telefoon op te laden en powerbanks, zaklampen en batterijen bij de hand te houden.

Volgens de plaatsvervangend chef moet het stroomgebruik tussen 07.00 en 23.00 uur tot een minimum worden teruggebracht. Hij voegde eraan toe dat de straatverlichting in steden maar beperkt zal functioneren.

NOS-verslaggevers Jeroen de Jager en Wessel de Jong waren vandaag in Zjytomyr, waar opnieuw de stroom uitviel na een Russische aanval:

In beeld: schuilkelders bij bushaltes in Charkov

In de Oost-Oekraïense stad Charkov worden kleine schuilkelders gebouwd in de buurt van bushaltes. Als het luchtalarm klinkt, kunnen mensen die op de bus wachten daar dekking zoeken.

De schuilplaats is voorzien van twaalf stoelen, maar kan in totaal dertig mensen herbergen. De ruimte is uitgerust met bewakingscamera's, een alarmknop en een bak met zand om vuur te kunnen doven.

Eind juli trof een Russische raket een bushalte in Mykolajiv, in het zuiden van Oekraïne. Daarbij kwamen meerdere mensen om.

Israël wil Oekraïne helpen met waarschuwingssysteem

Israël wil Oekraïne helpen met een systeem dat vroegtijdig waarschuwt voor Russische luchtaanvallen, zegt de Israëlische defensieminister Gantz. Volgens een woordvoerder van het ministerie kan daarbij worden gedacht aan iets als sirenes of telefonische waarschuwingen, waarin wordt aangeven dat burgers dekking moeten zoeken.

Tot dusver leverde Israël op militair gebied alleen zaken als helmen, veldhospitalen en inlichtingen. Gantz heeft morgen een gesprek met de Oekraïense minister van Defensie.

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Koeleba vroeg gisteren opnieuw om luchtafweer zodat raketten en door Iran geleverde drones uitgeschakeld kunnen worden, maar daar voelt Gantz niets voor. Israël heeft met zijn Iron Dome-systeem een geavanceerde raketafweer.

Het land heeft de Russische invasie wel veroordeeld, maar slaat een relatief milde toon aan tegen Moskou. Daarbij speelt de burgeroorlog in Syrië een rol. Omdat Rusland het Syrische luchtruim beheerst heeft Israël de Russen nodig om in Syrië vijanden aan te kunnen vallen.

Vliegveld Bergen paar uur dicht na melding over drone

De luchthaven van Bergen in Noorwegen is vanochtend een paar uur gesloten omdat omwonenden zeker één drone hadden gezien. Het vliegveld ligt in de buurt van de belangrijkste marinebasis van het land.

De afgelopen maanden zijn er in Noorwegen veel meldingen gedaan over drones bij belangrijke infrastructuur, zoals olie- en gasinstallaties. De autoriteiten vermoeden dat Rusland de toestellen de lucht in stuurt. Meerdere Russen werden de afgelopen tijd opgepakt voor het vliegen met drones of het maken van foto's bij belangrijke locaties in Noorwegen.

Vandaag werd bekend dat de Noorse binnenlandse veiligheidsdienst het onderzoek naar de meldingen overneemt. "De drones kunnen worden gebruikt voor spionage, of gewoon om angst te zaaien", zei het plaatsvervangend hoofd van de veiligheidsdienst.

De Noorse premier Støre noemt de dronevluchten van Rusland onacceptabel, maar zegt ook dat er op dit moment geen concrete dreiging is tegen zijn land.

Bob Deen: 'Let op strategische dam bij Cherson'

Bob Deen, Oost-Europadeskundige bij Instituut Clingendael, verwacht dat het Russische leger zich binnenkort zal terugtrekken uit delen van de regio Cherson. Voor de Russen is het lastig om de regio op langere termijn vast te houden, omdat de Oekraïners de aanvoerroutes hebben afgesneden. Het gebied achter de rivier de Dnjepr is gemakkelijker te verdedigen.

Hij maakt zich meer zorgen over hoe de regio wordt achtergelaten. "De stad Cherson kan nog steeds vanaf de andere kant van de rivier onder vuur worden genomen." Ook zou een dam bij de stad Nova Khachovka kunnen worden opgeblazen. Als dat gebeurt, treedt een groot deel van de Dnjepr buiten zijn oevers.

Oekraïne heeft de dam eerder aangevallen, maar volgens Deen was dat om het vervoer van militair materieel via de dam onmogelijk te maken. "Er is een risico dat de Russen de dam opblazen en de Oekraïners daar de schuld van geven. Dat is iets wat we de komende dagen goed in de gaten moeten houden."

VS: afkondiging staat van beleg door Poetin 'wanhoopsactie'

De aankondiging van president Poetin dat vanaf morgen in de onlangs geannexeerde Oekraïense regio's de staat van beleg geldt is een wanhoopsactie, zegt het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. "Het zou voor niemand een verrassing moeten zijn dat Rusland terugvalt op wanhopige tactieken om te proberen controle te krijgen over deze gebieden", aldus een woordvoerder.

Poetin zei dat in de bezette gebieden in de Donbas en in de regio's Zaporizja en Cherson vanaf morgen de staat van beleg geldt. Dat betekent dat de gebieden onder strengere controle komen staan van het Kremlin. Wat er precies zal veranderen is nog niet duidelijk, maar mogelijke maatregelen onder een staat van beleg zijn deportaties, censuur, het sluiten van scholen en verregaande afluisterbevoegdheden.

'Westen kan weinig tegen Iraans-Russische samenwerking'

Iran raakt steeds meer betrokken bij de oorlog in Oekraïne. Het land levert naast aanvalsdrones nu ook militaire adviseurs aan Rusland, meldde The New York Times vanochtend.

Deskundigen zeggen dat het Westen weinig kan doen tegen de samenwerking tussen Moskou en Teheran. Nieuwe strafmaatregelen zullen weinig effect sorteren, meent Iranexpert Erwin van Veen. "Veel succes met verdere sancties - dat zal hun reactie zijn. De huidige sancties zijn al zo breed dat ze haast alle sectoren treffen."

Lees er meer over in dit verhaal:

Bij de Iraanse ambassade in Lissabon was gisteren een gezamenlijk protest van Iraniërs en Oekraïners tegen de levering van Iraanse raketten en drones aan Rusland. Teheran ontkent overigens in alle toonaarden dat het wapentuig aan de Russen levert.

EU-parlement wil ruimere begroting vanwege oorlog

Het Europees Parlement wil in de begroting voor volgend jaar meer geld reserveren om de gevolgen van de oorlog in Oekraïne beter op te vangen. Het gaat om 850 miljoen euro, dat onder meer bedoeld is voor humanitaire hulp en het Europees Defensiefonds.

De komende weken onderhandelen het parlement en de EU-lidstaten over de plannen. De begroting behelst een bedrag van minstens 184 miljard euro.

Europese mensenrechtenprijs voor inwoners Oekraïne

De Oekraïense bevolking krijgt dit jaar de Sacharovprijs, de belangrijkste Europese mensenrechtenprijs. "Ze komen op voor waar ze in geloven en vechten voor onze waarden", zegt Roberta Metsola, voorzitter van het Europees Parlement, dat de prijs jaarlijks toekent. "Zij riskeren hun leven voor ons. Er is niemand die deze prijs meer verdient dan zij."

De 'Sacharovprijs voor de vrijheid van denken' omvat een bedrag van 50.000 euro. Dat geld gaat naar maatschappelijke organisaties in Oekraïne.

De prijs is vernoemd naar Sovjetdissident en Nobelprijswinnaar Andrej Sacharov. Vorig jaar ging de prijs naar de Russische oppositieleider Aleksej Navalny, die zich jarenlang verzette tegen president Poetin. Hij werd vorig jaar veroordeeld tot een verblijf in een strafkamp en zit daar nog steeds. De prijs werd daarom in ontvangst genomen door zijn dochter.

Twee jaar geleden was de prijs voor de oppositiepartijen in Belarus, op het moment dat daar werd gedemonstreerd tegen de met fraude omgeven herverkiezing van president Loekasjenko.

Sancties EU tegen Iran in de maak voor gebruik Iraanse drones door Rusland

Experts van de 27 EU-landen zijn het eens dat aan acht Iraniërs en Iraanse rechtspersonen sancties moeten worden opgelegd. Ze worden medeverantwoordelijk gehouden voor de aanvallen van Rusland met Iraanse drones in Oekraïne.

Bij die aanvallen zijn de afgelopen weken meer dan zeventig mensen omgekomen. Ook werd een derde van de Oekraïense elektriciteitsvoorziening vernield. Daardoor zitten mogelijk miljoenen Oekraïners de komende tijd zonder verwarming.

Het voorstel van de experts wordt vanmiddag in een vergadering van EU-ambassadeurs besproken.

Poetin kondigt noodtoestand af in geannexeerde gebieden

De Russische president Poetin heeft de noodtoestand afgekondigd in de door Rusland geannexeerde gebieden van Oekraïne. Daaronder rekent hij de bezette gebieden in de Donbas en de regio's Zaporizja en Cherson. De Krim wordt niet genoemd.

Met de invoering van de noodtoestand komen deze gebieden onder strengere controle te staan van het Kremlin. De staat van beleg geeft het leger meer macht en beperkt de vrijheden van burgers.

Verder wordt het moeilijker voor mensen om te reizen van en naar acht regio's in Rusland die grenzen aan Oekraïne.

Oekraïne: evacuatie Cherson propaganda

De regering van Oekraïne doet de evacuatie van burgers in de regio Cherson af als een "propagandashow".

In het door Rusland bezette deel van die regio worden 50.000 tot 60.000 burgers verplaatst, volgens Rusland om de Russische militairen de vrije hand te geven bij de verdediging tegen een Oekraïense aanval. Burgers kunnen overigens alleen naar Rusland of naar door Rusland bezet gebied in Oekraïne.

Een naaste medewerker van president Zelensky zegt dat Rusland de inwoners van de stad Cherson bang probeert te maken met nepnieuws over beschietingen. "Propaganda zal niet werken."

Hulplijn voor Oekraïners in geestelijke nood in Litouwen

De Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) is in Litouwen een hulplijn gestart voor gevluchte Oekraïners met psychische problemen. Het noodnummer is dagelijks van 10.00 uur tot 20.00 uur bereikbaar. Bellers worden in hun moedertaal te woord gestaan.

"Het staat vast dat Oekraïners die voor de oorlog gevlucht zijn niet alleen materiële, maar ook emotionele ondersteuning nodig hebben. Het is het beste als dat professioneel en in de moedertaal gebeurt", zegt het hoofd van de hulplijn.

Sinds het begin van de oorlog, op 24 februari, zijn er 68.300 Oekraïners naar Litouwen uitgeweken.

Berlusconi stuurde '20 flessen lambrusco en aardige brief' naar Poetin

De voormalige Italiaanse premier Berlusconi heeft de rechtse coalitie in Italië mogelijk in problemen gebracht met uitlatingen over zijn vriendschap met president Poetin. Het Italiaanse persagentschap LaPresse bracht een opname naar buiten waarin de ex-premier tegenover partijgenoten pocht dat hij weer op goede voet staat met Poetin.

Berlusconi is op 29 september 86 geworden. "Hij stuurde me twintig flessen wodka en echt een heel aardige brief voor mijn verjaardag. Ik heb geantwoord met twintig flessen lambrusco en een net zo'n aardige brief."

Berlusconi was een van de winnaars van de Italiaanse verkiezingen van vorige maand. Zijn Forza Italia is een van de partijen in het rechtse blok dat een regering mag vormen. Forza Italia hoopt onder meer het ministerie van Buitenlandse Zaken in handen te krijgen.

De andere partijen van dat blok hebben nog niet gereageerd. Berlusconi's eigen partij zei in eerste instantie dat het om een anekdote van jaren terug ging. Na publicatie van de opname kwam nog een reactie. "De positie van Forza Italia en voorzitter Silvio Berlusconi is in lijn met die van Europa en de Verenigde Staten."

Israël wijst hulpverzoek Oekraïne van de hand

Israël wijst een verzoek voor wapenleveranties van Oekraïne van de hand. De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Koeleba deed gisteren een klemmend beroep op Israël om luchtafweer te leveren. Door Iran geleverde drones hebben de afgelopen week in Oekraïne grote schade aangericht.

"Als Israël destructieve acties van Iran echt wil bestrijden, is het tijd om de kant van Oekraïne te kiezen", zei Koeleba. "In de afgelopen week zijn door drone- en raketaanvallen meer dan zeventig mensen omgekomen."

De Israëlische minister van Defensie Gantz herhaalde gisteravond in een radio-interview dat Israël geen wapens aan Oekraïne verkoopt. "Ik ben de minister van Defensie en ik ben verantwoordelijk voor de export van Israëlische wapens." Israël blijft wel medische en humanitaire hulp sturen.

De voormalige Russische president Medvedev, een vertrouweling van president Poetin en vicevoorzitter van de Russische Veiligheidsraad, heeft Israël maandag gewaarschuwd geen wapens naar Oekraïne te sturen. Israël zou daarmee de politieke relaties tussen beide landen "vernietigen".

Rusland evacueert tienduizenden inwoners van regio Cherson

Het door Rusland geïnstalleerde bestuur van Cherson is begonnen met de evacuatie van 50.000 tot 60.000 inwoners van die regio. Ze worden vanuit de haven van de stad Cherson naar de zuidelijke oever van de Dnjepr-rivier gebracht.

"Daarvoor worden veerboten ingezet die mensen overzetten naar Aljosjki en Hola Pristan", meldt een Telegram-bericht van het bestuur. "Daar is een tijdelijke accommodatie opgezet waar hulpverleners de reis verder bepalen. Ze houden daarbij rekening met wat iemand wil."

Het bericht meldt verder dat de inwoners een bestemming in Rusland kunnen kiezen of in de "nieuwe gebieden". Met dat laatste worden waarschijnlijk door Rusland bezette delen van Oekraïne bedoeld.

De door Rusland geïnstalleerde gouverneur van de regio kondigde de evacuatie gisteren aan. "Ik herhaal dat ons leger alle mogelijkheden moet hebben om de aanval af te slaan. Voor de gemoedsrust van de militairen, dat ze weten dat ze geen rekening hoeven te houden met burgers, is het noodzakelijk dat ze verplaatst worden."

'Oekraïense aanval op kerncentrale Zaporizja afgeslagen'

Rusland zegt dat Oekraïnse strijdkrachten geprobeerd hebben de kerncentrale van Zaporizja te heroveren. Die ligt op de zuidelijke over van de Dnjepr in het door Rusland bezette deel van deze provincie. De aanval met boten zou na een gevecht van uren zijn afgeslagen.

"Na artilleriebeschietingen is geprobeerd aan land te gaan. Het gevecht duurde drie en een half uur, zei een door Rusland aangestelde provinciebestuurder tegen het Russische staatspersbureau RIA Novosti.

'Polen koopt Zuid-Koreaanse raketinstallaties'

Polen staat op het punt om 288 Zuid-Koreaanse K239 Chunmoo-raketlanceerders aan te schaffen, hoorde persbureau Reuters van bronnen in Zuid-Korea. Met de order zou een bedrag van 6,1 miljard euro zijn gemoeid. Het contract wordt mogelijk deze week al getekend.

Polen versterkt zijn strijdmacht in verband met de Russische invasie in Oekraïne. Het land wil 3 procent van zijn bnp aan defensie besteden. De krijgsmacht moet twee keer zo groot worden.

In juli bereikten Zuid-Korea en Polen een akkoord over de levering van 190 tanks en 236 houwitsers. Daar is 5,9 miljard euro mee gemoeid. De eerste daarvan zijn al in Polen aangekomen.

Polen wil in Zuid-Korea ook 48 FA-50-gevechtsvlietuigen aanschaffen. Volgend jaar komen de eerste in Polen aan.

NAVO levert anti-dronesystemen aan Oekraïne

De NAVO levert Oekraïne apparatuur om zich te verdedigen tegen luchtaanvallen en die ook geschikt is tegen drones.

"De NAVO levert de komende dagen anti-dronesystemen om het gevaar van drones te weerstaan, ook die van Iran", zei secretaris-generaal Stoltenberg.

Oekraïne zegt dat door Russische droneaanvallen de afgelopen week bijna een derde van de energiecentrales is vernietigd. Rusland ging daartoe over nadat het op de fronten in het oosten en het zuiden van het land was teruggedrongen.

Iraanse bronnen zeiden tegen persbureau Reuters dat Iran Rusland meer drones en ook raketten wil leveren.

'Iran stuurt Revolutionaire Garde naar de Krim voor hulp bij inzet drones'

Iran heeft leden van de Islamitische Revolutionaire Garde naar de geannexeerde Krim gestuurd om de Russen te helpen met het oplossen van problemen met de Iraanse drones die Rusland gebruikt. Dat meldt The New York Times op basis van Amerikaanse functionarissen. De Iraniërs zouden gestationeerd zijn op een Russische basis op de Krim waar veel van de Iraanse drones zich nu bevinden.

Oekraïne heeft de afgelopen dagen te maken gehad met zware luchtaanvallen van Rusland. De Russen gebruiken onder meer kamikazedrones die ze van Iran kopen op burgerdoelen en Oekraïense elektriciteitscentrales. Volgens de Oekraïense president Zelensky heeft Rusland inmiddels bijna een derde van alle centrales in Oekraïne verwoest.

De Islamitische Revolutionaire Garde is het elitekorps van het Iraanse regime, opgericht in 1979, het jaar van de Islamitische Revolutie. De krant legt de aanwezigheid van de Iraniërs op de Russische basis uit als een verdere toenadering tussen Rusland en Iran.

President Zelensky veroordeelt de inmenging van Iran in het conflict:

Russische generaal: Oekraïne zet alle mogelijke reserves in

Sergej Soerovikin, de nieuwe bevelhebber van Russische troepen in Oekraïne, spreekt van een 'gespannen situatie' in Oekraïne.

"Het Oekraïense regime wil door onze verdediging heen breken", zegt hij in gesprek met staatspersbureau TASS. "Om dit voor elkaar te krijgen, stuurt het Oekraïense leger alle mogelijke reserves naar de frontlinie." Volgens hem worden vooral de regio Koepjansk en Lyman in Oost-Oekraïne bestookt en het gebied bij Mykolajiv en Kryvy Rih in de regio Cherson.

De afgelopen tijd heeft het Oekraïense leger veel terreinwinst geboekt in de bezette gebieden. Soerovikin stelt dat dit tot grote verliezen leidt aan Oekraïense kant: "Iedere dag zijn er zo'n 600 tot 1000 doden aan vijandelijke kant". Of dit klopt is niet duidelijk. Over de verliezen aan Russische kant zei hij niets.

De generaal werd op 8 oktober door president Poetin aangesteld als nieuwe bevelhebber van de Russische troepen in Oekraïne. Zijn opdracht is om het tij te keren.

Welkom

In dit liveblog van woensdag 19 oktober volg je het laatste nieuws over de oorlog in Oekraïne. Het liveblog van gisteren vind je via deze link terug.